Son günlerde dünya çapında ilgi gören ve en çok izlenen diziler ortasında yer alan Squid Game isimli dizide beynin karar alma süreçlerine ait değerli ayrıntılar dikkat çekiyor. Kumar bağımlılığı üzere bağımlılıklarda riskli davranışların hem neden hem sonuç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beyindeki risk tahlili yapan bölgenin farklı çalışması, beynin karar verme bölgesinin etkilenmesi kumara neden olabilir. Riskli davranışlar da tıpkı vakitte beyinde kimyasal değişimler yapar.” dedi. Prof. Dr. Gül Eryılmaz, risk altındayken beynin rasyonel olmayan duygusal kararlar verdiğine dikkat çekerek “Beyin kararlarını mantıkla değil, hisler aracılığı ile almaktadır.” diye konuştu.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Sağlıksıznesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, son günlerde en çok konuşulan dizilerden biri olan Güney Kore imali Squid Game ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Gül Eryılmaz, tüm dünyada ilgiyle izlenen ve şiddet sahneleriyle gündeme gelen dizinin bağımlılık, beynin karar verme süreçleri, riskli ortamlarda karar verme üzere pek çok bahse değindiğini söyledi.
Riskli ortamlarda karar vermek
Dizinin beynin karar verme sürecinin nelerden etkilendiğini özetlediğini belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Bağımlılık sahnesi ile başlayan dizinin devamında kahraman daima riskli ortamlarda karar vermek zorunda kalıyor. Dizi, kahramanın masumane başlayan çocukluk devri oyunları ile başlıyor. Güney Kore’de oyun bağımlılığı çok fazladır. Kahramanın erişkinlik periyodunda yıkıcı bir bağımlılığa yakalandığını ilerleyen dakikalarda kumar bahis bağımlılığı ile anlıyoruz.” dedi.
Karar verme bölgesinin etkilenmesi kumar oynamaya neden olabilir
Kumar bağımlılığı üzere bağımlılıklarda riskli davranışların hem neden hem sonuç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beyindeki risk tahlili yapan bölgenin farklı çalışması, beynin karar verme bölgesinin etkilenmesi kumara neden olabilir. Riskli davranışlar da tıpkı vakitte beyinde kimyasal değişimler yapar. Örneğin maymunlarda yapılan bir çalışmada kalp suratını artırdıklarında beyinde karar verme merkezinin bozulduğu ortaya çıkmıştır. Yani davranışlarımız da beyinde izler bırakır.” dedi.
Riskli davranışlara yatkın şahıslar oyun için seçiliyor
Söz konusu dizide kahramanın ölümcül oyuna dahil olmasının, riskli davranışlara yatkın olduğunun göstergesi sayılabileceğini kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Dizide oyun için belirli bireylerin seçilmiş olması rastlantısal olmaması gerekir. Öteki seçilenlere de bakıldığında toplumsal, ekonomik ve şahsî meselelerinin olduğu görülmektedir. Aslında sinemanın birinci sahnesi de bahis oyunu ile başlamaktadır. Kişinin annesini kandırması, akabinde kumar oynaması ve hayatında problemler olması seçilmesi için kriter olabilir.” dedi.
Beyin rasyonel olmayan duygusal kararlar verir
Beynin riskli davranış kararını neden aldığını da kıymetlendiren Prof. Dr. Gül Eryılmaz, şunları söyledi: “Öncelikle beyin nasıl karar veriyor? Gün içinde pek çok karar alıyoruz. En kolayından bugün ne yesemden başlayarak en karmaşığına kadar yani ‘Evleneceğim lakin gerçek kişi mi, konut alsam borca girsem mi üzere pek çok karar alıyoruz. Beyin daima karar almak zorunda kalmaktadır. Yapılan birçok çalışmada kararlarımızın zekamızla ilgisi olmadığıdır.
