Kıskançlık duygusu, her insanın yaradılışında vardır. Bu hissin
varlığı kişinin gelişiminde tesirli olduğu kadar, çok uyarılmıs olması
halinde de hayatı zora sokar. Hele ki bu bir çocuksa hayat daha da sıkıntı
bir hal alır.
Anne-babaların bilmesi gereken en değerli şey ‘kardeş kıskançlığı’nın
doğal, üniversal ve beklenen bir durum olduğudur. Bu durum karşısında
paniğe kapılmak hayli yanlış bir davranış olacaktır. Anne-baba ne
kadar rahat olursa çocukta bu devri bir o kadar rahat atlatır.
Kıskançlığın en büyük nedeni ; büyük kardeşin en pahalı varlığı olan
anne ve babasını, kardeşiyle paylaşmasıdır. Lakin kıskançlık yalnızca
büyük çocukta ortaya çıkan bir durum değildir. Küçük kardeş büyüdükçe,
büyük kardeşin maharetleri karşısında kendini yetersiz hissedebilir ve ona
tanınan ayrıcalıklar olduğunu düşünerek kıskançlık duymaya başlar.
KARDEŞ KISKANÇLIĞI KARŞISINDA ANNE – BABA
TAVIRLARI NASIL OLMALIDIR ?
– Anne-babalar çocuklarına eşit davrandıklarında kıskançlık tetiklenir.
Değerli olan eşit davranmak değil ‘adil’ davranmaktır. Zira her
çocuk birbirinden farklıdır. Eşit vakit ayırmak yerine çocuğa
ihtiyacına nazaran vakit ayırmak gerekir. Sevginizin eşit olduğunu
göstermek yerine, her çocuğa yalnızca kendine özel sevgi duyulduğunu
göstermek yanlışsız olacaktır.
– Anne- babasının kendine adil davranmadığını hisseden çocuk, anne-
babasına karşı itimadını yitirirse, kıskançlığın asıl tetikçisi
‘güvensizlik’ olur.
– Bir kardeşin, aileden birine benzetiliyor olması ve bunun lisana
getirilmesi öbür kardeşin kendini dışlanmış hissetmesine sebep olur
ve bu da kıskançlığı tetikler.
– Ebeveynlerin doğal olmayan davranışları kıskançlığa sebep olur.
Örneğin kardeşi dünyaya gelen bir çocuğun annesi sağlıksızneden
gelirken yanında bir armağanla gelir ve ‘ Bunu sana kardeşin ikram
olarak getirdi’ derse, çocuk bir bebeğin armağan alıp getiremeyeceğini
bilecek yaşta ise, bu duruma şaşırır ve anne-babasına itimadı sarsılır.
Kardeş kıskançlığı oluşturmak istemeyen ebeveynler çocuklarına
karşı gerçekçi ve doğal davranmalıdırlar. Yapmacık davranışlar
çocuğu kaygılandırır, dert ise kıskançlığa sebep olur.
– Kimi durumlarda kardeş kıskançlığı tehlikeli bir hal alabilir ve çocuk
kardeşine ziyan vermeye çalışabilir. Bu üzere durumlarda onları farklı
tutmaya çalışmak yanlış bir davranış olacaktır. Kardeşleri mümkün
epey bir ortada tutmaya çalışmalı ama bunu yaparken göz önünde
olmalarına dikkat edilmelidir. Çocuğun kardeşine ziyan vermesi üzere
bir durumda ebeveynler gereğince net fakat sert olmayan bir tutumla
çocuğu uyarmalıdır. Büyük çocuğa karşı suçluluk hisseden, gereğince
net sonlar koyamayan ebeveynler bebeğin ziyan görmesine sebep
olabilir.
– Küçük kardeşle ilgili işlerde, çocuğunuzdan yardım istemeniz yararlı
bir hareket olacaktır. Ancak bunu yaparken çocuğunuza ‘sen abi/abla
oldun’ üzere kelamlar söylenmemeli, çocuğa ‘çocuk’ olduğu
unutturulmamalıdır.
– Çocuğunuzla kardeşi olmadan evvel yaptığınız şeyleri yapmaya
devam ederseniz yaşanan kıskançlığı en aza indirebilirsiniz.
– Kardeşi dünyaya geldiğinde çocuğun meskendeki sistemi mümkün hayli
bozulmamalıdır. En kıymetlisi evvelce çocuğunuza nasıl
davranıyorsanız o denli davranmaya devam etmenizdir. Çok
davranışlar sergilemeniz, ‘seni daha çok seviyorum’ ‘kardeşin çok
yaramaz sen çok uslusun’ üzere çok kelamlar çocuğa hem yapmacık
gelir hem de kardeşler ortası yakınlaşmayı maniler.
Ebeveynlerin üzerine düşen en kıymetli vazife ‘doğal davranmak’tır.
Ebeveylerin çocuğu telaşlı davranışlarını telaşa vermeden, sakince
dinlemesi ve doğal davranmaya devam etmesi, çocukta korkuların
yersiz olduğu izlenimini uyandırır. Yani çocuk her şeyin yolunda
olduğunu düşünmeye başlarsa kıskançlık başlamadan sönmüş
olur.Örneğin kardeşi dünyaya gelen çocuk artık eskisi kadar anne-
babası tarafından sevilmeyeceğini düşünmeye başlarsa bu kıskançlık
için yetecek bir cümledir. Fakat anne-baba kendi istifini hiç
bozmadan hem yeni kardeşi sever, hem de kıskançlık başlayacak
olan çocuğun kendisini sevmeye devam ederse, çocuğun kıskançlık
davranışlarından etkilenmeden anne- baba ömürlerine devam
ederlerse, çocuk olağanlaşır. Aslolan çocuğun anne-baba ve meskendeki
bireylerin sevgisini kaybedeceğine karşı kaygılanmasıdır. Korkunun
ortadan kalkmasının tahlili ise doğal ve rahat davranmaktır.
Çocuğunuzun durumunun tüm bunlardan daha makus olduğunu
düşünüyorsanız kesinlikle bir uzmana danışılmalısınızdır.
Unutmayın Kardeş kıskanlığı süreksiz bir süreçtir. Onlar ‘kardeştir’ ve
aslında birbirlerini çok severler.
