Obezitenin yalnızca çok yemek yemek nedeniyle ortaya çıkan fizikî bir sorun değil, başlı başına tedavi edilmesi gereken bir sağlıksızlık olduğu biliniyor. İçinde bulunduğumuz pandemi periyodunda ise hali hazırda birçok sıhhat meselesine yer hazırlayan obezitenin beraberinde getirdiği hayati risk pek çok insanı korkutuyor. Memorial Bahçelievler Sağlıksıznesi Obezite Teşhis ve Tedavi Merkezi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Murat Çağ, obezite sağlıksızlarının Covid-19’a karşı çok daha savunmasız olduğu konusunda uyardı ve koronavirüs ile obezite münasebeti hakkında değerli bilgiler verdi.
Obezitenin ömür sürenizi kısaltmasına müsaade vermeyin
Kişinin beden kitle endeksinin (VKİ) yani uzunluk kilo oranının 30’un üzerinde olması obezite teşhisidir, yani bu bir sağlıksızlıktır. VKİ’nin 35’in üzerinde olması ve buna infertilite, Tip 2 diyabet, teneffüs, eklem, kalp sorunları üzere sağlıksızlıkların eşlik etmesi cerrahi tedavi zorunluluğunu doğurmaktadır. VKİ’nin 40’ı geçmesi ise acil olarak cerrahi müdahale gerektiren bir sağlıksızlıktır. VKİ’nin 35’in üzerine çıkması dahi insan hayatını epey kısaltmaktadır. Diyetisyen muayenesinde saptanan aktüel yaş ve gerçek metabolizma yaşı ortasındaki fark, hayattan giden müddettir.
Teneffüs sistemi kıymetli ölçüde ziyan görebilir
Şişmanlık; uzunluğunda, karında, karnın içinde ve kalpte yağ depolarının artmasından kaynaklanır. Hasebiyle akciğerler gereğince havalanamaz ve nefes yetersiz kalır. Yürüyünce yahut biraz hareket edince nefes almakta zorlanılır. Akciğerler gereğince temizlenemez ve kanı gereğince temizleyemez. Özet olarak teneffüs sisteminiz yetersiz çalışır, oksijenlenemezsiniz. Geceleri horlamaya sebep olur. Horlama uzunluğundaki yağların sıkıştırması nedeniyle olmaktadır. Uyku apnesi ismi verilen uykudan boğulur üzere uyanmaya sebep olan durumu nedeni de tekrar obezitedir.
Yorgunluk ve halsizlik kalıcı hale gelebilir
Şişmanlık sağlıksızlığı yalnızca bir yük sağlıksızlığı değildir. Biriken yağ deposunun içinde adipokinler, sitokinler, hormonlar (östriol) üretilir. Bunlar, beşerde romatizma ağrılarını oluşturur. Bedende daima bir inflamasyon yani enfeksiyon, iltihap öncesi durum yaratır. Yorgunluk, bitkinlik, bedende ödem, astım gibisi nefes yetmezliklerine taban hazırlanır. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki; tüm bu hayat kalitesini düşüren süreçlerden ötürü VKİ 40’ın üzerinde olan şahısların psikolojileri tıpkı organ nakli süreci yaşamış sağlıksızlar kadar hassas olmaktadır. Obez bireyler tüm bu meselelerle savaşırken Covid-19 da bu hayati riskin çok daha fazla artmasına neden olmaktadır. Tüm bunlara ek olarak diyabet de şişmanlık sağlıksızlığının bir sonucudur. Kalbi saran ve hücrelerin içine giren yağ şişmanlık sağlıksızlığının bir sonucudur. Obezite nedeniyle bedende üretilen adipokinler immün süpresyon yaparlar. Bilindiği üzere sitokin fırtınası Covid-19’un öldürücü bir fazıdır. Obez bireylerin bedeninde ise sitokinler zati ziyadesiyle bulunmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sıhhat Enstitüsü’nde yapılan araştırma sonucunda Covid-19 açısından hayati risk taşıyan kümeler şöyle sıralanmıştır:
- Erkekler
- 65 yaş üstü
- Obezite
- Kronik akciğer sağlıksızlıkları
- Kalp sağlıksızlıkları
- Diyabet
- Faal kemoterapi görenler