Risk altında duygusal kararlar alınıyor
Ne kadar bilgimiz olursa olsun ya da ne kadar zeki olursak olalım karar verme beyinde iddiamızdan farklı işlemektedir. Örneğin beyinde bir çekirdek olan amigdala tıpkı bir elinde sopası olan anne ya da öğretmen üzere ‘Riskli, riskli yapma’ der ve dehşet üretir. Hipokampus bölgesi olan genel bellek bölgesi ise daha evvel edilnilmiş bilgileri ortaya serer. Fakat süreç daha bitmedi. Beyin ana komuta merkezi, bu bilgileri kıymetlendirir ve tümü ile rasyonel olmayan duygusal kararlar verir. Mantık görünürde olsa da etkisizdir. Yani bir klinikte uzun müddet kız çocuğu doğmadıysa artık doğacak olan çocuğun kız olma mümkünlüğünü beyin yüzde 50’den fazla zanneder. Halbuki mümkünlük birebirdir. Risk altında iken bu süreçlerin tümü ile duygusal yani ödül ve ceza sistemi üzere işlediği söylenebilir. Mantıktan bağımsız ödül varsa karar öbür, ceza ya da dert varsa karar öbür alınabilir.”
Beyin nasıl karar verir?
Bu dizide beynin karar alma süreçlerini izlediğimizi kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beynin amigdala bölgesl yapma der, hipokampus olabilir mi der, orbitofrontal mükafata bakar ve sonuçta kararlarımız duygusaldır. Rasyonel değildir.” diye konuştu.
Prof. Dr. Gül Eryılmaz, beynin duygusal formda karar verdiğini destekleyen psikolog Daniel Kahneman’ın da 2002 Nobel İktisat Mükafatı aldığını kaydetti.
Beyin kararlarını hisler aracılığıyla alıyor
Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beyin olağanda de kararlarını mantıkla değil, hisler aracılığı ile almaktadır. Tıpkı vakitte da bedenimizdeki terleme çarpıntı üzere belirtiler de kararımızı etkilemektedir. Somatik belirteç hipozi denilen bu yolla vücut de zihni etkilemektedir. Uykusuzluk, birtakım kimyasalların kullanımı vs bu kararı etkileyecektir.” dedi.
Beynin riskli kararlar alması bir sıhhat sorunu işareti olabilir mi?
Bazı şahısların daha az riskli kararlar alırken kimilerinin ise daha riskli kararlar almaya yatkın beyin yapıları olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle bağımlılık yapan hususların ya da kumar üzere bağımlılık yapan davranışların devamı kelam konusu olduğunda beyinde kimyasal değişimler ortaya çıkmaktadır. Bu değişimlerin sonucu da daha riskli kararlar alınmasına neden olmaktadır. Sağlılıklı olmak ya da olmamak buralarda başlamaktadır. Bu manada tedaviye gereksinim vardır.” dedi.
Prof. Dr. Gül Eryılmaz, beyin incelenmesi sonrası bireye has tedaviler olduğunu kaydederek “Psikoterapiler ya da psikiyatrik tedaviler uygun olaylarda planlanabilir. Kognitif rehabilitasyon denilen bilgisayar arayüzlü tedavilerde de hem sorun tespiti hem de tedavi uygulanabilmektedir.” diye konuştu.
Ahlaki davranışlar da beynin bir ürünüdür
Squid Game dizisinde şahısların ödül için alabilecekleri riskin ne kadar yüksek olduğunun görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Bu dizide bir insanın ödül için ne kadar risk alabileceğini izleyebiliriz. Tıpkı vakitte insan davranışları ahlaki taraftan de tartışılabilir. Bir yandan bu dizide birtakım sahnelerde ahlaki etik davranışların hududunu ve ortaya konulma biçimini de görüyoruz. Akla şöyle bir soru geliyor: Dış şartlar insanın güzel insan olmasını, ahlaki davranışını tesirler mi? Etkilerse ne kadar tesirler? Ahlaki davranışlar da insan beyninin bir eseridir ve beyin bu mevzuda sıhhatsiz ya da değildir. İş böyleyse ahlaki davranmayan kişlerin beyni sıhhatsiz diyebilir miyiz ? Bunu dersek yapılan olumsuz davranışın sorumlusu olur mu ?” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı<br>
hasta yatağı kiralama
