Düşük-abortus, erken gebelik, düşük tipleri, gebelik testleri düşük, abortus, tekrarlayan düşük, habituel abortus, kesim kalması, düşük tehdidi, boş gebelik…

Gebeliğin birinci 20 haftası içinde, 500 gramdan az embriyo yahut fetüs ve eklerinin tamamının yahut bir kısmının uterus kavitesi dışına atılması olayına abortus denilmektedir (1977 Dünya Sıhhat Örgütü tanımlaması). Kısaca, 20. gebelik haftasından evvel rastgele bir nedenle gebeliğin sonlanmasına abortus (düşük) ismi verilir. Birinci 12 hafta içinde oluşan düşükler erken düşük, 13.-20. haftalar ortası oluşanlar da geç düşük ismini alır. Yahut öteki bir tanımla Gebeliğin 20. haftası tamamlanmadan evvel (ya da bebek 500 gramlık yüke erişmeden önce) rastgele bir nedenle gebeliğin bitmesine düşük ismi verilir.

Gebeliğin yasal sonlar içerisinde istek üzerine aile planlaması hedefiyle sonlandırılmasına yasal tahliye, öteki bir nedenle (anne adayının sıhhat durumunun gebeliğin devamına müsaade vermemesi, bebekte hayatla bağdaşmayan anomaliler olması yahut ölmüş olması) sonlandırılmasına ise tıbbi tahliye ismi verilir.

Gebeliğin sağlıklı ilerleyebilmesi için birçok kaide uygun olmalıdır. Alışılmış ki birinci koşul bebeğin sağlıklı olmasıdır. Daha sonra bebeğin büyüme ve gelişmesini sürdürebileceği “yuva” konforlu, sağlıklı olmalıdır. Son olarak, ziyanlı dış etkenler ile müsabaka önlenmelidir.

Bebeğin sağlıklı olması; genetik şifresinin olağan olması, rahim içine düzgün bir biçimde yerleşmesine bağlıdır. Genetik şifre bozukluğu (kromozomal anormallik), erken gebelik kayıplarının değerli bir çoğunluğunun (yaklaşık her üç gebelikten ikisinin) nedenidir. Bu durum, tabiatın bir savunma düzeneği olarak da yorumlanabilir. Zati ömürle bağdaşmayacak sıhhatsiz gebelik eseri, erken evrede kaybedilmektedir(-kaybedilmeseydi dünyamız sakat çocuklarla dolu olurdu-). Geç gebelik kayıpları ise ekseriyetle, genetik bozukluktan çok rahim ve rahim kanalının yapısal bozukluklarına bağlıdır. Bu yapısal bozuklukların başlıcaları; servikal yetmezlik, rahim duvarı yapışıklıkları ve rahim içi anatomik bozukluklarıdır.

Anembriyonik gebelik (anembriyonik=embriyo olmayan yani “boş” gebelik; ingilizce=blighted ovum)

Yapılan ultrasonda gebelik haftasına nazaran embriyo görülmesi gerekirken, embriyonun görülememesi durumudur. Embriyonun abdominal (karından yapılan) ultrasonografide takriben 6 haftalıkken, vajinal ultrasonografide ise takriben 5.5-6.5 haftalık iken görülememesi durumunda anembriyonik gebelik düşünülür (Ancak gebelik haftası değerlendirmesi yapılırken son adet tarihi baz alındığında oluşabilecek kusurlar nedeniyle (geç yumurtlama gibi), haftaya bağlı yorum çok dikkatli yapılmalıdır ! ). Gebelik kesesi bu durumda haftasına uygun büyüklükte olabileceği üzere, olağandan büyük ya da küçük olabilir. Embriyo gebeliğin erken kademesinde aşağıdaki anlatılacak nedenlerden birine bağlı olarak ölmüş ve rezorbe olarak (“eriyerek”) görülmez hale gelmiş, ya da baştan beri hiç gelişmemiştir. Gebelik hormonları aşikâr bir müddet daha tesirli olmaya devam eder ve aşikâr bir mühlet sonra (ortalama 1-4 hafta içinde) gebeliğin düşükle sonuçlanması beklenir.

