Kanser Taraması, Kanser ameliyatları, pap smear, KOLPOSKOPİ, Yumurtalık Kanseri
KANSER TARAMASI
Kadınlık organlarının kanserleri tüm bayan kanserleri içerisinde en çok vefata neden olan sağlıksızlıklardır.
Sistemli istatistik datalarına sahip olması nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri ele alındığında 1995’de 15.800 rahim ağzı kanseri, 4800 bu kanser nedeniyle mevt, 600.000 olağandışı pap test, 50.000 yeni kanser öncüsü sağlıksızlık tespit edildiği bildirilmektedir. Yeniden tıpkı ülkenin datalarına nazaran rahim ağzı (serviks) kanseri nedeniyle yılda 4 milyar $ harcandığı hesaplanmaktadır. Bu sayılardan da görüldüğü üzere kanseri ortaya çıkmadan evvel tespit etmek daha insancıl, daha ekonomik ve daha başarılıdır.
Çeşitli araştırmalar sonucu bayan kanserlerinin ortaya çıkmadan tespit edilmesinin mümkün olduğu vurgulanmaktadır. Olumlu gelişmeler kanser öncüsü lezyonların tanımlanması ve teşhis usullerinin geliştirilmesinden sonra görülmüştür.
HPV, Rahim Ağzı Kanseri ve Aşısı, Siğiller için Bkz…
KANSER TARAMASI yahut ARAŞTIRILMASI GEREKLİ BELİRTİLER NELERDİR?
Jinekolojik kanserlerde şüphelenilmesi gereken belirtiler;
1.Menopoza girmiş bayanda kanama yahut akıntı olması
2. Adet düzensizliği
3.Adet dışı kanama
4.Cinsel bağ sonrası ağrı, karında ağrı ve karında rahatsızlık hissi
5.Karında şişlik
6.Yeme içme bozuklukları
7.Vajinal bölgede kaşıntı, yara yahut şişlik oluşması
8.Cinsel bağlantı sonrası kanama
Vaktinde konulan teşhis ile daha kanser oluşmadan pek çok sorun çarçabuk tedavi edilirken…
JİNEKOLOJİK KANSER AMELİYATLARI
Nizamlı takip ve denetimler yapılamadığında geç kalınırsa yahut vaktinde fark edilmesi sıkıntı durumlarda, kimileri ise farklı sebeplerle geliştiğinde başvurulabilecek son prosedür ameliyat olmaktadır.
Endometrium (Rahim içi) Kanseri
Over (Yumurtalık) Kanseri
Serviks (Rahim ağzı) Kanseri
Vajina Kanseri
Vulva Kanseri
Trofoblastik Sağlıksızlıklar…
Günümüzün çağdaş tıp uygulamalarını, bu tip ameliyatlarda bilhassa GRUP halinde uzman arkadaşlarımızla birlikte, gelişmiş teknoloji ve aygıtları olan en uygun sağlıksızneleri seçip uyguladığımızda ayrıyeten kemoterapi ve radyoterapi gerekiyorsa planlamaları da olağanüstü tedavi ve sonuçları alınabiliyor…
RAHİM AĞZI KANSER TARAMASI – PAP SMEAR
George Papanicolaou rahim ağzı sürüntüsü alınarak şimdi kanser gelişmeden (ortalama 10 yıl) evvel kansere dönüşme potansiyeli olan öncü sağlıksızlıkların tanınabileceğini göstermişlerdir. Böylelikle ortaya konan sitolojik tarama yolu Papanicolaou’nun kendi ismiyle Pap Test olarak tüm dünyada büyük kabul görüp yaygınlaşmıştır. Yol her ülkede devlet siyasetlerine da bağlı olarak temel tarama testi olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1970 yılından itibaren 20 yılda rahim ağzı kanserinden vefat oranının %90 azalması Pap test taramalarına bağlanmaktadır. Kanser olmadan evvel öncü sağlıksızlıklar ya da lezyonlar en çok 25-35 yaşlarında görülmektedir. Lakin tarama testi bu lezyonları vaktinde erken yakalamak için tüm bayanlara uygulanan bir formüldür. Taramada olağandışı hücreler tespit edilmesi kesin olarak sağlıksızlık varlığını göstermez. Bu durumda sağlıksızlığın kesin teşhisini koymak için biyopsi alarak dokunun patolojik incelemesi yapılmalıdır.
