Halitozis(ağız kokusu)

• Birden fazla kişi günün rastgele bir saatinde yakın temasa gerek kalmadan karşısındaki kişinin ağzında koku hissediyorsa,
• Bu durum birkaç aydır devam ediyorsa o kişinin bir ağız kokusu- halitosis sorunu var demektir.
• Ağız kokusunun nedeni, anaerobik bakterilerin kendilerine uygun aminoasit üretmek için tükürük ve besin proteinlerini yıkmaları, bunun sonucunda hidrojen sülfit ve metanetinol içeren uçucu sülfür bileşikleri (volatil asit) açığa çıkarmalarıdır.

Halitozise yol açan en önemli uçucu sülfür bileşikleri;

• Hidrojen sülfit (H2S),
• Metil merkaptan (CH3S4)
• Dimetil sülfit’tir (C2H6S)
• Bu bileşikler; sistein ve metionin üzere aminoasitlerin parçalanması sonucu ortama salınırlar.
• Diaminler (indol ve skatole) yahut poliaminler (kadaverin ve putresin) halitosiste ikinci derece değere sahiptirler.
• Hidrojen sülfür ve metil merkaptan mukozaya penetre olduğunda mukozayı kimi iyonlar ve moleküller için daha geçirgen hale getirir,
• Hücre yapısı, kolajen bütünlüğü, hücre metabolizması ve DNA sentezine ziyan verir.
• Çalışmalar, H2S’e maruz kalmış dokularda %70 daha düşük kollajen olduğunu göstermiştir.
• Yani halitosisi olan sağlıksıznın uzun vadede periodontal sağlıksızlığı ya da ciltte bozulma görülebilir.

Fizyolojik Ağız Kokusu

• Fizyolojik ağız kokusu sabahları uyanır uyanmaz görülür ve yemek yendiğinde geçer.
• Patolojik değildir ve tedavi gerektirmez.
• Açlık nefesi 10 ppm’den daha az hidrojen ve metan içerir.
• 20 ppm’den yüksek düzeyler çok bakteri üremesini gösterir.
• Kötü koku oral kavitedeki putrefaksiyon sonucu oluşur.
• Uyku sırasında tükürük akışı azalır,
• Gece boyunca tükürükle daha az yıkanan lisanın ve ağzın kuruması sonucunda lisan sırtında ve ağızdaki bakterilerin ısıyla üremesiyle birlikte ağızdaki bakterilerin proliferasyonu artar.
• Gece boyunca oluşan bağırsak bakterilerinin faaliyetleri ile oluşan gazlar da ağızda birikir.
• Sabahları serumda Ca+ ve Mg+ yüksek olması ağız kokusuna neden olur.
• Menstrüasyon siklusunda luteizan hormonun salınmasından 2-3 gün sonrasında nefeste ve idrarda aseton düzeyinin artmasına bağlı olarak nefes kokusunda artma olabilir.

Oral kavite kaynaklı ağız kokusu

• Dil üzerindeki birikintilerden kaynaklanır.
• Kriptaların derin çukurlarına yerleşen bakteriler, tükürük ve besinlerden gelen proteinleri uçucu kükürtlü bileşiklere modüller.
• Bu gazlara volatil sülfür bileşikleri denir.
• Ağızdaki infektif odaklar, nekrotik kanallar, ülserli dişetleri, köprü altı birikintileri lisan sırtına bakteri temin eder.
• Buralardaki bakterilerin kendileri kokmazlar,
• Dolayısıyla ağız kokusunun tedavisi yalnızca periodontal yahut endodontik tedavi değildir.
• Ağız kuruluğu ağız kokusu nedenidir.
• VSB (volatil sülfür bileşikleri) ’nin bir kısmı suda çözünebildiği için tükürüğün içinde koruma edilir, çok az bir kısmı ağız havasına katılır.
• Oysa kuru bir ağızda VSB‘in büyük çoğunluğu ağız havasına katılır ve ağız kokusuna neden olur.

Dil sırtı kaynaklı ağız kokusu

• Büyük ölçüde lisan sırtından gelir ama bakteri kaynağı ağzın içinde değildir.
• Bu tipte VSB gazları kaynağını sindirim kanalından alır.
• Sindirim enzim yahut organları besinleri gereği formda sindiremediği vakit besinler bakterilerin çürütmesine terk edilmiş demektir.
• Mide ve bağırsaklardaki enzimler tarafından sindirilemeyen besinlerin bakteriler tarafından kokuşmaya neden olması yüzündendir.
• Burada ağıza gelen bakterinin kendisi değil yalnızca kokudur.
• Sindirim kanalında açığa çıkan gazlar geğirme olmadan bireyin isteği ve bilgisi dışında ağza yükselir.
• Yağlar lipaz enzimi, proteinler proteaz enzimi tarafından parçalanarak polipeptit ve peptitlere dönüştürülürler.
• Eğer sağlıklı bir flora yoksa enzimlerin aktifliği bozulur ve metabolik bozukluk birlikte sindirilemeyen besin artıkları kalır.
• Bakteriler proteinleri aneorobik ortamda dekarboksilasyona sokar.
• Bu bozunma sürecine putrifikasyon denir.
• Açığa çıkanlar VSB ve berbat kokulu yağ asitleridir.
• Bu şahıslarda meteorismus denilen gaz şikayetleri ya da reflü görülür.
• Mide ve bağırsak gazları gün içinde devamlı olarak ağza sızarak ağız kokusuna neden olur.