Anembriyonik gebelik teşhisinin kesin olduğu durumlarda tıbbi tahliye uygulanmalıdır. Kuşkuda kalınan durumlarda iki-yedi gün aralıklarla tercihan vajinal ultrasonografide gebelik kesesinin büyümesi izlenebilir ve /veya beta HCG bedellerinin olağan artıp artmadığı araştırılabilir (beta HCG bu devirde 48 saatte bir yaklaşık iki katına çıkar ve gebelik kesesi günde ortalama 1.2 milimetre büyür). Gebelik kesesinin büyümemesi, küçülmesi yahut gerekenden yavaş büyümesi durumunda tekrar anembriyonik gebelik tanısı konarak gebelik sonlandırılmalıdır.

Geç gebelik kayıpları ekseriyetle, genetik bozukluktan çok rahim ve rahim kanalının yapısal bozukluklarına bağlıdır. Bu yapısal bozuklukların başlıcaları; servikal yetmezlik, rahim duvarı yapışıklıkları ve rahim içi anatomik bozukluklarıdır.

Bozulmuş gebelik

Anembriyonik gebelikle emsal bir durumdur. Sıklıkla gebelik kesesinin sistemsiz olarak izlendiği durumlarda bu teşhis konur. Olağanda yuvarlak olması gereken gebelik kesesi düşükten çabucak evvelki devirde sistemsiz hale gelebilir ve tekrar sıklıkla kesenin etrafında az ölçüde kan birikimi olur. Bozulmuş gebelik sözü ekseriyetle bu durumu tanım etmek için kullanılır. Teşhis konduktan sonra tıbbi tahliye ile gebeliğe son verilir.

Missed abortion -missed abortus

Embriyo öldükten aşikâr bir müddet sonra anne adayının kanına kimi hususlar geçmeye başlar ve kısa mühlet içinde gebelik hormonları da azalmaya başlar. Takiben gebelik belirtileri giderek azalır. Döllenen yumurta hücresinin üretilmiş olduğu yumurtalıkta, ovulasyondan çabucak sonra çatlamanın oluştuğu bölgede ortaya çıkan ve gebeliğe erken periyotta progesteron dayanağı veren corpus luteum (korpus luteum okunur) yapısı da çöker. Buna bağlı olarak hormon takviyesini yitiren gebelik, uterus kasılmalarıyla kendini dışarıya atma süreçlerine başlar. Bu süreçler ekseriyetle embriyo öldükten sonraki birkaç gün içinde başlar ve bir haftanın sonunda ağrı ve kanamayla gebelik eserleri dışarı atılır. Tanımlar tartışmalı olmakla birlikte embriyonun ölmesinin üzerinden 2 hafta geçmiş olmasına karşın düşük hareketinin başlamamasına missed abortus (“beklenen lakin gerçekleşmeyen” düşük) ismi verilir. Bu teşhis giderek azalmaktadır, çünkü günümüzde embriyonun meyyit olduğu farkedildiğinde kısa vakitte tıbbi tahliye önerilir. Bu teşhis en sık ultrasonda son adet tarihine nazaran olması gereken embriyo gelişiminin yaklaşık iki hafta geri kaldığı ölmüş embriyo (12. haftadan sonra fetus denmektedir) görüldüğünde konur. Tedavi tekrar gerekli ön tetkikler sonrası tıbbi tahliyedir.

IUMF: Inutero mort fetalis (=fetusun anne karnında ölmesi)