Biyopsi almak(doku kesimi almak) için olağandışı hücrelerin tam olarak nereden döküldüğünün tespiti gerekir. En gerçek yerden (doku almak) biopsi için dış genital (kadınlık cinsel) organların özel mikroskopla büyütülerek gözle muayenesi genel kabul gören usuldür: KOLPOSKOPİ
KOLPOSKOPİ ve KOLPOSKOPİ ALTINDA BİYOPSİ
Özel bir eğitim ve alet gerektirmesi dışında ağrısız, kolay, çabuk sonuç alınan, emniyetli bir uygulamadır. Jinekolojik muayenede, pap smear ya da HPV testlerinde sorun olduğunda bugün için tüm dünyada kesin teşhis koymak için kolposkopik muayene ve kolposkop yardımıyla biyopsi almak altın standart olarak kabul edilmektedir. Pap test ve gerektiğinde kolposkopik biopsi ile hakikat teşhis koymak mümkündür.
Kanser taramasında asıl olan kanseri olmadan, kanser öncesi sağlıksızlıklar periyodunda yakalayarak gerekli takip yahut tedaviyi yapmaktır. Burada erken teşhis tarifi tam olarak gerçek değildir. Zira emel kanseri değil kanserin öncülerini tespit etmektir. Lakin kanseri erken kademede yakalamak da ikinci bir çıkar olabilir ve bu programla mümkündür.
Bugün artık dünyada sitolojik tarama tartışılmamaktadır. Tartışılan kimlere, ne vakit, ne sıklıkla ,kaç yaşına kadar ve hangi sitolojik (Pap test, thin prep, co-test, HPV testi vb) teknikle tarama yapılacağıdır. Ülkemizin bu tartışmalarda mevzuyu bilimsel platformlardan toplumsal yaygınlığa taşıyamamak üzere önemli bir eğitimsel, sosyo-ekonomik problemleri olsada son yıllarda gelişmeler olmuştur. Pek çok bayan standart tarama, risk kümesinde tarama, tarama formları hakkında bilgi sahibi değildir. Böylelikle ortaya çıkan karmaşada bayan doğum uzmanının sorumluluğu, sağlıksıznın ve sigorta sisteminin yükümlülükleri belirlenememiştir. Gelişmiş ülkelerde pap test yaptırmak tabip için bir mecburilik olarak görülmekte, sigorta şirketleri de bunu özendirmektedir. Dünyadaki uygulamalardan yola çıkarak aşağıdaki protokolü uygulamak akılcı olabilir, uygulamalarımız da bu istikamettedir. Tarama protokolleri yapılıp kılavuzlar hazırlanırken evvel rahim ağzı kanseri açısından yaş ve risk kümelerini belirlemek gerekmektedir.
PAP SMEAR TESTİ NEDİR ?
Rahim ağzındaki (serviks) kanser başlangıcı olabilecek rastgele bir hücresel değişikliği belirleyen kolay bir testtir.
Bu gün için en emniyetli ve kolay tarama yapılabilen bayan kanseri, serviks (rahim ağzı) kanseridir.
Bu test bazen hafif bir enfeksiyon belirtisinin kimilerinin da yakalanabilmesini de sağlar.
Bir erken teşhis tekniğidir.
PAP SMEAR NASIL YAPILIR ? PAP SMEAR TESTİ AĞRILI MIDIR?
Jinekolojik muayene sırasında, hekiminiz tarafından steril özel bir plastik fırça gibisi çubukla rahim ağzındaki akıntıya dökülen hücrelerden sürüntü formunda akıntı örneği bir rahatsızlık, ağrı vermeden bir örnek cam üzerine ya da sıvıya alınır. Alınan bu örnek PATOLOJİ LABORATUVARI na gönderilerek patoloji uzmanları tarafından incelenir ve pap smear raporu düzenlenir.
