Toplumda ‘felç’ olarak bilinen ‘inme’ dünyada olduğu üzere ülkemizde de vefat nedeni olarak 3. sırada yer alırken, sakatlık oluşturan sağlıksızlıklar ortasında ise birinci sıraya yükseliyor. İnme geçiren sağlıksızlarda mevt ve sakatlığın sık görülmesinde ise sağlıksızlık hakkında toplumda gerçek sanılan yanlış bilgiler değerli rol oynuyor. Toplumda inme ile ilgili kâfi farkındalık oluşmadığı için kollayıcı tedbir alınmadığı üzere, uyarıcı işaretleri de fark edilmiyor yahut ‘nasıl olsa geçti’ niyetiyle sıhhat kuruluşuna başvurmakta gecikiliyor. Bunun sonucunda da erken müdahaleyle kurtarılma bahtı olan sağlıksızlar hayatlarını kaybedilebiliyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy Sağlıksıznesi) Nöroloji Uzmanı Dr. Nebahat Bilici, toplumdaki yaygın inanışın tersine günümüzde inme hadiselerinin birçoklarının aslında tedavi edilebildiğine dikkat çekerek, “Öyle ki en yaygın yaşanan iskemik inmede, bir öbür deyişle beyin hücrelerini besleyen damarlarda tıkanmalarda, bilhassa birinci 4-6 saatlik devirde beyin hücreleri ölmeden yapılan damar içi pıhtı eritici ilaçlar yahut pıhtının mekanik olarak çıkartılmasıyla sağlıksıznın nörolojik bulguları büsbütün geriye döndürülebiliyor. Kâfi ki sıhhat kuruluşuna müracaatta geç kalınmasın.” diyor.
Yanlış: İnme belirtileri geçti, doktora görünmem gerekmiyor
Doğrusu: “Kol yahut bacakta uyuşukluk ya da güçsüzlük hissi, konuşmakta zorluk çekmek ve ani gelişen şiddetli baş ağrısı üzere belirtileri 24 saat içinde büsbütün düzelen inmelere ‘geçici iskemik atak’ deniyor ve bunlar tam inme için ikaz işaretini oluşturuyor. Bu nedenle ciddiye alınmalı ve kesinlikle doktora başvurulmaldır.” diyen Dr. Nebahat Bilici, iskemik atakla ilgili şu bilgileri veriyor: “Atak mühleti ortalama 2-15 dakika sürüyor. Müddetin kısalığı iç rahatlatıcı bir özellik olarak görülmemeli. Süreksiz iskemik atağını izleyen 90 gün içinde inme geçirme riski yaklaşık yüzde 10 oluyor. Bu olguların yaklaşık yarısı birinci 1-2 gün içinde gerçekleşiyor. Değerli uyarıcı bulguların gözden kaçması yahut değer verilmemesi halinde, izleyen günlerde ortaya çıkabilecek kalıcı sakatlık yahut mevtten kurtulma bahtı yitirilmiş olabiliyor.”
Yanlış: İnme önlenemeyen bir sağlıksızlık
Doğrusu: Toplumdaki yaygın inanışın bilakis ‘inme’ önlenebilen bir sağlıksızlık. Hipertansiyon, tüm inme tipleri için birincil risk faktörünü oluşturuyor. Beyin damar yapısını bozarak inmeye yol açabiliyor. Diyabet, büyük damar yapısını bozarak sıklıkla inmeye sebep oluyor. Kalp ritim bozuklukları, romatizmal kalp sağlıksızlıkları, geçirilmiş kalp krizi, kalp damar sağlıksızlıları da iskemik inme açısından önemli risk faktörlerini oluşturuyor. Münasebetiyle yüksek kan yağları (kolesterol ve trigliseridler), hipertansiyon, diyabet ve obezitenin yanı sıra sigara, alkol ve hareketsiz hayat üzere risk faktörleri denetim altına alındığında inmeler neredeyse yüzde 80 oranında önlenebiliyor. Balıktan, zerzevat ve zeytinyağından varlıklı Akdeniz diyeti de inme riskini azaltmaya yardımcı oluyor.