Fetusun rastgele bir nedene bağlı olarak öldüğünün gözlenmesi durumunda bu teşhis konur. Mevt gerçekleştikten sonra anne adayının kanına geçen birtakım hususların tesiriyle ve hormonların azalmasıyla sıklıkla en geç iki hafta içinde düşük hareketi kendi kendine başlar. Lakin günümüzde bu teşhis konduğunda beklemek yerine gerekli ön tetkikleri takiben tıbbi tahliye önerilir.Bu etapta bir bahisten daha bahsetmekte yarar vardır: Rastgele bir nedenle embriyo ya da fetus öldüğünde anne adayının kanına geçen unsurlar kan pıhtılaşma düzeneğini olumsuz istikamette etkileyen hususlardır. Bebek öldüğünde gebelik haftası ne kadar ileriyse ve vefatın üzerinden geçen gün sayısı ne kadar fazlaysa kan pıhtılaşmasının olumsuz istikamette etkilenme riski o kadar fazladır. Bu pıhtılaşma bozukluğu kolay bir halde yanlızca pıhtılaşma vaktini yavaşça etkileyen ve uzatan bir bozukluk olabileceği üzere, tüm pıhtılaşma faktörlerinin kısa vakitte tükenmesiyle sonuçlanan önemli bir durum olabilir. DIC (Disseminated intravascular coagulopathy, yaygın damariçi pıhtılaşması) ismi verilen bu durum kanamaya bağlı vefata bile neden olabileceğinden, bebeğin meyyit olduğu saptandığında gerekli ön tetkikler yapıldıktan sonra fazla beklenmeden gebeliğin tahliye edilmesi tercih edilir. Halk ortasında bu durum “ölü bebeğin anneyi zehirlemesi” olarak bilinir. DIC ihtimalini araştırmak için kan pıhtılaşmasını kıymetlendiren testlerin fetusun meyyit olduğu tüm durumlarda yapılması gerekir. Bilhassa yüksek riskli durumlarda (büyük gebelik, fetusun uzun vakitten beri meyyit olduğundan şüphelenilmesi) tahliye öncesi sağlıksıznın kan kümesine uygun olarak taze kan hazır bulundurulması da değerlidir.

Spontan (kendiliğinden) abortus

Bozulmuş gebelik yahut anembriyonik gebelik oluştuğunda, bebek öldüğünde üstte anlatıldığı üzere fizyolojik sistemler devreye girer ve uterusun içini boşaltarak gebelik öncesi duruma getirmeyi emeller. Bu da kendini gebeliğin birinci 20 haftasında kanama, ağrı ve beraberinde “parçalar” düşürme formunda gösterir. Gebelik haftası ilerledikçe kaybedilen kan ölçüsü artar ve düşen “parçaların” hacmi de daha fazla olur. Muayenede serviks (rahimağzı) açıktır ve dışarıya kan ve gebelik eserlerinin çıktığı gözlenir. Düşük aksiyonu bedenin kendisi tarafından başlatılmıştır.

Düşük aksiyonunun kendi kendine başlayıp bitmesi durumunda komplet abortus (tamamlanmış düşük) tabiri kullanılır. Bilhassa birinci 6 haftadan evvel yahut 16 haftalıktan büyük olan gebeliklerde oluşan düşüklerde sıklıkla komplet abortus oluşur. Muayenede kanamanın az olduğu gözlenirse ve tercihan vajinal ultrasonografide uterusun içinin büsbütün boşaldığı gözlenirse ek müdahale gerekmeyebilir.

Kimi durumlarda ise düşük hareketi başlar lakin uterusun içinin kendi kendine boşalması uzun sürer ve bazen de tam boşalma hiç gerçekleşmez. Bu duruma da inkomplet abortus(tamamlanmamış düşük) ismi verilir. Bilhassa 6 hafta ile 14 haftalık gebeliklerin düşükle sonuçlandığı durumlarda zarlar ve yeni gelişmekte olan plasenta uterusa sıkıca tutunmuş olduklarından uterus kasılmaları bu yapıları yerinden söküp dışarı atmakta zorlanır. Düşük hareketi sürdükçe uterus tam boşalamamış olduğundan kanama devam eder. Bu durumlarda hem kanamayı durdurmak, hem de içeride kalan modüllerin enfeksiyona yolaçmasını önlemek için kürtaj yapılması gerekir. Kürtaj, gebelik haftasına nazaran değişmek üzere, 10. haftaya kadar çoklukla plastik boru biçiminde aletlerle uterus içinde kalan modüllerin temizlenmesi sürecine verilen isimdir. Plastik borular, art kısımlarına takılan vakumun emici tesiriyle ve yeniden uçlarının nispeten keskin olması nedeniyle uterus duvarına yapışık halde bulunan “parçaları” uterus dışına çekerler. Birtakım durumlarda tıpkı süreç küret ismi verilen metal aletler yardımıyla yavaşça kazınarak yapılması gerekebilir.