Pap Test ile tarama sıklığı, HPV virus varlığı
Son yıllarda kılavuzlar sıklıkla değişerek risk bazlı ve bireye has tarama protokolleri oluşturulmuştur. Evvelce taramaya ekseriyetle birinci cinsel bağlantıdan sonra ya da 20’li yaşlarda başlanırdı. Kaç yaşına kadar tarama yapılması konusunda fikir birliği yoksa da en az 65 yaşına kadar sistemli pap test yapılması genel olarak kabul edilen bir kuraldır. Lakin 65 yaşından sonra da taramalara devam edildiğinde kansere yakalansa da sağlıksıznın yaşama bahtının %63 arttığı ve tarama için yaş hududu konulmasının yanlış olduğunu vurgulayan yayınlar da vardır. Sonuç olarak pap smear testi standartlara uygun olarak yapılıyorsa:
Yüksek Risk Kümesinde;
Birinci Pap Test olağan ise yılda 1 sefer
Düşük Risk Kümesinde;
3 yıl üst üste Pap Test olağan ise 3 yılda 1
Kanser dışı nedenlerle rahim alındıktan sonra 3 yılda 1 ?
Kanser yahut kanser öncüsü nedenlerle tedaviyi takiben,
Birinci 2 yıl 3 -6 ayda 1
Sonraki 3 yıl 6 ayda 1
Ömür uzunluğu yılda 1 pap smear test yapılmalıdır, fakat;
Bununla birlikte co-test dediğimiz HPV tiplendirmesi ile birlikte yapılması testin gücünü, teşhis koymayı ve risk hesaplayarak takip ve tedaviyi daha tesirli hale getirdiğinden son yıllarda bu iki test sağlıksıznın risk ve yaş durumuna nazaran sıklıkla birlikte kullanılmaktadır ve yeni protokoller/kılavuzlar geliştirilmiştir.
PAP SMEAR SONUCU NASIL KIYMETLENDİRİLİR ? OLAĞANDIŞI SMEAR ve BİYOPSİ NE MANA TAŞIR?
Kolay bir tedavi ile geçebilecek hafif bir enfeksiyon ya da örneğin alındığı bölgede kimi hücresel değişiklikler bu testle anlaşılabilir. Her hücresel değişiklik kanser demek değildir. Lakin birtakım değişikliklerin tabip tarafından daha sıkı izlenmesi gerekebilir. Bazen bu hücresel değişiklikler kanser manası taşır. Rahim ağzı kanseri manasına gelen değişiklikler bulunduğunda çabucak tedavi talihi doğar.
Kişinin yaşı ve genel durumuna bağlı olarak değişmekle birlikte, olağandışı olabilecek pap smear ve kolposkopik biyopsi sonuçları ASCUS, ASC-H, LSIL,LGSIL, HSIL, HGSIL, CINI, CIN II, CIN III üzere sonuçlardır. CIN III ve daha ötesi kanser gibisi anomalilere işaret eder…
Gecikildiğinde bayanın mevti ile sonlanabilecek rahim ağzı kanseri, bu testlerle vaktinde müdahalede bulunup- erken devrede bazen büyük ameliyata bile gerek kalmadan- çabucak tedavi edilirse, sağlıksızlıktan eser kalmaz. Bu testlerle en erken periyotta teşhis konulmuş olur. Erken devirde büyük ameliyatlara gerek kalmadan yapılan tedavilerden biri de LEEP Konizasyondur, ekseriyetle sağlıksızne yatışına gerek kalmaz.
Pap Smear KİMLER, Ne Vakit YAPTIRMALI ?
