1, 5 milyon bayanı etkiliyor fakat birçok farkında değil!

admin Nisan 13, 2022

0 4 3 dakika okuma süresi

Ülkemizde bayanların birden fazla adet devrinin ağrılı geçmesini “normal” kabul ettiği için çok değerli bir sıhhat sorunu da sinsice ilerliyor. Belirtileri ve şiddeti tümörün yerleştiği bölgeye nazaran farklı meselelere yol açan, anne olmanın önündeki en büyük pürüzlerden biri olarak karşımıza çıkan bu tehlikeli sağlıksızlık ülkemizde her 10 bayandan birinde görülüyor. Halk ortasında ‘çikolata kisti’ olarak bilinen ve öteki rahatsızlıklarla da ortak belirtiler gösteren endometriozisin tanısı bazen 10 yılı bile bulabiliyor! İşte, tüm dünyada bu tehlikeli sağlıksızlığa karşı farkındalık oluşturabilmek için toplumun dikkati her yıl Mart ayında endometriozise çekiliyor. Sağlıksızlığın vaktinde fark edilmesinin tedavi açısından da büyük değer taşıdığını vurgulayan Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Bayan Sağlıksızlıkları ve Doğum Ana Bilim Kısmı Lideri ve Acıbadem Maslak Sağlıksıznesi Bayan Sağlıksızlıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mete Güngör, “Endometriozis, karın bölgesindeki organlarda kalıcı hasar bırakabilir. Ayrıyeten kısırlığın da en önemli nedenlerinden biri. Kısırlık nedeniyle tabibe başvuran bayanların yüzde 15 ila 55’inde görülüyor. Endometriozisin yumurtalık kanserini artırdığını gösteren çalışmalar da var. Bu nedenle mümkün bir şikayette kesinlikle tabibe başvurulmalı” diyor. Prof. Dr. Mete Güngör, endometriozis hakkında değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.

Ülkemizde üreme çağındaki her 10 bayandan birinde görülen endometriozis, rahmin iç katmanında bulunması gereken endometrium dokusunun rahim dışında diğer organlarda yerleşmesine ve yerleştiği bölgede sağlıksızlık oluşturmasına deniliyor. Anne olmanın önündeki en büyük pürüzlerden biri olan ve bilhassa şiddetli adet ağrılarıyla kendini gösteren endometriozis; karın zarı üzerinde, yumurtalıkları rahime bağlayan tüplerde, idrar kesesi ve idrar borusunda, bağırsaklar üzerinde ya da yumurtalıklarda, nadiren de akciğer, göz, göbek ve diyafram üzere bölgelerde ortaya çıkabiliyor. Endometriozisin adet periyodu hormonlarından etkilendiğini kaydeden Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Bayan Sağlıksızlıkları ve Doğum Ana Bilim Kısmı Lideri ve Acıbadem Maslak Sağlıksıznesi Bayan Sağlıksızlıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mete Güngör, “Bu nedenle döngüsel olarak büyüyüp kanamaya yol açarlar. Bu kanamalar, bulundukları yerlerde doku tepkilerine, iltihaplara, yapışıklıklara ve kistlere neden olur. Uzun vadede organların birbirine yapışması bile kelam konusu olabilir” diyor.

Adet mühleti 7 günü geçiyorsa!

Bilhassa 15-49 yaş ortasındaki bayanlarda görülen ve ülkemizde 1,5 milyon bayanı etkileyen bu sağlıksızlığın nedenleri tam olarak bilinemiyor. Lakin ailesinde endometriozis olan bayanlarda sağlıksızlığın görülme riskinin 6 kat arttığını belirten Prof. Dr. Mete Güngör, başka risk nedenleri hakkında şunları söylüyor:

“Kadınların birinci adet kanamasının 11 yaşından evvel olması, adet döngüsünün 27 günden kısa sürmesi, 7 günü geçen adet kanamaları, hiç gebe kalmamış ve doğum yapmamış olmaları, yüksek seviyede östrojene maruz kalmaları, menstrüel kan akımını bozan anomaliler, endometriozis riskini artıran öbür etmenler. Lakin yağlı beslenmenin, fazla et ve kafein tüketiminin de risk faktörü olduğu kabul ediliyor. Öte yandan hamilelik, tertipli idman ve geç adet görme ise riski azaltan etmenler olarak öne çıkıyor.”