Rest plasenta (“parça kalması”) Düşük sonrası yahut yasal tahliye sonrası uterus içinde plasenta ve gebeliğe ilişkin öteki birtakım modüllerin kalmasına verilen isimdir. Kanamayı durdurmak ve enfeksiyonu önlemek için çoklukla kürtaj uygulanması tercih edilir.

Eczanelerde satılan gebelik testleri emniyetli midir?ayrıyeten bkz: gebelik testi vakti

Bu testlerde iki sorun vardır: Öncelikle bu testler idrardaki beta HCG’yi saptadıklarından, kandaki beta HCG belirli bir düzeye ulaşıp idrara da yansıyana kadar, gebelik olmasına rağmen negatif sonuç verebilirler. Testin hassasiyetine bağlı olarak, idrarda beta HCG saptanması, adet gecikmesinin bir hafta ile 10 gün sonrasına kadar gerçekleşmeyebilir. Başka bir sorun da LH ismi verilen ve ovulasyonun idaresinden sorumlu olan hormon yapısal olarak beta HCG’ye çok misal ve bilhassa eski teknolojiyle çalışan testler LH’yı beta HCG sanarak yanlış bir formda gebeliğin olumlu çıkmasını sağlayabilirler. Bu tıp testler bilhassa LH’nin yumurtlamadan evvelki fizyolojik yükseldiği devirde uygulandıklarında müspet sonuç vererek yanıltabilirler. Bu yüzden piyasadan satın aldığınız testin özellikleri hakkında bilgi edinmeniz ve mümkün olan her durumda klinik yahut sağlıksıznelerde kullanılan hassas testleri yaptırmanız daha uygundur. Gebeliğin seyrinin sağlıklı olup olmadığı konusunda kanda seri beta HCG ölçümleri pahalı bilgiler verir. Olağan bir intrauterin (rahimiçi) gebelikte 48 saat ortayla yapılan ölçümde (kural olmamakla beraber) beta HCG düzeyinin yaklaşık iki kat artması beklenir. Bu artış olmadığında yahut düşüş gerçekleştiğinde dış gebelik yahut bozulmuş gebelik kelam konusu olabilir. Kesin teşhis elbette klinik ve ultrasonografi bulgularıyla birlikte konur. Yeniden kandaki beta HCG düzeyi haftaya nazaran çok yüksek bulunduğunda (çoğul gebelikte olması gerekenden bile yüksek olduğunda) mol gebeliği yahut Down sendromu üzere olağan dışı bir durumdan şüphelenilebilir. Tekrar kesin teşhis öbür teşhis yolları beraberce kullanılarak konur.

Ultrasonografi ve erken gebelik tespiti

Transvajinal ultrasonografi bilhassa erken safhada abdominal (karından yapılan) ultrasonografiye nazaran daha sağlam bilgiler verir ve gebelik yapıları vajinal yolla bakıldığında abdominal yola nazaran bir hafta daha erken görülebilir. Gebelik kesesi çapı, gebelik kesesinin nizamlı olup olmaması, yolk sac (yolk sak okunur) ismi verilen yapının büyüklüğü ve özellikleri, fetusun uzunluğu ve kalp atışlarının gözlenip gözlenememesi, fetusun kalp atım sayısı üzere özellikler gebeliğin seyri hakkında bedelli bilgiler verir. Bunların beraberce yahut birbirini takip eden sırada muhakkak aralıklarla art geriye kıymetlendirilmesi düşük riski olan anne adaylarında gebeliğin durumu hakkında kılavuz olabilir. Beta HCG bedelinin 1500 IU/l olmasına rağmen transvajinal ultrasonda gebelik kesesinin görülememesi, 6000 IU/l olmasına rağmen trans abdominal ultrasonda gebelik kesesinin görülememesi durumunda dış gebelik kelam konusu olabilir. Tekrar transvajinal ultrasonda gebelik kesesi 13-15 mm. ve daha büyük olmasına rağmen yolk sac yapısının şimdi gözlenememesi, kesenin 17-25 mm. ve daha büyük olmasına rağmen embriyonun gözlenememiş olması gebeliğin sağlıklı olmadığını düşündürür.

Düşüğün tekrarlama riski nedir?