Nefes kokusu

• Akciğerden gelir, ağız kokusu değildir.
• İki biçimde meydana gelir:

1-Akciğer parankiminde yahut alt teneffüs yolunda bir infeksiyon (Sinuzit, kronik nazal havayolu tıkanmaları, kronik tonsillitis, boğaz infeksiyonları, üst teneffüs yolu ile ilgili tümörler, teneffüs yolu tümörleri, bronşektazi) bulunuyor ise buradan açığa çıkan yakışıksız kokulu gazlar direkt ekspirasyon havasına karışır.

2-Kimyası değişen kan gazlarının ekspirasyon havasında aromatik bileşiklere dönüşmesidir.

Şeker sağlıksızlarındaki keton kokusu, kan gazları profili ve konsantrasyonundaki değişikler, alt teneffüs yolu patolojilerinin neden olduğu kokular.

• Nefes kokusunu ağız kokusundan ayırt edebilmek için düzgün bir anamnez almak kuraldır.
• Nefesle yayılan bataklık kokusu bedende prostoglandin sentezinde büyük bir sorun ve önemli bir inflamasyon olduğunu gösterir.

Psikolojik Ağız Kokusu

• Ağzının koktuğunu zannederler.
• Aslında ağızda ölçülebilir hiçbir patolojik koku bulunmaz.

BESLENMENIN HALITOSIS ÜZERINE TESİRİ

• Tükürük pH’ı, halitozisin oluşumunu etkileyen en değerli faktördür.
• Asidik pH halitozis oluşumunu azaltırken, nötral yahut alkali ortam arttırır.
• Fermente olabilen karbonhidratlar ortamın asidik değişime uğramasını sağlar.
• Nişasta, tükürük glikoproteinleri ve musinlerle bağlantılı şeker ortamı asidik hale getirirler.
• Asitli besinler ağız kokusunu azaltır. Bazik besinler ise kokuyu artırır
• pH’ı etkileyen ikinci büyük faktör azotlu bileşenlerdir.
• Azotlu bileşenler ortamın alkali olmasına yol açar.
• Protein ve peptidlerden kaynaklanan aminoasitler, özgür halde bulunan aminoasitler ve üre en kıymetli azotlu bileşenlerdendir.
• İçerisinde kükürtlü amino asit, alkoller ve kısa zincirli proteinler bulunan bütün besinler başkalarından daha kolay ağzı kokusu yaparlar.
• Örn: Haşlanmış bir yumurta bol kükürtlü amino asit kaynağıdır.
• Aynı vakitte protein ve aminoasit hapları da ağız kokusu yapar.
• Carnitene, Carnipure, AminoBurst3000, L-Karnitin üzere ilaçların prospektüsünde nefesin balık üzere kokabileceği yazılmıştır.
• Ağız kokusunun oluşmaması için ülkü pH 6,5 olması gerekirken bu pH’da da koku oluşabilmektedir.
• Tükürükte hür olan glikoz ve karbonhidratlar glikoproteinlerle münasebet halinde bulunarak, bu protein komponentlerinin artışını sağlar ve ülkü pH ortamında koku artısına neden olur.
• Yani tükürüğü asidik yapan glikoz ve karbonhidrat teorikte koku oluşmasına pürüz olması gerekirken, pratikte protein ve peptitlerden kaynaklanan alkalozu ve ağız kokusunu arttırır.
• Çok fazla et yiyen bir kişi bir vejeteryana nazaran daha fazla halitozise sahiptir.
• Et ekseriyetle yağ içerir ve gastrointestinal sistemde oluşan uçucu yağ asitleri kana absorbe edilip nefesle salgılanır(kadaverin)
• Karbonhidrat malabsorbsiyonu tatlımsı, protein malabsorbsiyonu ise çürük yumurta kokar.
• Hiç karbonhidrat almayanlarda ketosis nedeniyle meyve kokusu, çok fazla et tüketenlerde amonyak kokusu görülür.
• A ve B12 vitamin yetersizliği ve Zn eksikliği de halitosise neden olabilir.

Halitozise Neden Olan Öbür Faktörler

• Candidiasis: Candida enfeksiyonlarında, bozuk tatlı ve çürük meyve kokusu gibisi kokulara sebep olurlar.
• Parazitler: Bazı parazit ve larvaları akciğerlerden geçerler ve enfeksiyona yol açarlar. Parazitozlar bağırsaktaki gaz ölçüsünü artırırlar. A.B.D.’de yapılan bir çalışmada halitozisli çocuklarda paraziter enfestasyon oranı %19 olarak bulunmuştur.
• Malinite: Vücudun rastgele bir yerindeki tümöral lezyonlarda ise nekrotik proçese bağlı olarak oluşan uçucu gazların soluk havası ile atılması sonucu, makûs ağız kokusu ortaya çıkar.
• Konstipasyon: En sık rastlanan ağız kokusu sebeplerinden birisidir.
• Sakız ve gargaralardaki tatlandırıcılar: Aspartam bakteriler tarafından parçalandığında berbat kokulu bir gaz olan metanole dönüşür. Metanol de formik asit üzerinden tekrar makûs kokulu olan formik asite dönüşür.
• Sindirim bozukluğu: Protein sindiriminde badire varsa çıkan toksinlerden birisi kadaverindir. Bu da clostridia popülasyonunun arttığını gösterir.

<br>
steroid satın al