Ruhsal sağlıksızlıklarda damgalamadan en çok şizofreni etkileniyor. Sanrıların ve duyulduğu sanılan seslerin şizofreni sağlıksızsını korkutabildiğini belirten uzmanlar, tıpkı vakitte içe kapanmaya ya da uygunsuz davranışlar sergilemesine de neden olabildiğini tabir ediyor.
Şizofreninin bir halk sıhhati sorunu olarak kabul edilebileceğini lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Emine Yağmur Zorbozan; şizofreninin nörobiyolojik nedenlerden kaynaklı bir sağlıksızlık olduğu için ilaçla tedavisinin mümkün olduğunu, şizofreni sağlıksızları ‘tehlikelidir’ ve ‘ne yapacakları belirli olmaz’ üzere basmakalıp niyetlerin de gerçeği yansıtmadığını vurguluyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Emine Yağmur Zorbozan, şizofreni sağlıksızlığı ve toplumdaki damgalama ile ilgili değerlendirmelerde bulundu, tavsiyelerini paylaştı.
Damgalamanın altında dehşet ve belirsizlik yatıyor
Damgalamanın bazı toplumlarda ruhsal sağlıksızlık üzere makul insan özellikleriyle bağlı, olumsuz basmakalıp kanıların tetiklediği, toplumsal statü kaybı ve ayırım olarak tanımlandığını belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Emine Yağmur Zorbozan kelamlarına şöyle devam etti:
“İnsanoğlunun yüzyıllar boyunca gereğince tanımadığı ya da bilgi sahibi olmadığı olgu ya da bireyler karşısında huzursuz olduğunu, ürktüğünü ve kelam konusu olgu yahut şahsa olumsuzluk atfederek onu dışlama, damgalama ve ayırt etme eğilimi gösterdiğini söyleyebiliriz. Maalesef ruhsal sağlıksızlıklar da tıbbi durumlar içerisinde bu damgalamadan en çok nasibini alan sağlıksızlık kümesidir. Damgalama davranışının kökenine bakacak olursak altında endişe ve bilgisizliğin yatmakta olduğunu görebiliriz. Ruhsal bozukluğu olan sağlıksızlara karşı hissedilen dehşet, bilinen yanlışlar ve sağlıksızlığın geçmeyeceğine dair yanlış inanışlar damgalamaya sebep oluyor.”
Sanrılar içe kapanmaya yol açabiliyor
Şizofreninin psikotik belirtilerle yani gerçeği değerlendirmenin bozulması ile seyreden bir sağlıksızlık olduğuna dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Emine Yağmur Zorbozan, “Sanrılar, duyulduğu sanılan sesler sağlıksızyı korkutabilir, içe kapanmasına ya da uygunsuz davranışlar sergilemesine neden olabilir. Bu belirtiler, toplumda yer etmiş damgalamalar ile birleşince sıhhatsiz daha da izole oluyor. Tüm bunların sonucunda kişi toplum içine çıkmak istemeyebilir, arkadaş edinmekte ve eş bulmakta zorluk çekebilir. Yalnızca temel gereksinimleri için toplumsal irtibat kurmak durumunda kalabilir. Alternatif durumlarda ise onlara acınır korunur yahut bir çocuk imiş üzere davranılır. İki tavır da bireyi yalnızlığa iter. Kişi sağlıksızlığını gizlemek için tabibe başvurmaktan kaçınabilir” dedi.
Şizofreni bir halk sıhhati sorunudur
Yalnızlaşan ve fonksiyon kaybıyla karşılaşan bireyin ailesi ve arkadaşları da bu durumdan etkileneceği için dolaylı olarak toplumun da fonksiyon kaybına uğrayacağını söz eden Dr. Emine Yağmur Zorbozan, “Bu sebeple şizofreniyi bir halk sıhhati sorunu olarak kabul edebiliriz. Damgalama da en az sağlıksızlığın kendisi kadar tehlikeli olabilir. Bu nedenle şizofreni sağlıksızlarında tedavinin aksamaması epey kıymetlidir. Damgalama ile gayret toplumsal olarak yapılmalı zira damgalama aslında toplumsal bir sağlıksızlıktır” diye konuştu.
Damgalamanın ilacı bilgilendirmektir
Şizofreniye karşı gösterilen olumsuz tavır ve beklentileri aşmak için bu mevzuda yüzyıllardan beri süregelen yanlış inançların gerçeklerle değiştirmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Emine Yağmur Zorbozan, “Damgalama yalnızca sıhhatsiz bireyi tanımayan başkaları tarafından yapılmaz, sağlıksıznın tanıdıkları ailesi hatta kendisi bile damgalama yapabilir. Çoğu vakit aile yahut bakım verenler de toplumsal etraftan kaynaklanan damgalamayla karşı karşıya kalıyorlar. Damgalamanın ilacı bilgilendirmektir. Bilgilendirme de öncelikli olarak ruh sıhhati çalışanları sağlıksızların aile yakınlarına yapmalı. Ruh sıhhati çalışanlarının sağlıksızyı ve yakınlarını bilgilendirmesi ile başlayan süreç tüm topluma yayılmalı” dedi.
Tedaviye ulaşamadıkça riskler artıyor
Psikiyatri Uzmanı Dr. Emine Yağmur Zorbozan, şizofreni hakkında bilinen birtakım basmakalıp fikirlere şöyle değindi:
“Şizofreni sağlıksızları ‘tehlikelidir’ ve ‘ne yapacakları muhakkak olmaz’ üzere fikirler var. Lakin bunun gerçek olmadığını kesin bir formda söz edebiliriz. Şizofreni nörobiyolojik nedenlerden kaynaklı bir sağlıksızlık olduğu için ilaçla tedavisi de mümkün. İlaçlarını nizamlı kullanan, tedaviye ulaşabilen sağlıksızlarda bu türlü bir tehlike kelam konusu değildir. Ayrıyeten bizler şunu biliyoruz ki, toplumdaki cürümlerin çok büyük bir oranı akıl zayıflığı bulunmayan şahıslar tarafından işleniyor. Tüm şizofreni sağlıksızlarının üretkenliğinin zayıf olduğu, daima yardıma ve bakıma muhtaçlık duydukları da tekrar kusurlu bir ön yargıdır. Tedaviye ulaşamadıkça bu riskler artıyor evet lakin unutmayalım ki tedaviye ulaşımdaki en büyük mahzurlardan biri de damgalamadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
<br>
steroid satın al