Öncelikle gebelik olduğu anda hiç bir risk faktörü olmasa bile birinci üç ay içinde düşükle sonuçlanma ihtimalinin %10 – 15 civarında olduğunu hatırlatalım. Bir kere düşük yapan bayanın sonraki gebeliğinde tekrar düşük yapma riski %20-25’dir. Üç ve daha fazla sayıda düşük yapmış bir bayanın ise yeni bir gebelikte tekrar düşük yapma riski yaklaşık %40-50’dir.

Her ne kadar düşük sayısı arttıkça yeni oluşan bir gebeliğin de düşükle sonuçlanma riski yükselse de, istatistikler üç yahut çok daha fazla sayıda düşük yapmış anne adaylarında bile sağlıklı bir bebek doğurma mümkünlüğünün tekrar çeşitli kaynaklara nazaran %50 ile %75 ortasında olduğunu göstermektedir.

Düşükten ne kadar sonra hamile kalınabilir?

Bir sefer düşük yaşadıysanız, yaşadığınız düşük mol gebeliğine bağlı değil ise, düşük sonrasında çok kanama, enfeksiyon üzere olağan dışı bir durum kelam konusu olmadıysa, tedavi gerektiren bir sağlıksızlığınız yoksa yaşadığınız düşük muhtemelen tekrarlayıcı özelliği yüksek olmayan bir düşüktür ve ileri inceleme gerektiren bir durum da değildir. Kendinizi ruhsal olarak yeni bir gebeliğe hazır hissettiğinizde bir sonraki adetten itibaren tekrar hamile kalabilirsiniz.

Üsttekilerden daha farklı bir durumdaysanız (birden fazla düşük, mol gebeliği, düşük sonrası sorun, kronik bir sağlıksızlığın varlığı gibi) hekiminize istişareli ve gerekli inceleme ve tedaviler sonrasında hamile kalmalısınız

Habituel abortus (tekrarlayan düşükler)

Bir bayanın art geriye en az iki sefer (bazı ekollerde üç kere) düşük yapmasına verilen isimdir.

Düşük neden olur?

Oosit (yumurta hücresi) döllendiği andan itibaren gebelik başlar. Döllenen yumurta hücresi Fallop tüpünde ilerleyerek uterus içine ulaşır ve burada en uygun yerde yerleşir. Bu yerleşme (implantasyon) sonrasında beta HCG salgısı başlar.
Tabiatın en kıymetli vazifelerinden biri yeryüzünün canlılara sunduğu hudutlu kaynaklarından en harika olan canlıların faydalanmasını sağlamaktır. Bunun için de doğal sistemler yeni canlı oluşumunun her evresinde ve hatta canlılar dünyaya geldikten sonra da hayatın her evresinde devreye girerek tüm canlılar bir imtihana tabi tutulur, “hatalı” olanlar ortadan kaldırılır ve kusursuz olanlara “yer açılır”. “En mükemmel” olan burada genetik, yapısal ve fonksiyonel olarak en harika olan manasında kullanılmaktadır. Doğal seleksiyon (seçim) ismi verilen bu fizyolojik düzenek “hatalı” olan organizmaları bulur ve üstte anlattığımız üzere, harika olanlarına yer açmak için bir manada kendi yaptığı yanlışları yok ederek düzeltmeye çalışır. En dar manada bakıldığında “düşük” bu fizyolojik düzeneğin dışavurumlarından biri olarak görülebilir.

