Hiperaktivite yani ’ çok hareketlilik’ dediğimiz vakit ailelerin aklına yeterli yahut berbat bir sürü şey gelebilir ki etrafımıza baktığımız amanda çocuk yahut yetişkin olarak çok hareketli insanları son vakitlerde çok daha fazla görebilir hale geldik. Bunların hepsine hiperaktivite diyebilirmiyiz? Ya da her hareketli çocuk hiperaktif çocuk mudur? Son yıllarda ailelerin çok korktukları bir durum haline gelen hiperaktiviteyi bir bozukluk olarak görmemiz onun korkulacak bir davranış olarak görmemize de neden olmaktadır. Lakin ailelerin ve toplumun şunu idrak etmesi gerekir ki hiperaktiviteyi bir bozukluk olarak değil bir farklılık olarak görürsek hem buna yaklaşımımız açısından hem de bununla baş etmemiz açısından bizim için çok daha kolay olacaktır.
Her on şahıstan birinde görülen hiperaktivite ve dikkat eksikliğini çocuklarımız için bir avantaj olmadığı üzere çok değerli bir sorun olarak da görmek doru değildir. Hakikat teşhis ve tedavi ile tahlili olan hiperaktivite ve dikkat eksikliği için ailelerin en değerli yapmaları gereken şey bu alanda uzman bireylerden yardım almalarıdır. Bu sorunla vakitle geçer ben de böyleydim ileriki yaşlarda düzeldim ya da konutta biz bunun devasına bakabiliriz üzere tahliller aranması hem tedaviyi daha zorlaştıracağı üzere aileleri de çok daha fazla yoracaktır. Anne babaların eğitimci ve öğretmenlerin bu durumu erkenden tanıması ve yönlendirme yapmaları sonradan oluşabilecek alışkanlıklar ve meseleler için erken bir müdahale olacaktır.
Uzun vadede başarısızlık husus bağımlılığı suça eğilim ve toplumsal sorunlar yaşayan bireylerin tadavi edilmememiş hiperaktif şahıslar olma olasılıkları vardır. Uygun tedavi edilmediğinde ve yanlışsız yönlendirmeler yapılmadığında fonksiyonellik kaybettiren bu durumun vaktinde müdahele edilmesi gerekir. Hiperaktif olan bireylere birden fazla vakit öbür kimi sorunlarda eşlik edebilir. Öğrenme zahmeti davranım bozukluğu karşı gelme bozukluğu duygudurum ve anksiyete bozuklukları dikkat eksiklikleri en sık görülen sorunlardır.
Halk ortasında hareketli çocuk çok daha zeki olur üzere yanlış fakat hakikat da diyebileceğimiz bir kanaat vardır. Her çocukta az çok hareketlilik vardır lakin bir çocuğa hiperaktivite tanısı konması için çocuğun çok düzgün incelenmesi gerekir. Ders başarısı düşük aynı vakitte çok da hareketli olan bir çocuğu çabucak hiperaktivite kılıfına sokmamak gerekir. Bir çok çocuk ders çalışmaktan okula gitmekten kitap okumaktan ve ödev yapmaktan hoşlanmaz öncelikle çocuğun ders çalışmak istememesinin nedenleri dikkat eksikliği mi öğrenme zahmeti mü ya da zeka kapasitesi düşüklüğünden mi kaynaklanıyor ona bakılması gerekir. Tekrar şayet çocuk üstün zekalı ise dersi çok daha kolay anlayacağından ötürü dersten çok çabuk sıkılacak ve derse karşı kayıtsız ve ilgisiz kalacağından ötürü da başarısız olabilir. Bunu da hiperaktivite olarak değerlendirmemek gerekir. Yeniden çocukların hareketli olmasını yaşa uygun olarak da pahalandırmak gerekir. Kontrolsüz hareketliliği bulunan ve ya oturması gereken yerde oturmayan daima hareket halinde bulunan çocuklarda da hiperaktivite riskinden kelam edilebilir. Her çocuk hareketlidir fakat sınıfta oturup dersini dinleyebilir ve sorumluluklarını yerine getirebilir ancak hiperaktivitesi bulunan çocuklarda bu durum çok sıkıntı olduğu üzere bunu yapamadığı için de sorun oluşturur. Dersleri oturup dinliyormuş üzere yapar fakat vücudu sınıfta olmasına karşın kendisi hayal aleminde dolaşır. Bu birebir durumu dikkat dağınıklığı olan çocuklarda da görebiliriz. Anne babadan yetersizi davranış eğitimi almış terbiye istikametinden güzel eğitilmemiş kelam dinlemeyen denetimsiz davranışlar sergileyen kuralları çiğneyen anne babaya karşı gelen çocuklarda da ders çalışması zordur. Fakat bu çeşit çocuklar ile hiperaktivitesi olan çocukları birbirinden ayırt etmek gerekir ki bu çoçuklara farklı bir yaklaşım hiperaktivitesi olan çocuklara farklı bir yaklaşık ile problemlerin üstesinden gelebiliriz.
