Yüzde seğirme, güçsüzlük yahut hareketsizlik yüz sonunu ilgilendiren bir sağlıksızlığın bulgularıdır. Yüzde olağandışı hareketler yahut felç bir enfeksiyon, yaralanma yahut tümör nedeniyle oluşabilir ve nedeni kesinlikle araştırılmalıdır. KBB uzmanı yüz hududu sağlıksızlıkları ve tedavisi üzerine eğitim görmüştür.
YÜZ HUDUDU NEDİR?
Yüz hududu bir telefon kablosuna benzeri ve 10.000 adet farklı hudut lifi içerir; bunların 7.000 kadarı kaslara masraf.
YÜZ SONUNUN MİSYONLARI
YÜZDEKİ KAS HAREKETLERİ: Her hudut lifi bir yüz kası için elektriksel ikazlar taşır. Bu hududun lifleri tarafından taşınan bilgi gülmemize, ağlamamıza, gülümsememize yahut kaş çatmamıza imkan sağlar ve bu nedenle yüzün tabirini sağlayan sinirdir. Bu hudut liflerinin yarısında yahut yarısından fazlasında bir iletim kusuru meydana gelirse yüzde güçsüzlük ortaya çıkar. Bu hudut lifleri uyarılırsa yüz kaslarında spazm yahut seğirme formunda hareketler oluşur.
GÖZYAŞI ÜRETİMİ
TÜKÜRÜK ÜRETİMİ
İŞİTME: Orta kulaktaki üzengi kemiğinin kasına ihtarlar taşır.
TAT: Lisanın ön kısmının tat duyusunu sağlar.
Yüz hudut işlevleri çok kompleks olduğundan, lifleri zedelenirse bir çok semptom oluşur. Yüz sonundaki bozukluk yüzde seğirme, güçsüzlük yahut felçle, gözde/ağızda kurulukla yahut tat duyusunda değişmeyle sonuçlanabilir.
ANİ OLUŞAN YÜZ FELCİ
“Bell’s paralizi” olarak da isimlendirilen sağlıksızlık muhtemelen bedenin bir virüse karşı gösterdiği reaksiyon sonucunda meydana gelmektedir. Yüz sonunun baş kemikleri içindeki kısmı şişer ve basınç hududu zedeler. Yüz güçsüzlüğünün nedeninin bu olay olduğundan emin olmak ve öteki nedenleri ekarte etmek için özel sorular vardır. Baş boyun ve kulak muayenesinden sonra bir seri test uygulanabilir. En çok uygulanan testler şunlardır:
İŞİTME TESTİ: Hududa ziyan veren nedenin işitme sonunu, iç kulağı yahut işitme sistemini da etkileyip etkilemediğini ortaya koyar.
İSTİKRAR TESTİ: İstikrar sonunun tutulumunu kıymetlendirir.
GÖZYAŞI TESTİ: Gözün gözyaşı üretme kabiliyetini ölçer. Göz küresinin saydam katmanında (kornea) kuruluktan korumak için göz damlaları gerekebilir.
RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME: BT (bilgisayarlı tomografi) yahut MRI (magnetik rezonans görüntüleme) yüz sonu etrafında enfeksiyon, tümör, kemik kırığı yahut öbür anormalliklerin olup olmadığını ortaya koyar.
ELEKTRİKSEL TEST: Huduttaki zedelenme ölçüsünü ortaya koymak için yüz sonu düşük elektrik akımı ile uyarılır. Bu test sık aralıklarla tekrarlanarak sağlıksızlığın ilerleyici olup olmadığı yahut düzelme gösterip göstermediği değerlendirlir.
TEDAVİ
Teşhis testlerinin sonuçları tedaviyi belirleyecektir. Şayet sebep bir enfeksiyon ise antibiyotik yahut antiviral ilaçlar kullanılabilir. Şayet sonda şişme (ödem) olabileceğine inanılıyorsa sıklıkla steroidli (kortizon) ilaçlar kullanılabilir. Kaçınılmaz durumlarda hududu zedeleyen kemiğin cerrahi olarak çıkarılması (dekompresyon) uygun olabilir.
İYİLEŞMENİZE YARDIMCI OLUN
Yüz sonu felce uğradığında, sağlıklı yapısını devam ettirebilmesi için daima bir gözyaşı akışına gereksinimi olan göze gerekli ilgi gösterilmelidir. Gözyaşı göz kırpma sırasında göz üzerine yayılır lakin yüz felçlerinde göz kırpma azalır yahut büsbütün ortadan kalkar. Azalmış göz kırpma ve gözyaşı salgısının yokluğu sonucunda gözyaşının göz küresi üzerindeki akışı azalır yahut büsbütün ortadan kalkar. Korneada kuruma, erozyon ve ülser oluşumu ile sonuçlanabilir.
Gözün parmak ile kapatılması gözün nemli tutulması için tesirli bir yoldur. Gözün parmak ucu tarafından zedelenmesine pürüz olmak için parmağın art tarafı kullanılmalıdır. Gözü nemli tutmak ve yabancı hususların göze girmesini engellemek için sıklıkla hami gözlükler ve pak göz petleri kullanılır. Şayet göz kuruysa gözü nemli tutmak için yapay gözyaşları kullanılabilir. Bu damlalar hekiminiz tarafından tanım edildiği formda kullanılmalıdır. Uyanıkken etkilenen göze her saatte bir bu damlalardan bir yahut iki damla damlatılmalıdır ve uyurken göze merhem sürülüp göz kapatılmalıdır.
REHABİLİTASYON
Kalıcı yüz felçli sağlıksızlar göz kapağı yükleri yahut yayları, kas transferleri üzere çeşitli cerrahi süreçler ile rehabilite edilebilirler. Kimi sağlıksızlar yüz eğitimi denen özel bir fizik tedavi tekniğinden yarar görebilirler. Yüzün çok hareketliliği yahut kas spazmı üzere yüz felç komplikasyonları için uygulanabilecek tedavi teknikleri çok hareketli kasın cerrahi olarak kesilmesi yahut kasların kimyasal unsur enjeksiyonlarıyla güçsüzleştirilmesi üzere yötemleri içermektedir. Şayet bu süreçlere gerek duyulursa hekiminiz sizinle bu süreçler hakkında görüşecektir.
SONUÇ
Yüz felci de içeren yüz hudut sağlıksızlıkları az değildir ve çeşitli nedenleri vardır. Yüz hudut işlevlerinin mümkün olan en düzgün biçimde düzeltilebilmesi için uygun teşhis ve tedavi çok kıymetlidir. Kalıcı yüz sonu zedelenmesi bulunan sağlıksızlara bile yüz işlevlerini düzeltmek için geliştirilmiş cerrahi süreçler sayesinde yardımcı olunabilir.