Doğal seleksiyonun düşük hareketinde en kıymetli özelliklerinden biri çok şükür en erken devirlerde devreye girebilmesidir. Kusur şimdi büyük boyutlara ulaşılmadan bertaraf edildiğinde düzenek daha düzgün işler. Bu nedenle her ne kadar “düşük” terimini birinci 20 hafta içinde oluşan bir olay olarak tanım etmiş olsak da aslında düşükler en sık gebeliğin oluştuğu birinci günlerde oluşur ve kıymetli bir kısmı da şimdi adet gecikmesi üzere gebelik belirtileri oluşmadan, yani bayan hamile olduğunu algılamadan meydana gelir. Döllendikten çabucak sonra süreç işlemeye başlar ve döllenmiş olan lakin “kalitesi düşük” yumurta hücresi çabucak yok edilmeye çalışır. Bu süreç o kadar hassas işler ki, bu kademeden adet gecikmesi olan gebeliğin dördüncü haftasına kadar oluşmuş olan gebeliklerin yaklaşık %25’i düşükle sonuçlanır. Bu gerçeği beta HCG hormonu ölçüm sistemleri geliştirildikten sonra anlamış bulunuyoruz. Üstte anlattığımız üzere implantasyon (uterus içinde yerleşme) oluştuktan çabucak sonra başlayan beta HCG salgısı hassas laboratuar incelemeleriyle ölçülebilmekte ve bayanda şimdi adet gecikmesi olmadan beta HCG salgısının arttığının gözlenmesiyle gebelik tanısı kesin konabilmektedir ( Örneğin 28 günde bir adet gören bir bayan için adetin 24-26.gününde). Bu kademede şimdi biyolojik olarak gebelik başlamamış olduğundan ve kan biyokimyasına nazaran (yani beta HCG artışına nazaran ) gebelik tanısı konduğundan gebeliğe “kimyasal gebelik” ismi verilir.

Doğal seleksiyonun başka bir özelliği de kusurlarını düzeltme istikametindeki tavrını “inatçı” bir formda devam ettirmesidir. Bayanda adet gecikmesi olduktan sonra da takip devam eder ve tanısı konmuş gebeliklerin yaklaşık %15’i de gebeliğin ilerleyen haftalarında düşükle sonuçlanır. Yani bunun manası, oluşmuş gebeliklerin yaklaşık %40’ı düşükle sonuçlanmaktadır! Bu durum tabiatın çok kusur yapmasından değil, en ufak yanlışları bile “affetmemesinden” kaynaklanan bir durumdur. Sonuç olarak bütün gebelikler düşük olmadan devam edebilseydi, Dünya, özürlü insan kuşağı ile dolu olurdu.

Gebelik haftası ilerledikçe gebeliğin düşükle sonuçlanma mümkünlüğü azalır. Çünkü doğal seleksiyon süreci “hatalı gebelikleri” sıklıkla erken gebelik haftalarında yakalar ve sonlandırır. Gerçekten düşüklerin %80’i gebeliğin birinci 12 haftasında gerçekleşir ve bu haftadan sonra düşük riski giderek azalır. Yapılan birtakım çalışmalar bebeğin ultrasonografide kalp atışlarının gözlenmesi durumunda düşük riskinin %3’e kadar düştüğünü göstermektedir.

Üstte anlattığımız bu doğal seleksiyon süreci elbette her düşüğün nedeni değildir. Bilhassa tekrarlayıcı düşüklerin kıymetli bir kısmı, bayanda varolan birtakım yapısal kusurlara (uterus form bozuklukları gibi), hormonal dengesizliklere (polikistik over üzere, tiroid fonksiyon bozuklukları gibi), bayanda ve /veya erkekte varolan genetik birtakım kusurlara bağlı (dengeli translokasyonlar gibi) olarak da oluşabilir. Aşağıda bu nedenlerin daha geniş bir listesini bulacaksınız.

Lakin şunu katiyen söyleyebiliriz: Erken gebelikte ortaya çıkan düşüklerin %50’sinden fazlası bebekte rastlantısal olarak ortaya çıkan ve tekrarlayıcı özelliği bulunmayan kromozom anomalilerine bağlı meydana gelir. Düşük esnasında gebelik haftası ne kadar ufaksa nedenin bu türlü olma mümkünlüğü o kadar yükselir. Bu yüzden de düşük, üreme çağında bulunan bayanların sıklıkla yaşadığı ve çoğunlukla tekrar etmeyen bir durum olarak kabul edilebilir.

Doğal seleksiyon elbette her üretim yanılgısını saptayamaz ve birtakım gebelikler kusurlu üretilmiş olmalarına rağmen devam eder. Doğal seleksiyon süreci bu kusurları gebeliğin ilerleyen haftalarında yakaladığında kendini geç düşükler ya da erken doğum, meyyit doğum biçiminde belirli edebilir. Esasen erken doğumların bir kısmının nedeni de budur.

