Kulak çınlaması (TİNNİTUS) işitme ile ilgili bir ihtar olmadan, kişinin kulaklarında yahut başının içinde ses duymasıdır. Bu bilhassa sessiz bir ortamda daha çok hissedilir. Tinnitus bir sağlıksızlık değil semptomdur. Çınlama, tıslama, Ağustos böceği sesi, zil sesi, vızıltı sesi, dalga sesi, rüzgar sesi, su akıntısı sesi ya da uğultu biçiminde duyulabilir.
Toplumda sıkça görülmekte olup yaklaşık üç şahıstan ikisi hayatında en bir sefer bu rahatsızlıktan süreksiz olarak etkilenmektedir. Kalıcı (kronik) tinnitus saptanma oranının %2-7 olduğu bildirilmektedir. Otuz yaş üstünde daha sık görülür. Tinnitus çoğunlukla işitme kaybı ile birliktedir ve işitme kaybının derecesi arttıkça, tinnitus görülme oranı artar. Tinnituslu sağlıksızların %40’da sese toleransda azalma ve yüksek sesten rahatsızlık duyma olarak isimlendirilen hiperakuzi vardır. Uzun müddetli gürültüye maruz kalmanın tinnitus görülme sıklığını arttırdığı saptanmıştır. Altı aydan uzun mühlet devam edecek olursa kronik olarak isimlendirilir ve bu olguların tedavi edilmesi çok daha sıkıntı olacaktır. Uzun vadeli tinnitus sonucunda sağlıksızlarda huzursuzluk, gerilim, gerginlik, dert bozukluğu, asabiyet, uykuya dalma sorunu ya da uykunun bölünmesi sıkıntıları ortaya çıkar.
Çınlamanın iç kulakta (koklea) işitmeyi sağlayan tüylü hücrelerde hasar oluşması ve beyin tarafından bu hücrelerdeki hasarı örtmek emeliyle gönderdiği artmış sinyallerin birey tarafından rahatsızlık verici bir ses olarak algılanması olduğuna inanılmaktadır. Tinnitus oluşumunda kokledaki iç ve dış saçlı hücrelerin işlevlerinde bozulma sorumlu tutulmaktadır. Uzun vadeli gürültüye maruz kalma, hipoksi ve iskemi bu hücrelerin işlevlerinin bozulmasında ana sebepler olarak bildirilmiştir.
Çınlama objektif ve subjektif tinnitus olmak üzere iki ana kümede kıymetlendirilir; objektif tinnitusta ses, hem sıhhatsiz hem de öbürleri tarafından duyulabilirken subjektif tinnitusta ses yalnızca sıhhatsiz tarafından duyulabilmektedir.
Objektif tinnitus sebepleri; damarsal (anevrizma, tümör, hipertansiyon), kas spazmları üzere nöromüsküler nedenler ve patent tuba denilen Östaki tüpünün daima açık olması halidir.
Subjektif tinnitus sebepleri ise dış kulak yolu, kulak zarı, orta kulak ve içerisindeki kemikcikler ile işitme organındaki (koklea) meselelerden kaynaklanır. Bunlar; kulak tıkacı (buşon), hudut ve damar tümörleri (özellikle akustik nörinoma), Meniere sağlıksızlığı, Otoskleroz (kulak kireçlenmesi) ve ses (akustik) travması, ototoksik ilaçlar, sigara, uzun müddetli gürültüye maruz kalma, kulak enfeksiyonları olabilir. Bilhassa baş dönmesi ve işitme kaybının eşlik ettiği çınlama iç kulakta bir tümör sonucu olabilir. Ani işitme kaybı olan pekçok sağlıksıznın birinci yakınması ekseriyetle çınlama olur. Bunun yanında kulak dışı birtakım rahatsızlıklar sübjektif çınlamaya neden olabilir: Vitamin eksiklikleri, iz element eksiklikleri (bakır, demir, çinko), metabolik bozukluklar (hipotiroidi, şeker sağlıksızlığı), diş ve çene rahatsızlıkları, diş gıcırdatma, servikal vertebra sorunları, anksiyete-gerginlik-stress-depresyon, romatoid artrit gibisi otoimmun sağlıksızlıklar, multipl skleroz, baş travması ve nihayet yaşlılık azımsanmayacak derecede tinnitusa sebep olabilirler.
Tinnituslu sağlıksıznın kıymetlendirilmesine öncelikle sağlıksıznın hikayesinin alınması ile başlanır. Akabinde ayrıntılı bir kulak burun boğaz muayenesi yapılır. Ne yazık ki çınlamanın değerlendirilmesinde objektif bir teşhis ve test yolu yoktur. Tam bir odyolojik inceleme ve tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme tetkikleri istenebilir. Kulak dışı sorunlardan kaynaklandığı düşünüldüğünde ise laboratuvar incelemesi (tam kan, şeker, tiroid işlev testleri, mineraller, vitaminler vb.) gereklidir.
Tinnitus tedavisi profilaksi (korunma) ile başlar. Tinnitusa yol açabilecek ses travması (akustik travma), gürültü ve ototoksik ilaçlardan (salisilatlar, nonsteroid antienflamatuar ilaçlar vb.) uzak durmalı, tansiyon ve şeker denetim altında tutulmalıdır. Alkol, sigara, çok ölçüde çay ve kahveden uzak durmak gereklidir. Pekçok ilaç ve başta akupunktur olmak üzere çeşitli tedavi metotları denenmekte, lakin hali hazırda spesifik bir tedavisi mevcut değildir. Son yıllarda maskeleme tedavisi uygulanmakta ve bu uygulama çınlamayı geçirmemekle birlikte çınlamanın huzursuz edici sesinden bir nebze olsun kurtulduklarından sağlıksızlar bir dereceye kadar yarar görmektedirler. Yalnızca maskeleme için tinnitus masking denilen aygıtlar kullanılabilir. İşitme kaybı olan sağlıksızlarda işitme aygıtı kullanıldığında hem maskeleme ile çınlama hem de işitme kaybının tedavisi yapılmış olur.
Prof. Dr. Mustafa KAZKAYASI
<br>
steroid satın al
