Ülkemizde toplum sıhhati ve diyabet sağlıksızlığından korunmaya dönük yaptığı tesirli farkındalık çalışmalarıyla bugüne kadar birçok ulusal ve memleketler arası projeyi hayata geçiren Türkiye Diyabet Vakfı, D 2020: Vizyon ve Amaçlar Programı Sonuç Raporuna dair değerli açıklamalarda bulundu.
Türkiye, dünyada diyabetin süratle yayıldığı ülkelerin başında gelmektedir. Bilhassa Asya-Avrupa-Ortadoğu ülkelerinin kavşak noktasında bulunması, tarih boyunca bu bölgelerin hayat ve beslenme kültüründen etkilenmesi, son yıllarda çok süratle ivme gösteren teknoloji ve modernizasyonun kişisel ömür modelini olumsuz etkilemesi, diyabet insidansının artış suratını önemli formda tetiklemektedir.
Türkiye’de diyabet artış suratı Dünya dan iki kat, Avrupa’dan 3 kat daha yüksektir
Bu noktada Türkiye Diyabet Vakfı toplumun diyabet konusunda bilinçlenmesi, diyabet artış suratının denetimi, diyabetli sağlıksıznın bakım, izlem ve hayat kalitesinin artırılması için yol haritasını pahalandırmak emeliyle Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) Avrupa Ofisi, Milletlerarası Diyabet Federasyonu (IDF), Sıhhat Bakanlığı ve 24 meslek kuruluşunun iştirakiyle 2010 yılında “DİYABET 2020;VİZYON VE HEDEFLER” projesini başlatmıştır.
Yapılan iki çalıştay sonrası 600 sayfalık iki kitap yayınlanmış olup, 2010-2020 yılları ortasında her yıl Dünya Diyabet Günü’nde Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve parlamenterler, Sıhhat Bakanlığı, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, Toplumsal Güvenlik Kurumu, Ulusal Eğitim Bakanlığı temsilcileri, tıp uzmanlık ve meslek kuruluşları, sıhhatsiz örgütlerinin iştirakiyle “Diyabet Parlamentoları” düzenlemiştir. Ülkemizde diyabetin sıkıntıları ve tahlilleriyle yaklaşık 1200 sayfalık on kitap dökümante edilmiştir.
2021’de projenin 10.yılının tamamlanmasıyla bir arada 12 başka çalışma kümesinde yaklaşık 300 uzmanın iştirakiyle ülkemizde diyabetin meseleleri, tahlil teklifleri konusunda tekrar toplantılar yapılmış, diyabet alanında devletin yükünün azaltılması ve sağlıksızların eksik kalan gereksinimlerinin karşılanması, tedavi izlem ve hayat kalitesinin artırılması için alınması gereken tedbirleri tartışmış, teklifler bir sonuç dökümanı olarak kitapta yayınlanmak üzere hazırlanmıştır. Büyük bir dokümantasyon olarak toplanan bu sonuçlar ülkemizde resmi kurumlar, sivil toplum kuruluşları ve ingilizce olarak Milletlerarası Diyabet Federasyonu (IDF) üzere kurumlarla paylaşılacaktır.
Toplumsal Şuuru Yükseltmemiz Gerekiyor
Prof.Dr Mehmet Sargın Türkiye’de diyabetli sağlıksızların yalnızca 34 ü diyabet konusunda bilgi sahibi. Toplumsal diyabet farkındalığını sağlıklı bireylerin, diyabet açısından risk altındaki bireylerin, diyabetli bireylerin, sıhhat çalışanlarının, sıhhat yöneticilerinin ve devlet yöneticilerinin farkındalığı ile mümkün olacağına dikkat çekti. Bilinçlendirmede sıhhatsiz eğitimleri, e-nabız sisteminde sürekliliği olan tarama bilgileri, 1. Basamakta Aile Tabiplerinin takibi, toplumsal medyada denetimli irtibat ile daha yeterli bir noktaya taşınabileceğini, bu bahiste çalışan sivil toplum kurumlarıyla temasın arttırılmasının yararını vurguladı.
Diyabetten Korunmanın yolu Sağlıklı Beslenme ve Kâfi Fizikî aktiviteden geçiyor
Türk toplumuna hareket alışkanlığını kazandırmalıyız. Güneydoğu Anadolu mutfağından kaynağını alan ulusal fasfood diyabeti hızlandırıyor. Öte yandan büyük kentlerdeki yüksek nüfus ve yeşil alanların azlığı nizamlı spor ve aktiviteyi sınırlıyor. Prof. Dr İbrahim Şahin mahallî idarelerin topluma hareketli hayat imkanları sağlayacağı bisiklet kullanımı da içeren projelere öncelik vermesine vurgu yaptı. Eğitim kurumlarında ve toplu beslenme yapılan işyerlerinde sağlıklı beslenme işlerliği kazandırılması gerektiğini, buralarda diyetisyen bulunması gerektiğini söyledi.