Doğal seleksiyon yanılgılı üretimi doğuma kadar yakalayamadığında yeni doğan devrinde yakalayabilir. Yeni doğan ölümlerinin değerli nedenlerinden biri de anomalili doğmuş bebeklerdir.

Kimlerde düşük yapma riski daha yüksektir?

Anne (ve baba adayının) gebeliğin oluştuğu esnada yaşı ne kadar yüksekse ve bayanın daha evvelden yaşadığı gebelik sayısı ne kadar fazlaysa gebeliğin düşükle sonuçlanma riski de o kadar artar. Bu doğaldır, çünkü yaş arttıkça gamet hücrelerinde (kadınlarda yumurta hücresi, erkeklerde sperm) genetik bozukluklar meydana gelme mümkünlüğü ve bu meydana gelen bozukluğun döllenmiş hücreye geçme mümkünlüğü artar. 20 yaşından daha genç olan anne adaylarında düşük riski yaklaşık %10 iken (gebelik tanısı konulan gebeliklerin düşük oranı), 40 yaşından daha ileri yaşta olanlarda bu risk %30 civarındadır. Baba adayının yaşının 40’ın üzerinde olduğu gebeliklerde de düşük riski iki kat artar.

En değerli etken olan anne ve baba adayı yaşı dışında, anne adayında hormonal birtakım sağlıksızlıklar (polikistik over, hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması)), kronik sağlıksızlıklar (özellikle kalp, karaciğer ve böbrek sağlıksızlıkları, birtakım otoimmun sağlıksızlıklar, tüberküloz, kanser, ileri derecede kansızlık), jinekolojik sağlıksızlıklar (uterus biçim bozuklukları, uterusta yapışıklıklar, myomlar, tedavi edilmemiş kimi vajinit çeşitleri, sigara ve alkol kullanımı ve mesleksel olarak birtakım hususlara daima maruz kalma da düşük oluşma riskini artırır.

Daha evvelki gebeliklerinden biri düşükle sonuçlanmış olan anne adaylarında da yeni bir gebeliğin düşükle sonuçlanma riski yavaşça artar. Daha evvel yapılan iki yahut daha fazla düşükte ise evvelden gerçekleşmiş düşük sayısı arttıkça yeni gebeliğin de düşükle sonuçlanma riski artar. Her ne kadar düşük sayısı arttıkça yeni oluşan bir gebeliğin de düşükle sonuçlanma riski yükselse de, istatistikler üç yahut çok daha fazla sayıda düşük yapmış anne adaylarında bile sağlıklı bir bebek doğurma mümkünlüğünün %55 ile %75 ortasında olduğunu göstermektedir.

Yeni doğum yapmış bir anne adayında doğumdan sonraki birinci üç ayda oluşan gebeliğin de düşükle sonuçlanma riski nispeten yüksektir.

Düşük nasıl belirti verir?

Düşüğün “olmazsa olmaz” belirtisi kanamadır. Çok erken gebelik haftalarında kanamanın beraberinde ağrı olmayabilir ve “parça düşürme” de “parçaların” ufak olması nedeniyle adetle karışıp algılanamayabilir.

Düşük tehdidi nedir? Abortus İmminens

Gebeliğin birinci yarısında kanama ya da kanlı akıntı olması durumunda yapılan jinekolojik muayenede kanamanın uterus dışında bir yerden gelmediğine emin olunduğunda düşük tehdidi tanısı konur. Birtakım anne adaylarında basur kanaması, idrar yollarındaki kanama, ya da serviksteki bir sağlıksızlığa bağlı olarak bilhassa cinsel münasebetten sonra oluşan kanama da yetersiz bir kıymetlendirme sonucu düşük tehdidi sanılabilir. Bu nedenle “düşük tehdidi” teşhisini çabucak koymadan tam bir jinekolojik ve genital muayene ihmal edilmemelidir. Anne adaylarının birden fazla bu muayeneye karşı isteksizdir. Fakat jinekolojik muayene ve/veya ultrasonun düşüğe neden olduğu konusunda bilimsel bir data bulunmamaktadır. Gebeliğin erken devirlerinde oluşan kanamanın öbür nedenlerini de asla gözardı etmemek gerekir. Bunlar ortasında en kıymetlileri dış gebelik, mol gebeliği, selim ve habis tümörler, sindirim sisteminden yahut idrar yollarından olan kanamalardır.