- İmmunsupresif kullanan organ nakilli sağlıksızlar
Covid-19’a yakalanan obez bireylerin, kilo sorunu olmayan şahıslara nazaran vefat riski 1.5- 3 kat ortası daha fazladır. Bununla birlikte Covid-19’a yakalanıp ağır bakıma giderlerse başka insanlara nazaran entübe olma mümkünlüğü 1.5 kat fazladır. Entübe olursa herkese uygulanabilen yüz üstü postür bu sağlıksızlara uygulanamamaktadır. Kan sulandırıcıların bu sağlıksızlara daha çok verilmesi gerekir. Zira ilaç dozu beden yüküne nazaran hesaplanır. Lakin ilaç ölçüsü arttıkça kanama riski de artar. Hasebiyle tedavi de zorlaşır. Tüm bu güç süreci atlatıp hayatta kalan bireylerin de etrafına olan bulaştırıcılık mühleti obez olmayan insanlara nazaran daha uzundur. Yani obezite, kişinin hayat kalitesini düşürerek pek çok sıhhat meselesine yol açtığı üzere Covid-19’da da bireye en şiddetli süreci yaşatan insanlığın en büyük düşmanlarından biridir. Tüm bunları bilerek obeziteyi hala bir yazgı olarak görmek, yalnızca fizikî bir sorun olarak kabul etmek, kişinin kendi ruh ve vücut sıhhat bütünlüğüne verdiği en büyük ziyandır.
Obezite sağlıksızları neden koronavirüsü daha ağır geçiriyor?
- Karındaki ve karın içindeki yağ dokuları nedeniyle obezite sağlıksızlarında akciğerin havalanması kısıtlanmaktadır.
- Tıpkı astım sağlıksızlarındaki üzere hava yollarında daralma olmaktadır. Böylelikle hem akciğer sağlıksızlığı hem de oksijen azlığı üzere sebeplerle öteki organlarda da hasara yol açmaktadır.
- Yağlar; karaciğer, dalak, lenf bezleri ve timüs üzere organlarda birikerek bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Bilhassa batın içi yağ dokusu iltihap tetikleyici sitokin ve kimyasalları salgılayarak sitokin fırtınasını kolaylaştırmaktadır.
- Obezlerde kolesterol, hipertansiyon, damar hasarı üzere sağlıksızlıklar ve kanın pıhtılaşma özelliği daha ağırdır.
Obeziteden korunmak için bu tavsiyelere kulak verin
- Nizamlı fizikî aktiviteyi hayatınızın bir modülü haline getirin. Örneğin her gün 40 dakika ya da haftada 3 gün 1 saat yürüyüş yapılması fizikî aktivite gereksiniminizi karşılayabilir.
- Akdeniz tipi beslenin.
- Fast food beslenme biçimini büsbütün terk edin.
- Raf ömrü uzun hazır besinler yerine mesken üretimi eserler tüketin.
- Market alışverişini haftalık ya da aylık yapın.
- Hayvansal yağlar yerine zeytinyağı tercih edin.
- Süt ve süt eserlerini az yağlı tüketin.
- Sağlıklı pişirme tekniklerini tercih edin.
- Doğal olmayan şeker tüketmeyin ve günlük tuz tüketimini sonlu tutun.
- Tertipli olarak balık tüketin, lakin yağda kızartma formülü ile değil; ızgara, fırın ya da buğulama metotlarıyla pişirin.
- Hazır meyve suları, gazlı, asitli ve şekerli içeceklerden uzak durun.
- Obezitenin rastgele diyetlerle çözülebilecek bir sorun olmadığını fark edin ve tedavi takviyesi almaktan çekinmeyin.
Obezite cerrahisinde bireye özel formül seçimi kıymetli
Obezite sağlıksızlığı olan ve buna eşlik eden sıhhat sorunları yaşayan bireyler kesinlikle uzmana danışmalıdır. O güne kadar diyet ve spora karşın kişi fazla kilolarından kurtulamadıysa obezite cerrahisi uygun bir seçenektir. Beden Kitle İndeksi cerrahi operasyon için uygun aralıkta ise şahsa en uygun obezite cerrahisi tekniğiyle kilolardan kalıcı olarak kurtulmak ve sağlıklı bir yaşama kavuşmak mümkündür.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