Yanlış: İnme sonrasında gelişen konuşma zahmeti, görme kaybı, kol ve bacaklarda güç kaybı üzere sıkıntılar kalıcıdır
Doğrusu: İnme sonrasında oluşan güç kaybı, konuşma bozukluğu ve görme kaybı üzere hasarlar erken müdahale edildiğinde tedavi edilebiliyor. Lakin hasarlar birtakım sağlıksızlarda günler haftalar içinde düzelirken, hasar ağırsa bu durum aylarca sürebiliyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Nebahat Bilici,rehabilitasyonda en değerli devrin birinci 6 aylık süreç olduğunu belirterek, “Sağlıksız bu devirde güzelleşme potansiyelinin yaklaşık yüzde 50’sine ulaşıyor. İnme geçiren sağlıksızda bir yılda süratli bir düzelme olup, felçte kısmen yahut büsbütün güzelleşme görülebiliyor. Bir yıldan daha uzun süren bulgularda ise düzelme çok daha yavaş oluyor” diyor.
Yanlış: İnmenin tedavisi yoktur
Doğrusu: Nöroloji Uzmanı Dr. Nebahat Bilici, yaygın inanışın bilakis, sağlıksızneye vaktinde başvurulduğunda inmenin pek çok sağlıksızda tedavi edilebildiğini belirterek, şöyle devam ediyor: “Nörolojik bulguların başlamasından itibaren, birinci 4-6 saatte sağlıksızya müdahale edildiği durumda, pıhtılaşmanın neden olduğu tıkayıcı inmelerin pıhtı eritici ilaçlarla büsbütün iyileşebilme bahtı vardır. Lakin bu tedavinin uygulanabilmesi için sağlıksızların tedavinin yapılabildiği uygun sağlıksıznelere süratli formda ulaştırılmaları gerekiyor.”
Tedavinin nedene yönelik uygulandığını vurgulayan Dr. Nebahat Bilici, “Örneğin sağlıksızda ‘atriyal fibrilasyon’ üzere bir ritim bozukluğu yahut geçirilmiş kalp kapak ameliyatı varsa antikoagülan, bir öteki deyişle kanın pıhtılaşmasını önleyentedavi uygulanıyor. Şayet inmeden şah damarında ileri darlığa yol açan bir plak sorumluysa, bu damarın cerrahi yolla yahut stentle açılması öneriliyor. Sonuç olarak tedavi ve yaklaşım sağlıksızdan sağlıksızya değişiyor.”
Yanlış: İnme yalnızca ileri yaşta görülür
Doğrusu: Yaş ilerledikçe risk artsa da inme her yaşta görülebiliyor. O denli ki inmelerin kestirimi yüzde 10’u 50 yaşın altındaki şahıslarda gelişiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Nebahat Bilici, 50 yaşın altındaki şahıslarda görülen inme nedenlerinden kimilerini şöyle sıralıyor:
Doğumsal kalp sağlıksızlıkları: Kalbin yapısal anomalileri yahut sistemsiz kalp ritimlerine yol açan kalbin yapısal bozuklukları inme riskini artırıyor.
Kanama-pıhtılaşma bozuklukları: Orak hücre anemisi ve deforme olmuş orak hücre halindeki kan hücreleri atardamar ile damarları tıkayabiliyor ve felç riskini değerli ölçüde artırabiliyor. Gençlerde bu risk, orak hücre sağlıksızlığı olmayan birine nazaran 200 kat daha fazla oluyor.
Metabolik durumlar: Fabry sağlıksızlığı üzere durumlar; beyne kan sağlayan kan damarlarının daralması, yüksek tansiyon yahut olağandışı kolesterol düzeyleri üzere inme risk faktörlerinin gelişmesine neden olabiliyor.
Vaskülit: Kan damar (atar damar, toplar damar ve kılcal damar) duvarlarının iltihabı; damarlarda kalınlaşma, daralma ve zayıflama üzere değişiklikler yaparak damarların hasarlanmalarına yol açabiliyor. Bunun sonucunda damarın beslediği doku ve organlara kan akışı sınırlanacağı için bu kısımlarda hasar oluşuyor.
Alkol–madde bağımlılığı: Alkol ile unsur bağımlılığı da inmenin başka nedenlerini oluşturuyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı<br>
steroid sipariş