Hiperaktivitenin de 3 tipi vardır
Dikkat eksikliği önde olan hiperaktivite
Hiperaktivitesi önde olan hiperaktivite
Her ikisinin de bir ortada bulunduğu
Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin bir ortada bulunması en sık görülen bir davranış sorunudur. Ve erkek çocuklarında kız çocuklarına göre çok daha fazla rastlanır. Dikkkat eksikliği ve hiperaktiviteye neden olan tek bir sebep söylemek gerçek olmaz. Lakin söyleyebileceğimiz en değerli neden genetik geçiştir. Tekrar hamililikte yaşanan travma alkol sigara kullanımı ve erken bebeklik periyodunda ki kimi sağlıksızlıklar sonucu oluşan beynin hasar görmesi üzere nedenlerden ötürü da olabileceği ortaya atılan görüşler ortasındadır.
Anne babaların en çok şikayet ettikleri nokta okul öncesi devirde çok hareketli kapıya pencereye tırmanıyor başına birşey gelmesinden çok korkuyoruz. Okul periyoduna geçildiği vakit ise öbür çocukların canını yakıyor hayvanlara ziyan veriyor eşyaları kırıp döküyor hiç ders çalışmıyor dersten çabuk sıkılıyor üzere sıkıntılar olurken ergenlik periyotta imtihanlarda çok fazla yanılgı yapıyor inişli çıkışlı bir ders başarısı var derste konuşuyor üzere sıkıntılarla karşı karşıya kaldıklarını söylemektedirler.
Bir çocuk hareketli olmasa da çabuk sıkılma dikkatini devam ettirememe dikkatinin çabuk dağılması uzun müddet dinleyememe dikkatini detaylara verememe dikkatsizce yanlışlar yapma derslere karşı ilgisizlik üzere sıkıntılar yaşayabilir. Ayrıca eşya kaybetme unutkanlık uzun mühlet dinleyememe dikkat gerektiren vazifelerden kaçınma üzere belirtiler de var ise dikkat eksikliğinin ön planda olduğu bir hiperaktiviteden kelam edebiliriz.veya hiperaktivitenin olmadığı bir dikkat eksikilği de kelam konusu olabilir. Lakin karşıtı bir durum kelam konusu ise çok dikkatli fakat çok hareketli ve dürtüsel ise yalnızca hiperaktiviteden bahsedilebilir. Bu çocuklar kıpır kıpırdır. Güya bir motor takılmış üzere hareket ederler. Uzun müddet bir yerde duramazlar. Çabuk sıkılırlar. Enerjik ve faal bir yapıları vardır. Dürtüsellik belirtileri olarak da çok konuşurlar. Konuşma ortalarına çok girerler. Soru daha sorulmadan cevaplamaya çalışır bir türlü sabredemezler.
Monotonluk hiperaktif çocukların mizaçlarına aksi bir durumdur. Yenilik ve değişim onların daima yaşamak istediği bir durumdur. Bu çocuklar uzun müddet TV izleyebilir bilgisayar oyunu karşısında saatlerce kalabilirler. Hiperaktif ve dikkatini yoğunlaştıramayan çocuklar kendi istedikleri sevdikleri ve ilgilerini çeken bir durum kelam konusu olduğunda dikkatlerini çok uzun mühlet yoğunlaştırabilirler. Lakin bu durum onların hiperaktif olmadıklarını göstermez. Dikkat ve konsantrasyonları ekseriyetle zihinsel efor gerektiren ve uzun periyodik olan işlerde bozulur ve bu işlerin başında uzun müddet kalamazlar. TV ve bilgisayar başında uzun mühlet kalmak renk ışık manzara daima değiştiği için ve ekranda daima bir hareket olması hiperaktif çocukların dikkatlerinin dağılmasını önlemektedir. Bundan ötürü bu çocukların bilgisayar başında çok fazla kalmaları dikkat müddetlerinin fazla olması ile alakalı değildir. Tıpkı vakitte kimi bilgisayar oyunları hiperaktif çocukların ödül düzeneklerine hitap eder. Bu çocuklar ödül almayı ve buna bağlı olarak sıkılmaktan kurtulmayı düşünürler. Burada denetim büsbütün çocuktadır. İstediği vakit düğmeye basabilir bilgisayarı kapatabilir ya da öteki bir oyuna geçebilir. Yani oburlarının belirlediği bir aktivite içinde değil kendi kurallarını koyduğu vaktini kendisinin belirlediği bir aktivitenin içinde olduğu için sıkılması güç olduğundan konsantrasyonu da yüksektir. Bundan ötürü da bu çocuklar derlerde gösteremedikleri muvaffakiyetleri sanal alemde görerek burada tatmin olmaları bu çocuklarda internet bağımlılığını da artırmaktadır. Derslerde ne kadar başarısız olurlar ise bağımlılıkları da bir o kadar artarak devam edecektir. Bilgisayar başında saatlerini sessiz bir formda geçiren çocuk başta anne ve babanın rahatlamasını sağlayabilir fakat kısa vadede huzur getiren bu aktivite anne babaya uzun vade de bu sorun internet bağımlılığı olarak geri dönecektir. Pasif bir halde internette saatlerini harcayan çocuk gücünü dışarı atamadığı için daha saldırgan huysuz agresif ve hırçın olur. Bu çocuklar içlerinde biriken enerjiyi sanal ortamda atmak yerine yüzme futbol basketbol vb üzere spor kollarında olmalı ki biriken güç sağlıklı bir formda dışarı Atılsın. Yoksa şiddet kumar cinsellik üzere olumsuz ortamların bulunduğu sanal alemde hiperaktif çocuklar başka çocuklara göre çok daha büyük bir tehdit altındadırlar ve onlara göre çok daha fazla olumsuzluk teşkil eder.
