Farklı yaş kümelerinde görülen Alzheimer’ın ileri yaşlarda görülme sıklığı giderek artıyor. Daha fazla zihinsel aktiviteyle meşgul bireylerin bu sağlıksızlığa daha az yakalandığının araştırmalarda görüldüğünü belirten uzmanlar, emekli hayatının bu sağlıksızlığa taban hazırladığına dikkat çekiyor. Erken teşhisin kıymetine işaret eden uzmanlar, bilhassa ileri yaştaki bireylerde ortaya çıkan unutkanlıkların ihmal edilmemesini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Sağlıksıznesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, Alzheimer sağlıksızlığının teşhis ve tedavi teknikleri ile ilgili bilgiler ve tavsiyeler paylaştı.
Kolay unutkanlıklar Alzheimer işareti sayılmamalı
Alzheimer sağlıksızlığını beyinde dejenerasyon ve hücre vefatı olması sonucunda beyin dokusunun küçülmesi devamında işlevlerini kaybetmesi sonucunda oluşan bir sağlıksızlık olarak tanımlayan Prof. Dr. Barış Metin, kelamlarına şöyle devam etti:
“Alzheimer değişik yaş kümelerinde görülebilir lakin ileri yaşlara gerçek geldikçe sağlıksızlığın görülme sıklığı giderek artıyor. En çok görüldüğü yaş kümesi en ileri yaş kümesi oluyor. Belirtileri genelde sıhhatsiz yakınları fark ediyor. Birinci fark edilen de unutkanlık oluyor. Birtakım sağlıksızlar kendilerinde gördükleri ufak unutkanlıklarla ‘Acaba Alzheimer mı oldum?’ diye bize geliyorlar ama genelde bu unutkanlık kolay bir unutkanlık olmuyor. Kişinin hayatındaki kıymetli olayları unutması ve birebir soruları tekrar tekrar sorması biçiminde kendini gösteriyor. Bir telefon numarası unutmak ve alışverişe gidildiğinde alınacak bir şeyi unutmak üzere davranışların Alzheimer belirtileri olmadığını söyleyebiliriz. Unutkanlığın daha önemli düzeyde olması gerekiyor.”
Birebir soru birçok sefer soruluyorsa dikkat!
Alzheimer’a daha çok kişinin günlük ömrünü bozan unutkanlıkların işaret ettiğini belirten Prof. Dr. Barış Metin, “Örneğin sıhhatsiz yakınlarından ‘Bir sorduğunu on sefer daha soruyor, dışarı çıkıldığında nereye gidileceğini tekrar tekrar soruyor, yemek yiyoruz fakat on dakika sonra yemek yemeyecek miyiz? diye soruyor’ üzere bildirimler alıyoruz. Bu üzere önemli boyutlar Alzheimer belirtisidir. Gündelik hayatta herkeste görülebilen küçük unutkanlıklar bu sağlıksızlığın belirtisi değildir. Bunama, Demans ve Alzheimer halk ortasında ekseriyetle birbiriyle karıştırılıyor. Aslında bunama ve Demans tıpkı manaya geliyor. Demans yabancı lisandan gelmiş bir sözcük, bunama ise bu sözün Türkçe’deki karşılığı. Bunamanın tipleri vardır ve Alzheimer de bunamanın en çok görülen tipidir.” dedi.
Günlük hayatı bozan unutkanlıklar tespit ediliyor
Alzheimer sağlıksızlığı tanısı için öncelikle kişiyi dinlediklerini söz eden Prof. Dr. Barış Metin, “Günlük hayatını bozan bir unutkanlık olup olmadığını tespit ediyoruz. Kişinin işlevlerini bozan bir unutkanlık varsa ikinci adımda tomografi ya da MR ile beyinde sağlıksızlığın belirtisi olan küçülmenin olup olmadığına bakıyoruz. Tanıyı desteklemek için beynin işlevsel aktivitesini ölçen bir test var lakin birtakım sağlıksızlarımıza uygulayabiliyoruz. Zira burada sağlıksızlığı düşündüren özgül bulgular çıkıyor, test teşhisin yanlışsız olup olmadığını bize gösteriyor. Bazen teşhisten kuşkuya düşüren sağlıksızlarda detaylı nöropsikolojik test dediğimiz birçok zihinsel yeteneğin ölçüldüğü psikometrik testler isteyebiliyoruz.” diye konuştu.