Beklenen adet periyodunda oluşan kanama (“üstüne görme”), implantasyonda (beklenen adetten bir hafta önce) oluşan kanama, 8. hafta civarında plasentanın corpus luteum fonksiyonlarını üzerine almasına bağlı oluşan kanama da sağlıklı seyreden bir gebelikte nadir olarak görülen “lekelenmenin” nedeni olabilir.

Düşük tehdidi tüm gebeliklerin %20-25’inde görülen ve bilhassa erken gebelik haftalarında %40-50 düşükle sonuçlanan bir durumdur. Düşük tehdidi kanaması çoklukla hafiftir lakin günler hatta haftalar sürebilir. Kanama ölçüsü arttıkça düşük tehdidinin düşükle sonuçlanma riski de artar. Gerçek bir düşük tehdidi geçiren anne adaylarında gebeliğin ilerleyen haftalarında da erken doğum, bebekte gelişme geriliği üzere olağan dışı bir durum ortaya çıkma mümkünlüğü nispeten artar. Bu nedenle bu tanıyı almış anne adaylarının gebelik devrinde ve doğumdan çabucak sonraki devirde daha sıkı takip edilmeleri uygundur.

Düşük tehdidi tanısı koyabilmek için jinekolojik muayenede serviksin kapalı olduğu gözlenmeli ve ultrasonda bebeğin kalp atışlarının olduğu gözlenmelidir. Bebeğin kalp atışlarının şimdi ultrasonla gözlenemeyecek kadar ufak olduğu yahut şimdi embriyonun bile görülemediği erken gebelik haftalarında ise uterus içinde gebelik kesesinin düzgün yapısının devam ettiği gözlenmelidir.

Düşük tehdidi durumunda ne yapılmalıdır?

Düşük tehdidi tanısı konduğunda cinsel münasebet uterusta kasılmaları tetikleyebileceğinden yasaklanır. İstirahat edilmesi de dahil olmak üzere düşük tehdidinde alınan tedbirlerin katiyetle başarılı olduğu istikametinde bilimsel bilgiler mevcut değildir. Progesteron tedavisi sık uygulanmasına rağmen bunun da tesirli olduğunu söylemek için elimizde kâfi bilimsel bilgi mevcut değilse de tartışmalı sonuçlar nedeniyle sık sık uygulanmaktadır. Hatta kimi çalışmalar bu tedavinin, önlenmesi imkansız olan zati sorunlu olabilecek bir gebeliğe ilişkin düşüğü geciktirdiğini göstermektedir.
Düşüklerden sonra kesinlikle uygulanması gereken anti-D immunglobulin (Rhogam, yani “uyuşmazlık iğnesi”) kan uyuşmazlığı olan çiftlerde ihmal edilmemelidir.

Gebeliğin sağlıklı olup olmadığını kıymetlendiren testler

Beta HCG
Beta-HCG, gebelik oluştuktan yaklaşık 6 gün sonra (gebelik eseri endometriuma yerleştikten sonraki birinci saatlerde) kana geçmeye başlar. Hassas gebelik testleri, kanda beta HCG’yi şimdi adet gecikmesi olmayan bir periyotta, (adetleri nizamlı ve 28 günde bir olan birisi için) son adet tarihinden sonraki 24. günde saptayabilirler. Beklenen adet geciktiğinde kanda beta HCG oranı yaklaşık 50-600 IU/l’dir. Bu düzey 8-10. haftalar ortasında 100.000 IU/l’lik azamî düzeye ulaştıktan sonra giderek azalır ve 20. haftadan itibaren gebeliğin sonuna kadar yaklaşık 10.000’lik düzeyde kalır. Beta- HCG ölçüsü çok geniş aralıklarda olabileceğinden gebelik haftasını ultrason kadar kesin bildirmez! Bu yüzden yalnızca kan ve idrar testleri değil, en değerlisi ultrason tarafından da görülüp izlenebilen bir gebeliğin sıhhat durumu hakkında fikir verilebilir.
Öteki testler ise gebelik takibiniz esnasında duruma nazaran hekiminiz tarafından istenecektir.