Vejetaryen Beslenme Çeşitleri
Besin çeşitlerindeki sınırlamalara nazaran çeşitli kümelere ayrılmaktadır.
- Vegan beslenme; hiçbir hayvansal kaynaklı besini tüketmeyip, ayrıyeten hayvanlardan elde edilen süt, bal, kemiğin kaynamasından elde edilen jelatin üzere sekonder eserleri de tüketmezler. Bunların dışında hayvanlardan elde edilen yün, ipek, deriden yapılmış hiçbir eşyayı kullanmazlar, hayvansal yağ içeren sabunları da kullanmazlar.
- Laktovejetaryen beslenme; bitkisel kaynaklı besinler ve hayvansal kaynaklı olan; süt ve süt eserlerini tüketirler.
- Ovavejetaryen beslenme; hayvansal kaynaklı olan yalnızca yumurtayı tüketirler.
- Laktoovavejetaryen beslenme; süt ve süt eserleri ve yumurtayı tüketirler, diyetlerinde et eserlerine yer vermezler.
- Semivejetaryen beslenme ise; süt ve süt eserleri, yumurta, tavuk ve balık etini tüketirler.
Vejetaryen Beslenmenin Sıhhat Üzerine Etkileri
Vejetaryen ve vegan diyetler sıhhat, hayvanları muhafaza ve ekolojik nedenlerden ötürü gelişmekte olan birçok ülkede giderek daha yaygın hale gelmiş ve bu kümenin beslenme formu ve sıhhat üzerine tesirlerini içeren birçok çalışma yayınlanmıştır. Sebze-meyve, tahıl eserleri, kurubaklagiller, kuruyemişler üzere bitkisel kaynaklı olan vejetaryen beslenme, istikrarlı planlandığında sıhhat açısından olumlu tesirler gözlenmektedir. Lakin hem hayvansal kaynakları tüketmeyip bitkisel kaynaklardan gereğince yararlanılmazsa vitamin, mineral eksiklikleri görülebilmektedir.
Bitkisel eserler daha fazla diyet posası, meyve ve sebzeler daha fazla su içeriğine sahip ve ünite hacimde düşük kalori içermektedirler. Kalorinin fazla alınması, yetersiz kalori alınmasından daha tehlikeli olduğundan; vejetaryen diyetlerin yararlarından birisi obezite riskini azaltmaktadır. Protein besinlerde yaygın olarak bulunmaktadır ve toplam protein yetersizliği istikrarlı olan vejetaryen bir diyette görülmesi mümkün değildir. Vejetaryen diyetteki büyük risk et tüketimi ile birlikte yumurta, süt ve süt eserlerinin kısıtlanması ile aminoasit eksiklikleri görülmesidir. B12 vitamini eksikliği sanıldığından çok daha fazla bireyde hem vejetaryenler hem de omnivor beslenen şahıslarda görülmektedir. Diyette süt ve süt kümesinin, yumurtanın bulunması kâfi B12 vitaminin depolanmasını sağlamaktadır. Lakin katı vejetaryenlerde B12 vitamini eksikliği görülmektedir, bu bireylerde suplementasyon kullanılması gerekmektedir. Hayvansal besinlerin diyet dışında tutulması kalsiyum eksikliğine neden olabilmektedir. Sebzelerin bir birçoklarında kalsiyum vardır ama oksalata bağlı olduğundan emilimi ve biyoyararlılığı azalmaktadır. Uygun planlanmış vejetaryen diyetlerle diyabet, hipertansiyon, kalp-damar sağlıksızlıkları üzere birçok sağlıksızlıktan korunmaları mümkündür. Ancak diyetleri süt ve süt eserleri, et, balık ve yumurta üzere tüketmedikleri besinlerde bulunan protein, kalsiyum, demir, B12 vitamini, D vitamini, çinko ve yağ asitleri eksikliğini tamamlayacak halde planlanması faydalı olacaktır.
Vejetaryenlere Beslenme Önerileri
- Kurubaklagiller, yağlı tohumlar, bitkisel yağlar, zeytin, tahıllar, zerzevat ve meyvelere günlük yer verilmelidir.
- Kurubaklagil yemekleri pilav çeşitleri ve salata ile desteklenmelidir.
- Peynir ve yumurta yerine tofu, soya eti ve eserleri tercih edilebilir.
- Beyaz tahıl eserleri, nişasta ve nişastalı besinler yerine tahıllı olanları tercih edilmelidir.
- Çay, kahve tüketimi yemekten 45 dakika evvel yahut sonra olmalıdır.
Diyetisyen Feyza Kılıç
<br>
steroid sipariş
