Mevsim geçişlerinde hava sıcaklığının ve günışığı düzeyinin daima değişkenlik göstermesi ruh sıhhatini da olumsuz tesirler ve bu tesir şahıstan şahsa farklı seviyede olabilir. Sonbaharın gelmesiyle tabiat yazdan gelen canlılığını terk etmeye başlar, gündüzler kısalmaya ve güneş ışığı azalmaya başlar. Güneş ışığının azalması sonucunda memnunluk hormonu olarak da bilinen serotonin salgılanması azalırken melatonin salgısında artış olur. Melatonin havanın kararmasıyla birlikte salgılanmaya başlar ve uykuyu arttırır. Serotonin azalması ise halsizlik, bitkinlik, yorgunluk, isteksizlik üzere belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olur. Bu durum kış depresyonu da denilen mevsimsel depresyon bozukluğa yol açabilir. Mevsimsel depresyon; sonbahar ve kış aylarında görünen ve çoklukla yaz başlangıcı ve birinci baharda belirtileri azalan bir depresyon formudur.
Gündüzlerin kısalıp daha az ışıklı günlerin gelmesiyle kendini göstermeye başlayan mevsimsel depresyonla her yaş bireyin müsabakası mümkünken, genetik faktörlerinde yatkınlığa tesiri yüksektir. Ailede depresyon varsa, bilhassa birinci derece akrabalarda, o kişinin depresyon riski daha yüksek olacaktır. Bunun yanı sıra Ruhsal faktörler, kişilik özellikleri, başa çıkma düzenekleri denilen kişinin rezervleri depresyona yatkınlık ya da hami olabilir. Biraz titiz, obsesif kişilik yapısı, bağımlı kişilik, toplumsal faktörler, toplumsal belirsizliklerin olduğu devirler yahut kişinin kendi özel hayatında tekrar belirsizliklerin, geçişlerin olduğu devirler, kayıpların olduğu periyotlar biraz daha depresyona yatkınlığı arttırabilir.
Bu süreçte görülmesi olası belirtiler, hayattan zevk almama, mutsuzluk, hiçbir şey yapmak istememe, evvelden zevk aldığı etkinliklere katılmak istememe, asabiyet, hassasiyet, ağlama nöbetleri, güç kaybı, yorgunluk, halsizlik, çökkünlük, toplumsal geri çekilme, çok uyku hali, evvelce zevk alınan şeylerden artık zevk alamama, iştahta artış, konsantre olmada zahmet, okul ve iş hayatında performans düşüklüğü, cinsel isteksizlik üzere sıralanabilir. Mevsimsel depresyonu öbür depresyon biçimlerinden ayıran fark, belirtilerin (en az iki yıl art arkaya) mevsim içinde sırf birkaç ay sürmesi, öteki mevsimlerde olmaması ve bu durumu açıklayacak öbür bir durum olmamasıdır.
Kendinizde buna misal belirtiler görüyorsanız bir psikolog ve/veya psikiyatra başvurmanız ve profesyonel yardım almanız sizi belirtilerin kronik hale gelmesinden kurtaracaktır.
Pekala depresyondan kendimizi nasıl koruyabiliriz?
Yaşantımıza gerilimi azaltıcı öğeler katabilmek, günlük yaşantımızda değişiklik, spor, yüzme, yürüyüş, idman, toplumsal aktivitelere tartı vermek güzele giden aktiflikleri arttırmak, sevdikleriyle daha sık görüşmek, hayatı ve günü ertelemeden her an daha etkin ve enerjik olabilmeye motive olmak sayılabilir. Bu devirde yaşanan isteksizlik, yapmanız gereken misyon ve sorumlulukları ertelemeye sebep olur. Aksatılan sorumluluklarda yeni gerilim kaynağı ve huzursuzluğa sebep olacaktır. Bu yüzden yapılması gereken misyon ve sorumlulukların üstüne gidip ertelemeden başlamak motivasyonu arttıracağı üzere daha âlâ hissetmenize de imkan sağlayacaktır.