Erken evre teşhisi değerli
Alzheimer’ın sinsi bir sağlıksızlık olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, “Sağlıksız yakınları sağlıksızyı getirdikleri vakit genelde sağlıksızlık başlangıç evresini geçmiş, orta evre hatta bazen ileri evreye kadar ilerlemiş oluyor. Bu bizim tercih ettiğimiz bir durum değil zira ilaçlı tedaviler erken evrede daha çok yarar sağlıyor. Yaşlılarda unutkanlık biraz ihmal ediliyor, yaşına bağlı olarak unutmanın olağan olduğu söyleniyor fakat bu türlü durumlarda aslında ihmal etmemek gerekiyor. Alzheimer genetik geçişi çok düşük bir sağlıksızlıktır lakin bazen gelen ailelerde neredeyse herkesin Alzheimer olduğunu görüyoruz ve çok önemli bir genetik sağlıksızlık kelam konusu oluyor. Bu türlü durumlar olduğunda genetik testler de yaptırabiliyoruz. Bu testlerin sonucunda inceleyip Alzheimer teşhisi koyuyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bariz cinsiyet baskınlığı bulunmuyor
Prof. Dr. Barış Metin, Alzheimer’da bariz bir cinsiyet baskınlığı olmadığını söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Her iki cinsiyette de bu sağlıksızlık görülebiliyor. Bayanlar, erkeklere nazaran daha uzun yaşıyor, bunun nedeni erkeklerde kalp damar sağlıksızlıklarının daha ağır olmasıdır. Alzheimer sağlıksızlığının toplam bilgilerine bakıldığında bayanlar tahminen daha yüksek çıkar. Onun nedeni de bayanların daha uzun yaşayıp daha çok Alzheimer sağlıksızlığına maruz kalmasıdır. Yaşı değerlendirmeye almazsak misal oranlarda bu sağlıksızlığa yakalanıldığını görürüz. Ayrıyeten sağlıksızlığın kronik depresyonu olan, mutsuz insanlarda daha çok görüldüğü ile ilgili doğruluk hissesi da var. Depresyon kişiyi uyarandan yoksun bırakıyor ve içine kapanık hale getiriyor, sonuç olarak uyaran eksikliği de bu sağlıksızlığa yol açabiliyor. Bilhassa yaşlılarda depresyona çok dikkat etmek ve çabucak tedavi etmek gerekiyor.”
Emekli hayatı Alzheimer’a yer hazırlıyor
Alzheimer’dan büsbütün korunmanın ve riski sıfıra indirmenin mümkün olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, “Ancak ömür stili açısından dikkat edilebilecek noktalar olduğunu söyleyebiliriz. En kıymetlisi beslenmeye dikkat edilmesi, obezite ve şeker sağlıksızlığından korunmak gerekiyor. Fizikî aktiviteler de epey değerli. Emekli hayatı Alzheimer sağlıksızlığına önemli ölçüde yer hazırlıyor. O yüzden emekli hayatından kaçınmak gerekiyor. Araştırmalarda daha fazla zihinsel aktiviteyle meşgul olan insanların bu sağlıksızlığa daha az yakalandığı gösterilmiş. Ama bazen sağlıksızların kendilerinden dinlediğimiz yakınmalar gösteriyor ki etraflarındaki şahıslar Alzheimer sağlıksızsına bulmaca çözdürmeye çalışıyorlar, yapamıyor ve ıstırap durumu ortaya çıkıyor. Alzheimer olmayanlar bol bol çözebilir lakin Alzheimer olmuş bir insan artık bulmaca çözemeyecektir. Bu bahiste onu zorlamanın bir yararı bulunmuyor.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı<br>
hasta yatağı kiralama
