Dünyada en sık görülen dördüncü nörolojik sağlıksızlık olan ve halk ortasında sara olarak bilinen epilepsi toplumun yüzde birini etkiliyor. Epilepsi en kolay haliyle, beyin hücrelerinde süreksiz olağandışı elektriksel aktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan kısa vadeli bir işlev bozukluğu olarak tanımlanıyor. Epilepside bedendeki kasılmalar ve şuur kaybıyla şekillenen nöbetlerin yanı sıra 40’tan fazla nöbet tipi bulunuyor. Acıbadem Bakırköy Sağlıksıznesi Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, günümüzde epilepsi tedavisinden epeyce başarılı sonuçlar elde edildiğine dikkat çekerek, “Tedavide gayemiz nöbetlerin denetimini sağlamak. Elimizde birçok nöbet önleyici ilaç mevcut. Uygun ilaçlar seçildiğinde ve kâfi dozda alındığında her beş sağlıksızdan dördünde nöbetler durabiliyor. Çoklu ilaç kullanımlarına karşın nöbetleri önlenemeyen sağlıksızlarda da epileptik nöbetin kaynağı saptanabilirse epilepsi cerrahisi dediğimiz, olağandışı elektriksel aktivitenin kaynağı olan bölgenin çıkarılması süreci yapılabiliyor” diyor. Lakin epilepsi hakkında toplumda gerçek sanılan birtakım yanlışlı bilgiler sağlıksızların ömür kalitelerinin düşmesine, gereksiz telaşa kapılmalarına ve nöbetler sırasında yapılan kusurlu müdahaleler nedeniyle tablonun daha da kötüleşmesine yol açabiliyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, toplumda yanlışsız sanılan 10 yanılgılı bilgiyi anlattı; kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu!
Epilepsi sağlıksızları gebe kalamaz. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Toplumdaki yaygın inanışın bilakis, epilepsi sağlıksızları evlenebiliyor, tabip denetiminde alınan uygun ilaçlarla gebe kalabiliyor ve çocuk sahibi olabiliyor.
Epilepsi sağlıksızları çalışamaz. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, epilepsi sağlıksızlarının birçoğunda nöbetlerin ilaç tedavisiyle denetim altına alınabildiğini belirterek, “Etkili tedaviler sayesinde epilepsi sağlıksızları meslek sahibi olabiliyor, sorumluluk alabiliyor ve çalışabiliyorlar.” diyor.
Epilepsi sağlıksızsı çocuklarda öğrenme zahmeti olur. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi sağlıksızsı çocukların birden fazla yaşıtları üzere yüksekokul ve üniversiteye kadar okuyabiliyorlar. Çocukların yalnızca küçük bir kısmında hafif seviyede öğrenme zahmeti gelişebiliyor.
Kafeinli içecekler epilepsi nöbetini arttırır. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Sanılanın bilakis, makul ölçüde kafein tüketimi nöbet sıklığını etkilemiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, nöbet sıklığını en çok arttıran etkenin uykusuzluk olduğuna işaret ederek, “Bu nedenle epilepsi sağlıksızlarının sistemli uyku uyumaları elzemdir” diyor.
Nöbet kesinlikle bedende kasılmalarla seyreder. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti denildiğinde aklımıza birinci olarak ‘ağızdan gelen köpükler ve sert kasılmalar’ geliyor. Ancak sanılanın tersine her epilepsi nöbeti ‘sağlıksıznın şuurunu kaybetmesi, bedeninin kasılması ve titremesi, ağızdan köpük gelmesi’ halinde gelişmiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, “Epilepsi nöbetinin belirtileri, sorunun beynin hangi bölgesinde başladığı ve ne süratle yayıldığıyla ilintili oluyor” diyerek, şöyle devam ediyor: “Ataklar halinde gelen, kişinin kısa müddetli ortamdan koptuğu ya da bazen büsbütün farkında olduğu ve bedenin bir yarımında uyuşma, ritmik sıçramalar, kısa periyodik baş dönmesi atakları, ani duraksama ile ağızda şapırdatma formunda otomatik hareketler üzere birçok farklı nöbet belirtisi olabiliyor. Bazen yalnızca mideden üst gerçek çıkan bir his gelişirken, bazen tekrar yalnızca gözlerin kırpılması yahut dalma formunda de oluşabiliyor.”
Epilepsi nöbeti geçiren sağlıksıznın dişleri açılmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, yaygın inanışın tersine epilepsi nöbeti geçiren sağlıksıznın dişlerinin açılmaması gerektiği ihtarında bulunarak, “Rahat nefes alması için mümkünse sağlıksıznın ağzı ve teneffüs yolu açık tutulmaya çalışılmalı. Lakin kapalı olan dişleri açmak için zorlamak dişlerin kırılması ve çene ekleminde sorunlar üzere değerli problemlere yol açabiliyor. Nöbet sırasında sıhhatsiz yana yanlışsız yatırılarak nöbetin geçmesinin beklenmesi gerekiyor” diyor.
Epilepsi nöbeti geçiren şahsa soğan koklatılmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti sırasında sağlıksızyı ayıltır fikriyle koklatılan soğan ve kolonya üzere rastgele bir unsurun nöbeti durdurduğuna dair bir bilgi mevcut değil. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, “Bu tıp uygulamaların yararı olmuyor. Üstelik alkol üzere irritan hususlara hassasiyeti olan şahıslarda teneffüs yolunu kapatarak sağlıksıznın nefes almasını da önleyebiliyor.” diye konuşuyor.
Ağzına sert bir cisim yerleştirilmeli. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöbet sırasında sağlıksıznın lisanını ısırmasını önlemek maksadıyla ağzına sert bir cisim yerleştirmekten kaçınmak gerekiyor. Sert cisimler sağlıksıznın boğazını tıkayarak nefes almasını engelleyebiliyor yahut dişlerini kırabiliyor. Ayrıyeten tüm ağzı kapatacak formda bir cisim yerleştirmek kusmuğun akciğerlere kaçmasına, bunun sonucunda sağlıksıznın boğulmasına neden olabiliyor.
Nöbet sırasında kol ve bacaklar tutulmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöbet sırasında kol ve bacakları tutarak hareketleri önlemeye çalışmak da son derece yanlışlı bir davranış. Çünkü bu cins kusurlu uygulamalar kol ve bacaklarda kırığa yahut çıkığa yol açabiliyor.
Nöbet sırasında su içirilmeli. YANLIŞ
DOĞRUSU: Solunum yolunu tıkayabileceği için nöbet sırasında sağlıksızya asla su ve yiyecek verilmemesi gerekiyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
