Son yıllarda medyada farklı yollarla intihar teşebbüsleri haberlerine sıkça rastlamaktayız. Çok dozda ilaç alımı, silahla kendini vurma, kendini asma, yüksek bir yerden atlama üzere formlarda hayatına son verme teşebbüslerine başvuran bireyler karşımıza çıkıyor. Yalnızca ülkemizde değil tüm dünyada intihar olayları en değerli vefat sebeplerinden. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran intihar, toplumda birinci on vefat nedeni ortasında. 15-24 yaş kümesinin mevt nedenleri ortasında ise intihar ikinci sırada yer almakta. İntihar teşebbüsünde bulunan bireyler hakikaten ölmek isteğinde olabileceği üzere, bu davranışıyla ruhsal acısını, çaresizliğini, ümitsizliğini lisana getirme gayesinde da olabilirler. Ülkemizde batı toplumlarına nazaran daha düşük seviyede intihar olayları olmasına rağmen, bilhassa gençlerde intihar oranlarında yükselme görülmekte. Ülkemizde üniversite öğrencileri ortasında yapılan bir çalışma, gençlerin %42’sinin bir vakit kendini öldürmeyi düşündüğünü ve %7’sinin teşebbüste bulunduğunu saptamıştır (1). Bu oran bize intiharın gençlerde çok dikkat edilmesi gereken bir durum olduğunu söylemektedir. Ruh sıhhati profesyonelleri olarak bizler, bir kez bile olsa kişinin aklından kendini öldürme niyetinin geçmesinin dikkate alınması gerektiğini savunmaktayız. Ki gerçekten yapılan bir çalışmada, intihar fikrinin lisana getirilmesinin intihar teşebbüsünü yordayan değerli bir etken olduğu gösterilmiştir (2). Bu nedenle, şayet yakınlarınızda kendini öldürme kanısı olan bireyler varsa, en yakın vakitte kesinlikle bir uzmana başvurması gerektiği konusunda onu bilgilendirmeniz intiharı önlemek için çok lakin çok değerlidir.
Bir insanın hayatına neden son vermek istediği, intihar davranışı için risk faktörlerinin neler olduğu bir çok çalışmada araştırılmıştır. Öncelikle erişkinlerde yapılan çalışmalarda ümitsizlik ile intihar teşebbüsü ortasında manalı bir alakanın olduğu görülmüştür. Bu demek oluyor ki kişinin ümitsizlik seviyesi arttıkça intihara eğilimi daha fazla oluyor. Hayata dair bir umudu kalmayan şahıslar daha kolay hayatına son verebiliyor. Buradan hareketle depresyonun intihar ile en bağlantılı ruhsal bozukluk olduğunu söyleyebiliriz. Zira depresyondaki bireyde ağır olarak ümitsizlik ve çaresizlik hisleri ön plana çıkmaktadır. Bunun yanında intiharı tetikleyen ögelerin aile içi problemler, erkek yada kız arkadaş ile ilgili sıkıntılar, zahmet verici hayat olayları, husus kullanımı, göç, psikiyatrik sağlıksızlıklar, yalnız yaşama, düşük sosyoekonomik seviye üzere faktörler olduğu bilinmektedir (4). Bu ögeler intihara eğilimi arttırmaktadır.
Ergenlerde ise intihar teşebbüslerinin yaklaşık üçte ikisinin ölme dileğinden farklı güdülerle gerçekleştirildiği bildirilmiştir. Burada intihar dürtüsel bir özellik gösterebilir. Asıl motivasyonun diğerlerini etkilemek, dikkat çekmek, sevgi ve nefreti iletmek ya da hoşnutsuz bir durumdan kaçmak olabileceği düşünülmektedir (3). Burada ebeveyn tavırları kıymetli bir yere sahiptir. Ergenle inançlı bir ilgi kuran ebeveynler, onun hislerini söz etmesine imkan sağlamaktadır. Aileler ergene ne olursa olsun şartsız sevildiğini hissettirmekle yükümlüdür. Ergenin başına gelen olumsuz durumlardan kaçmak yerine paylaşmasına müsaade vermek ve beraberce tahlil aramak ergenin yalnız olmadığını hissetmesini sağlar. Cezalandırıcı ebeveynlere ergenin problemlerini anlatması daha sıkıntı olabilir ve bu da ergenin giderek yalnızlaşmasına yol açabilir.
İntihara yol açan bir öteki öge ise hislerin kelama dökülememesi olabilir. Kişi kendini tabir etme biçimi olarak intiharı kullanabilir. Söz edemediği çatışmaları intihar yoluyla etrafına duyurmuş olabilir. Hislerini tanıma ve tanımlama zorluğu çeken şahıslar intihara daha eğilimli olabilmektedir. Küçük yaşlardan ibaret çocukların hislerini tanımasını, söz etmesini sağlamak ileriki yaşlarda bu zorlukları aşması için değerli bir yere sahiptir.
Özetle, intihar davranışından evvel intihar fikrinin farkedilmesi kişinin hayatı için esirgeyici bir kıymet arz etmektedir. Ebeveynlerin, çocuğun kendine ziyan vermeyle ilgili bir hareket yahut niyeti olduğunu farkettiğinde kesinlikle bir uzmandan yardım alması gerekmektedir.