Karında şişkinlik zannettiğiniz…

Endometriozisin yumurtalıklarda görülmesi halk ortasında “çikolata kisti” olarak bilinen endemetriomaya oluyor. “Karnımda şişkinlik hissediyorum” diyen, daima gaz şikayeti yaşayan bayanlar, bu yakınmaların çikolata kistinden kaynaklandığını öğreninceye kadar birçok tabibin kapısını çalıyor. Şikayetler nedeniyle ekseriyetle dahiliye ya da gastroenteroloji uzmanlarına başvurulduğunu lisana getiren Prof. Dr. Mete Güngör, “Karında şişlik ya da gaz zannedilen aslında endometriozis nedeniyle gelişen kist olabiliyor. Tedavi için hakikat adresi bulana kadar bayanlar çok vakit kaybedebiliyor. Bu da kistin büyümesine ve şikayetlerin de artmasına yol açıyor” diyor.

Anne olmayı engelleyebiliyor

Hayat kalitesini düşüren endometriozisi bayanlar için daha da değerli hale getiren bir öteki nokta da doğurganlık üzerine olan tesiri. Endometriozisin bilhassa tüplerde ve yumurtalıklarda tıkanıklığa, yapışıklığa yol açması nedeniyle yumurtalıklardan yumurta salınımını engelleyebileceği ve bunun da kısırlığa sebebiyet verebileceğini anlatan Prof. Dr. Mete Güngör, şunları söylüyor:

“Endometriozis odaklarından salgılanan birtakım unsurlar, yumurta ve spermin döllenmesine ya da rahime yerleşmesine de pürüz olabiliyor. Bu alanda yapılan çalışmalar da kısırlık nedeniyle tabibe başvuran bayanların yüzde 15-55’inde endometriozis olduğunu gösteriyor. Fakat her endometriozis sağlıksızlığı da kısırlığa yol açmıyor. Birtakım sağlıksızlar doğal yollarla gebe kalabiliyor. Kimileri da yardımcı tedavi yolları ile bebek sahibi olabiliyor.”

Yumurtalık kanseri daha sık görülüyor

Endometriozis ile ilgili zihni kurcalayan en büyük soru işaretlerinden biri de sağlıksızlığın kansere yol açacağı tasası. Kimi bilimsel çalışmalarda yumurtalık kanserinin endometriozisi olanlarda daha sık görüldüğü sonucuna ulaşıldığını kaydeden Prof. Dr. Mete Güngör, “Bilhassa ileri yaşta görülen endometriozisin çok uygun kıymetlendirilmesi, cerrahi tekniklerle çıkarılıp patolojjk değerlendirmeden geçirilmesi gerekiyor” diye vurguluyor.

Temel tedavi sistemi cerrahi

Endometriozis tanısı sağlıksıznın şikayetlerinin dinlenmesinin akabinde fiziki muayene, ultrason, MR ve laparoskopi üzere kimi tetkik teknikleri ile konuyor. Tedavi ise sağlıksızlığın düzeyine, belirtilerin şiddetine ve bayanın çocuk sahibi olmak isteyip istemediğinize nazaran ilaçla ve cerrahi yollarla gerçekleştiriliyor. İlaç tedavisi daha çok ağrının temel sorun olduğu durumlarda uygulanıyor. Endometriozisin asıl tedavi tekniğinin cerrahi olmasına rağmen her sağlıksıznın ameliyat edilmediğini tabir eden Prof. Dr. Mete Güngör, “Ameliyat doğurganlığı artırmak ve ağrıyı azaltmak için tercih ediliyor. Bilhassa hayat kalitesini bozan şiddetli pelvik ağrı yaşayan, ilaç tedavisinden yarar görmeyen, endometriozisi olduğu bilinen ve istediği halde gebe kalamayan ve büyük çikolata kisti bulunan bayanlarda cerrahi metoda başvuruluyor. Lakin endometriozis yüzde 10-30 oranında nüksedebiliyor.”

Endometiozis ameliyatlarının “kapalı yöntem” olarak bilinen laparoskopik prosedür ile yapılması tercih ediliyor. Üreme organlarına dokunulmadan, küçük kesilerle yapılan bu ameliyatlar sayesinde daha az doku hasar görüyor ve sıhhatsiz kısa müddette güzelleşiyor. Bu ameliyatların deneyimli doktorlar tarafından yapılması ise sağlıksıznın doğurganlık ve hormonal işlevlerinin bozulmaması ve sağlıksızlığın tekrarlama mümkünlüğünün azalması için kıymet taşıyor.

Bu belirtilere dikkat!

Endometriozis yol açtığı yakınmaların çok çeşitli olmasından ötürü gözden kaçabiliyor. Bu nedenle bayanların vücutlarından gelen sinyalleri hakikat algılayarak vaktinde harekete geçmesi ömür konforunu artırıyor. Pekala, bedenimizden gelen hangi sinyaller endometriozisten kaynaklanıyor? Prof. Dr. Mete Güngör, bu belirtileri şöyle sıralıyor;