Diyabetli sağlıksıznın bakım ve izleminde en değerli öge diyabetli sağlıksıznın eğitimidir. Kâfi vakit ayırıyor muyuz?
Türkiye’de 8.5 milyon ilaç kullanan diyabetli sağlıksıznın eğitimini 600 Endokrinoloji Uzmanı ve 650 Diyabet Hemşiresi ile yürütmek mümkün değil. Prof.Dr Oğuzhan Deyneli sıhhatsiz eğitiminde diyabet eğitimli hemşirelerin ve diyetisyenlerin bulunmasının değerine, ayak bakımında podiatristlerin Türkiye’de süratle atanması gerektiğine, eczacıların daha faal rol alabileceğine, uzmanlaşmış diyabet merkezlerinin yaygınlaştırılmasına acil gereksinim olduğuna dikkat çekti. Diyabetin farklı sıhhat disiplinleriyle takım işi olduğuna, uzmanlaşmış hemşire/diyetisyen/podiatrist hizmetlerinin geri ödeme kapsamına alınmasının gerektiğine vurgu yaptı.
Diyabet Tedavisinin Olmazsa Olmazı sağlıksıznın da dahil olduğu, emeğin ödüllendirildiği grup çalışmasıdır
Prof. Dr Erol Bolu Birinci basamak sıhhat hizmetleri güçlendirilerek bütünleşik sıhhat hizmeti/ takım hizmetinin verilmesinin sağlanmasına vurgu yaptı. Teletıp uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla sağlıksızların konutlarında emniyetli ve dijital olarak takiplerinin mümkün olduğunu, lakin bu alanda yeni düzenlemelere muhtaçlık olduğunu söyledi. Sağlıksıznın faal iştirakinin fark yarattığını, bunun da eğitimle mümkün olacağını belirten Bolu dijital entegre sıhhatsiz kayıt takibi, e-konsültasyon, olumlu performans uygulaması üzere uygulamalarla kronik sağlıksızlık denetiminde süratli yol alınabileceğini vurguladı.
Tedavide Verilen İlacın Başarısı Sağlıksıznın Eğitimiyle birleşince artıyor, sağlıksızya kaliteli vakit ayırmak gerekiyor
Sevk sistemiyle 1. Basamakta verimlilik sağlanmalı ve daha etkin hale getirilmelidir. Prof. Dr. Ahmet Kaya ve Prof. Dr. İlhan Ehil düzgün bir diyabet idaresi için aktüel, kolay, anlaşılır ve uygulanabilir rehberlerle birlikte 1. Basamakta tedavinin başlanmasının kıymetine, 2. ve 3. Basamağa çok gerekli olayların sevk edilmesine, böylelikle sistemde verimli bir akış sağlanacağına vurgu yaptı. Sağlıksız-Hekim ilgisinde kronik sağlıksızlık idaresinde, çoklu organ yetmezliği oluşturan diyabet üzere sağlıksızlıkların klinik kıymetlendirme, eğitim üzere hizmetlerinde vakit baskısının olumsuzluk yarattığını, Diyabet sağlıksızlarının takibi için merkezi kayıt sisteminin değerli olduğunu, diyabet konusunda yetişmiş ehil sıhhat işçisi ve uzmanlaşmış merkezlerin yaygınlaşması gerektiğini belirtti.
Türkiye’de sağlıksıznın ilaca erişiminde önemli eşitsizlik var
Bazı diyabet ilaçlarının gereksiz yere çok sarfiyatı varken, kimi yeni ilaçlara ulaşımda önemli mahzurlar vardır.İyi tedavi edilemeyen diyabet, en yüksek mevt nedenleri ortasında olan bir çok kronik sağlıksızlığın hazırlayıcısıdır. Prof.Dr M. Temel Yılmaz diyabet alanında tesir düzenekleri ve aktiflik oranları birbirinden farklı onlarca yeni ilacın pazara girdiğini, lakin yeni pazara giren ilaçların büyük bir kısmının ülkemizde bulunmadığını söyledi. Mevcut kimi ilaçların endikasyon dışı ve gereksiz yere çok kullanımının devletin ilaca yaptığı ödeme yükünü artırdığını ve bu nedenle sağlıksıznın yeni tedavi seçeneklerine ulaşımını engellediğini paylaştı. Sıhhat Bakanlığının yaptığı kıymetli çalışmalar olduğunu lakin bu çalışmaların genişletilmesi başka ilgili bakanlıkların, belediyeler üzere mahallî idarelerin, STK’ların bulunduğu geniş platformların faal hale getirilmesiyle obezite ve diyabetle çabada daha aktif adımların atılmasının mümkün olacağını söyledi.
