İnfantil kolik

Ağlama bebeklerin etraf ile bağlantısını sağlayan bir yoldur. Bebekler ağlayarak karnının acıkmasını, terlediğini, üşüdüğünü yahut altının kirlendiğini, kucağa alınmak istediğini, ortamdan rahatsız olduğunu yahut sıhhatsiz olduğunu söz etmeye çalışmaktadırlar. Bebeğin bu ihtiyaçları karşılandıktan kısa mühlet sonra ağlama sona erer. Kimi bebeklerin ağlama tipi ve mühleti daha uzundur ve kolay kolay sakinleşemezler.

İnfantil kolik, yeterli gelişen sağlıklı bebeklerde 1-4 aylar ortasında görülmektedir. Altta yatan organik neden olmadan, yatıştırılması güç bir formda ağlama nöbetleri olarak tanımlanmaktadır. Bu durum anne yahut çocuğa bakan kimselerin endişelenmesine neden olur. *Wessel ise infantil koliği ömrün üçüncü haftasında başlayan, en az üç saat süren ve sonra resen geçen üç haftadan uzun süren üçler kuralı olarak tanımlamıştır.

1. İnfantil koliğin en değerli bulgusu bilhassa öğlenden sonra ve akşam saatlerinde başlayan çok yüksek sesle ağlamadır. Bebek ağlama atakları sırasında rahatsız külfetli ve telaşlı görünümdedir. Çoklukla kalça eklemlerini fleksiyona getirerek dizlerini karnına yaklaştırır, yüzü kızarır.

İnfantil kolik teşhisinde hekimin detaylı hikaye ve fizik muayene ile sağlıksızyı kıymetlendirilmesi çok kıymetlidir. Organik sağlıksızlığı düşündüren bulgular saptandığında mümkün nedenler detaylı olarak incelenmelidir (Tablo 1 ).

Ayırıcı teşhiste sindirim sistemi ve sindirim sistemi dışı nedenler akılda tutulmalıdır (Tablo 2 ). Hikayesinde kanlı mukuslü dışkılama, emmede azalma, kusmuğunun içerinde kan ve safra varlığı ve ateş yüksekliği, cilt döküntüleri, büyümede gerilik bulguları da varsa infantil kolik teşhisinden uzaklaşılmalıdır.

2.Diskezi, dışkılama öncesi 10-20 dakika süren ıkınma, çığlık atma, ağlama ve yüzde kızarma olarak tanımlanmaktadır. Bebeklik çağının ağrılı dışkılaması hayatın birinci aylarında başlamakta ve 3-4 hafta sonra zaten düzelmektedir. Öbür sıhhat sorunu olmayan bebeklerde görülmektedir.

3.Laktaz enzim aktivitesinde süreksiz düşüklük durumunda diyetten laktozun çıkartılması ile belirtilerin düzelmesi ile teşhis doğrulanmış olur. Dışkı pH<5, redüktan husus olumluluğu karbonhidrat emilim bozukluğunu gösterir. Dışkıda şeker kromatografisi ile dışkıda atılan şeker belirlenir. Primer ve sekonder laktaz enzim eksikliğinde dışkıda laktoz saptanırken, glukoz ve galaktoz malabsorbsiyonu varlığında ise glukoz ve galaktoz tespit edilir.

4.Fizyolojik GÖR; Yenidoğan bebeklerin birçoklarında görülen bir durumdur. Sağlıklı görünen bebekte gözlenmektedir. Çok beslenmeye dikkat etmek gerekir. Tedavi gerektirmeden 6 ay civarında komplikasyonsuz düzelmektedir. Aileye olayın fizyolojik olduğu anlatılmalıdır.

5. GÖRH; yenidoğan periyodunda regürjitasyon, apne, stridor, huzursuzluk, irritabilite ve kusma ile kendini muhakkak etmektedir. Beslenmeyi yarıda kesmeler sonucu gelişim geriliği, anemi, hipoproteinemi gelişir. **Sandifer sendromu şiddetli reflülerde görülen opistonik postür, retrokollis ve istemsiz baş hareketleri halinde kendini belirli eden bir klinik durumdur. GÖRH da verilmiş olan tıbbi tedaviye 2-4 haftada yanıtsızlık durumunda ileri tetkikler için çocuk gastroenteroloji kısmı ile sıhhatsiz konsülte edilmelidir.

6.İSPA sık regürjitasyon, beslenme reddi, beslenme yutma zahmeti, reaktif hava yolu sağlıksızlığı, atopik dermatit, egzema, kabızlık, kanlı muküslü ishal, ailede atopi hikayesi varlığında düşünülür. Dışkı mikroskopi, fekal kalprotektin, IgE ve inek sütü spesifik IgE bakılmalıdır. Bu bulguların varlığında AS alan bebekte annenin beslenmesinden inek sütü içeren besinler çıkartılır. AS almayan bebekte ise HF yahut AAF ile 2-4 hafta besleme yapılır. Bebeğin klinik bulgularında düzelme görülmüyorsa çocuk gastroenteroloji konsültasyonu istenmelidir.

7.Perianal bölgedeki fissürler infantil kolik ayırıcı teşhisinde akla gelmelidir. Süt çocukluğu periyodunda anüs ve rektum birebir hizada olduğu için fissür rastgele bir kadranda bulunabilir. Buna karşılık daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde sakrokoksigeal eğim geliştiği için fissürler art bölgededir. İnflamatuvar ya da enfeksiyöz olaylarda ise fissürler lateral ( saat 3-9 hizası) yerleşimli ve birden fazladır.