Pap smear erken teşhis koymaya yönelik bir test olduğundan yaptırmak için bayanın şikayeti olması gerekmez. Rahim ağzında yarası olan, cinsel münasebet sırasında ağrı ve batma duyan, damla formunda kanaması olan ya da daima akıntısı olan bayanlar hiç vakit kaybetmeden pap smear testini yaptırmalıdır. HANGİ PERİYOTTA YAPTIRMALI ? Pap smear için en uygun vakit iki adet kanamasının ortasındaki günlerdir. Testten evvelki 48 saat cinsel bağlantı olmaması, hazneye ilaç konulmaması daha yeterli sonuç alınmasını sağlayacaktır.
NE SIKLIKTA YAPTIRMALI ?
Bu bahiste tüm dünyada uygulama kılavuzları değiştiğinden, sizin risk durumunuzu en güzel bilen hekiminiz tarafından size bu mevzuda yapılacak teklifler doğrultusunda hareket etmelisiniz. Şayet genital herpes tanısı konmuşsa yahut üreme organlarınızın bulunduğu yerde siğil ya da testlerde HPV – papilloma virusu varsa ki bunun bilhassa birtakım tiplerinin rahim ağzı kanserinin ana sebebi olduğu bugün biliniyor, ya da geçmişte yaptırdığınız pap smearden olağan dışı sonuç geldi ise sıklıklar değişecek, hekiminizin önerdiği sıklıkta tekrarlanması faydalı olacaktır.
NEREYE BAŞVURMALI ?
Smear testi, kolposkopi ve biyopsiler Bayan Doğum uzmanı hekimlerce muayene sonucu teklifleri doğrultusunda ve kılavuzlara da uyumlu olarak yapılmalıdır.
Over (yumurtalık) kanserleri
En sinsi seyreden, toplumda sıklıkla ve çarçabuk uygulanabilecek tarama testleri olmadığından (ya da emniyetli olmadığından) geç teşhis konabilen ve en çok öldüren kanserler olmaları prestijiyle bu mevzuda da araştırmalar süratle sürmektedir. Vajinal ultrason, doppler ve yumurtalık kanserli sağlıksızların kanında artan kimi kanser belirteçleri (CA-125 gibi) ve bir ekip indeks hesapları ölçülerek yapılan çalışmalar pek yüz güldürücü olmamıştır. Fakat yumurtalık kanseri riski yüksek olan sıhhatsiz kümesinde ve menopozda bu usuller kullanılabilir.
Bu açıdan yumurtalık ve rahim içi (endometrium) kanserleri için de risk kümeleri yahut sağlıksızlığın sıklıkla görüldüğü durumlar tanımlanmıştır. Bunlar;
Yumurtalık (Over) kanserinin;
Çocuk doğurmamış ve emzirmemiş bayanlarda
1.derece yakınlarında yumurtalık kanseri olanlarda
Kısırlık tedavisi için yumurtlama ilaçlarını uzun mühlet kullananlarda
Birtakım başka kanserlerle birlikte daha sık görülebileceği bildirilmektedir.
Endometrium(rahim içi) kanseri
Başka bayan kanserlerinin de olmadan evvel tanınabilmesi için pek çok araştırma yapılmaktadır. Bunlardan endometrium (rahim içi) kanseri için vajinal ultrason ile kalınlık ölçümleri, kuşkulu durumlarda diagnostik ve operatif histeroskopi ve biyopsiler umut vermektedir. Bilhassa menopoza girmiş bayanlarda rahim içi dokunun kalınlığı artmış olarak bulunursa probe küretaj yahut daha muteber olan endoskopi (histeroskopik) ile doku örneği alınarak (biopsi) kanser öncüsü sağlıksızlıklar yahut erken periyotta kanser yakalamak mümkündür.
Çok kilolu ve tansiyonu yüksek (ideal tartının %30’undan fazla)
Şeker sağlıksızlığı olan
Çocuk doğurmamış ve emzirmemiş
Polikistik Over (Yumurtalığın çok sayıda kistlerle karakterize) sağlıksızlığı olan bayanlarda daha sık görüldüğü bildirilmektedir.
Bu kanserin öncü belirtileri sistemsiz kanamalar ve ultrasonda rahimde kalınlaşma yahut endometriyal hiperplazi halinde başlar.