Bilişim Çağına Süratli Ayak Uydurabilirsek Diyabet Denetiminde İşimiz Kolaylaşabilir
Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı Hızlanan internet uygulamalarıyla hem sağlıksızların hem diyabet sıhhat gruplarının online eğitimlerinin geliştirilmesi bu sıkıntıyla gayrete takviye olacaktır. Online sıhhat danışmanlık hizmetlerinin faal ve hakikat bir biçimde yürütülmesinin alt yapısının süratlice oluşturulması gerektiğini belirtti.
Türkiye’de ülkemize özel maliyet-etkinlik tahlilleri ve sıhhat iktisat çalışmalarına gereksinim vardır
Diyabet ve komplikasyonları, yüksek tıbbi maliyetler, üretkenlik kaybı, erken mevt ve hayat kalitesinin düşmesine yol açarak değerli derecede ekonomik yüke neden olmaktadır. Prof. Dr. Hasan İlkova maliyetin değerli kısmının komplikasyonlar(görme problemleri, böbrek yetmezliği, kalp-damar sağlıksızlıkları, ayak-bacak amputasyonları) olduğunu vurguladı. Yani bu sağlıksızlık denetim edilebilirse maliyeti azalır. Yeni tedaviler/cihazlar/programlar sağlıksızlara yarar sağlıyor, sağlıksızlığın direkt yahut dolaylı maliyetlerine kısa/orta/uzun vadede olumlu tesir yapıyorsa, yanlışsız sıhhat teknolojileri kıymetlendirme prosedürleri ile tahlil edilerek sağlıksıznın tedavi seçeneklerine dahil edilmelidir.
Teletıp uygulamaları ve dijital diyabet eğitiminin değeri, Covid 19 pandemisi sayesinde bir defa daha anlaşılmıştır
Prof. Dr Selçuk Dağdelen ise teletıp konusuna değindi.
Teletıp, gerçek tıbbın yerini alamaz. Ancak kronik sağlıksızlık idaresinde sıhhatsiz ahengini arttırabilir, kronik sağlıksızlık tedbire programlarında faydalı olabilir. Teletıp uygulamaları için mevzuat boşluğu hasebiyle hukuksal ve etik dertler vardır. Glisemik kontrolsüzlüğün şiddetli olduğu kritik sağlıksızlık ve sağlıksızlarda sağlıksızneye yatışı gereken diyabetliler için “geçici” sensör ve pompa geri ödemesi, makul bir seçenek olarak kesinlikle geri ödeme açısından değerlendirilmelidir.
Çocukluk çağı diyabetinde çağın gerisindeyiz
Glukoz Sensörleri hala geri ödeme kapsamında olmadığı için çocuklar günde 5-7 defa parmaklarını delmek zorunda kalıyor. İnsülin Pompası hayat kurtarıcıdır. İnsülin pompasında sağlıksıznın üzerinde kalan mali yük çok yüksektir. Bu iki hususta devlet dayanağına acil ihtiyaç vardır. Prof Dr İlknur Arslanoğlu ‘Çağı yakalamak, hatta “gelişmiş” toplumların ötesine de geçerek örnek bir bakım programı oluşturmak ülkemiz için bir hayal değildir’ dedi. Ülkemizde insülin kullanan çocuk diyabetlilerin sayısının 20-25 bin civarında olduğu düşünülmektedir. Bu nisbeten küçük lakin kıymetli kümenin uygun denetleme şartları yaratılarak en gelişmiş diyabet teknolojilerinden yararlanmasının, çocuk endokrin merkezlerinde kâfi diyabet hemşiresi, diyetisyen, toplumsal hizmet uzmanı, psikolog ve teknik takviye elemanı içeren sıhhat grubu ile desteklenmesinin kısa, orta ve uzun vadede sayısız toplumsal faydaları vardır.
Her Diyabetli Çabasında kendi Sıhhatsiz Haklarını Bilmelidir
Prof. Dr Şehnaz Karadeniz ise Sıhhatsiz hakları ile ilgili düzenleme/kanunlar yapılırken husus ile ilgili sıhhat uzmanları ve sıhhatsiz örgütleri üzere sivil toplum kuruluşlarının talep ve görüşlerinin alınması gerektiğini vurguladı. Bilhassa geri ödeme sistemlerinde
mağduriyetlerin oluşmaması için saha tespitlerinin kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin diyabetle çabada başarılı olması için gereken bilgi birikimi, tecrübe ve kaynakları vardır. D 2020 projesiyle toplanan dokümantasyon, ülkenin diyabetle gayretinde kıymetli eksiklerin giderilmesi açısından stratejik bilgiler sağlamaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı<br>
steroid sipariş