8.İdrar yolu enfeksiyonu kendisini emmede azalma, beslenme zahmeti, huzursuzluk belirtileri ile yenidoğan devrinde göstermektedir. Tam idrar analizi ve idrar kültürü ile teşhis konulabilmektedir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olması durumunda üriner sistem ultrasonografisi üriner sistem anomolilerini tespit etmek için yararlı olabilir. Ayrıyeten ileri incelemeler için çocuk nefroloji kısmı ile sıhhatsiz konsülte edilmelidir.

9..Huzursuz ağlayan bir bebekte el ve ayak parmakları mümkün saç-iplik turnike sendromu tarafından denetim edilmelidir. Şayet fark edilmez ise parmaklarda gangrene neden olabilir.

İnfantil kolik ayırıcı teşhisinde aşağıdaki fizik muayene bulgularına dikkat etmek gerekir.

Yenidoğan bebeğe kulak burun bakısı yapılmalıdır. Kulak zarının görünümü değerlendirilmelidir. Orta kulak enfeksiyonu ve seröz otit teşhisleri gecikmeden konulmalıdır.

Zor doğum, makat gelişi ve makrozomik bebek doğum hikayesi olan bebeklerde muayene sırasında kırık tarafı kemik üzerinde şişliğin ele gelmesi ve tek taraflı moro refleksinin evrelerinde gecikme olması klavikula kırığı açısından uyarıcı olmalıdır. Klavikulaları da içine alacak halde PAAC grafisi teşhis için yardımcı olur.

Huzursuz, çok terlemiş, beden ısısı artmış ve bedeninde kızarıklıklar bulunan bebeğin çok sıcak ortamda bulunduğundan şüphelenilmeli bebeği rahatlatılmalıdır.

Mikrosefalik bir bebekte uykuya dalma sırasında ani irkilme, karın üzerine baş bükülüyor ve kollar açılıyorsa West sendromu akla gelmelidir. Sıhhatsiz çocuk nöroloji ile konsülte edilmelidir.

Beslenme zahmeti, takipne, dispne, hışıltı, huzursuzluğu, soğuk terlemesi, tartı alımında azlık gözlemlenen bebeklerde muhtemel kardiyolojik sorunlar açısından çocuk kardiyoloji konsültasyonu istenmelidir.

10. Safralı kusması, rektal kanaması ve karın şişliği olan yenidoğan bir bebekte volvulus akla gelmedir. ADKG’de barsak gazları karnın sol kısmında görülüyorken, karnın alt kısmında azalmış olması volvulus lehine bir bulgudur. Çocuk cerrahi konsültasyonu istenmelidir. Malrotasyonu olan olguların doğumsal diyafram fıtıkları, duodenal atrezi, intestinal atrezi, biliyer atrezi, meckel divertikülü, ***Hischsprung sağlıksızlığı, anorektal malformasyonlar, doğumsal kalp anomolileri, özefagus atrezisi, ****Prune Belly sendromu, situs inversus ve megasistis mikrokolon sendromu ile birlikte bulunabileceği akılda tutulmalıdır.

11. Muayenede ekimozların varlığı, farklı vakitlerde oluşmuş lezyonların varlığı, sigara, sıcak su yanığı izleri, karaciğer, dalak rüptürü, subdural hematom üzere bulgular varlığında çocuk istismarı düşünülmelidir.

İnfantil kolik tanısı 2016 yılında tekrar düzenlenmiş olan ROMA IV kriterlerine nazaran konulmaktadır (Tablo3 )

Bebek tokken, uyarıcıların olmadığı bir ortamda saniyede 1-3 defa olacak biçimde yavaşça ritmik sallamayla yahut pışpışlanmayla susuyor ve bırakılınca tekrar ağlamaya başlıyorsa kolik tanısı desteklenmiş olur.

TABLO 1. İnfantil kolikte alarm bulguları

TABLO 2. İnfantil koliğin ayırıcı tanısı

TABLO3. İnfantil kolik teşhis ölçütleri (ROMA IV)

*Wessel MA: Amerikalı pediatrist.

**Sandifer P: Amerikalı pediatrist.

***Hischsprung H: Danimarkalı tabip.

****Prune Belly sendromu: Karın duvarı kaslarının parsiyel yahut tam yokluğu, bilateral kriptoorşitizim ve üriner sistem anomolisi birlikteliği ile görülen sendrom.

*****West WJ: İngiliz tabip.

Kaynaklar

1. Benninga MA; Nurko S, Faure C et al. Chilhhood functionalgastrointestinal disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455
2. Ertekin V. İnfantil kolik-Derleme.Pediatrik Bilimler, 2006;8 (1):69-74
3. Beşer ÖF, Çokuğraş FÇ, Dalgıç B et al. İşlevsel sindirim sistemi sağlıksızlıkları teşhis ve tedavi. Sindirim Rehberi,İstanbul 2017

KISALTMALAR

AS: Anne sütü

GÖR: Gastroözefageal reflü

GÖRH: Gastroözefageal reflü sağlıksızlığı

GİS: Gastrointestinal sistem

İSPA:İnek sütü protein alerjisi

eHF: Elementel hidrolize formül süt

AAF: Aminoasit bazlı formül süt

PAAC grafisi: Arka-ön akciğer grafisi

ADKG: Ayakta direk karın grafisi

<br>
hasta yatağı kiralama