Covid-19 pandemisi toplumun her kısmı için önemli bir tehlike olmaya devam ederken, kıymetli bir bağışıklık sorunu olan romatolojik sağlıksızlıklar ile gayret eden şahıslar için de bu durum kaygılı bir sürece işaret ediyor. Bu rahatsızlıkların pek birçoklarının tedavisinde immünsüpresif olarak isimlendirilen bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanılıyor. Hasebiyle hem romatolojik sağlıksızlığın kendisinin hem de tedavide kullanılan ilaçların bedenin savunma sistemini olumsuz etkileyebilme riski sağlıksızların tasa seviyesini artırıyor. Memorial Antalya Sağlıksıznesi Romatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Erdal Gilgil, romatoloji sağlıksızlarının koronavirüs sürecinde dikkat etmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Romatizmal sağlıksızlıklar Covid-19’a yakalanma riskini artırmıyor!
Günümüzde şu ana kadar yayımlanmış datalar romatizmal sağlıksızlıkların Covid-19’a yakalanma riskini artırdığını göstermemektedir. Ayrıyeten, koronavirüse yakalanmış olan romatizma sağlıksızlarının olağan bireylere nazaran Covid-19’u daha şiddetli geçirdiğine dair bilgiler de mevcut değildir. Lakin romatizmal sağlıksızlığın yanı sıra kronik böbrek yetmezliği, KOAH, kanser üzere öteki rahatsızlıklar bulunuyorsa bunlar sağlıksızlığın şiddetini artırabilir.
Romatoloji sağlıksızları tedavilerini aksatmamalı
Bilimsel datalar, romatizmal sağlıksızlıklarda kullanılan ilaçların birçoklarının Covid-19 riskini artırmadığını münasebetiyle tedaviye aksatılmadan devam edilmesi gerektiğini göstermektedir. İstisnai olarak, rituksimab yahut günde 10 mg’dan fazla kortikositeroid alan sağlıksızlarda, sağlıksızlık daha şiddetli olabilmektedir. Bu yüzden bu ilaçları kullanan sağlıksızların daha dikkatli ve romatoloji uzmanlarıyla daha sıkı bir biçimde irtibatta olmaları gerekmektedir. Romatoloji sağlıksızlarının tedavilerini kendi kararlarıyla değiştirmeleri ya da sonlandırmaları hakikat değildir zira romatizmal sağlıksızlık aktivitesindeki bir artış çok daha önemli meselelere yol açabilir.
Bağışıklığı baskılayan ilaçlara karşın aşının kollayıcı tesiri büyük
Sinovac aşısının Faz 2 çalışmalarının sonuçları aşının tesirli olduğunu göstermiştir. Bu aşının Endonezya, Brezilya ve Türkiye’de yapılan Faz 3 çalışmaları da tamamlanmıştır. Faz 3 çalışma sonuçları hala hakemli bir mecmuada yayınlanmamış olmasına karşın araştırmacıların açıkladığı sonuçlar aşının tesirli ve inançlı olduğunu göstermektedir. Alandaki aşılamanın şimdiye kadar önemli yan tesirlere yol açmadığı görülmektedir. Bu nedenle aşılanarak Covid- 19’dan korunmak çok kıymetlidir.
Kendinize sıra geldiği vakit çabucak aşı yaptırın
Romatoloji sağlıksızları Sıhhat Bakanlığı’nın belirlediği aşılama şemasına nazaran kronik sağlıksızların yer aldığı A1, A2 ve A3 kümelerinde yer almaktadır. İmmünsüpresif ilaçlar aşının aktifliğini biraz azaltabilir lakin buna karşın bu ilaçları alan sağlıksızlarda da kâfi bir aşı karşılığı ve koruyuculuk oluşturmaktadır. Rituksimab kullanan sağlıksızlar dışında immünsüpresif kullansın ya da kullanmasın her romatoloji sağlıksızsı kendisine sıra geldiği vakit hiç beklemeden aşılarını yaptırmalıdır. Rituksimab kullanan sağlıksızlar ise aşı yaptırmadan evvel kesinlikle bir romatoloji uzmanına danışmalıdır.
Romatoloji sağlıksızlarına teklifler şunlardır;
- Romatoloji sağlıksızları, bilhassa de ankilozan spondilit ve osteoporoz sağlıksızları günlük antrenmanlarına çok dikkat etmeli ve meskende sistemli yapmalıdır.
- Kilo almanın bilhassa diz eklemlerinde sorunları daha da artırdığı unutulmamalıdır.
- Katı yağlardan kaçınılmalı, zeytinyağının ve sebzelerin yükte olduğu Akdeniz diyetine geçilmelidir.
- Omega-3’ten güçlü yağlı balıklar sıkça tüketilmeli, gerekirse ayrıyeten Omega-3 desteği de alınmalıdır.
- D vitamini alımı ihmal edilmemelidir.
- Kemiklerin güçlü kalması için balığın yanı sıra süt eserleri ve badem üzere kalsiyumdan güçlü besinler tüketilmelidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
