Travmatik beyin hasarı (TBI) olağan beynin işlevlerinin bozulmasına yol açan sarsıntı, çarpma ya da penetran baş yaralanması olarak tanımla- nabilir. TBI başa bir cismin ani ve sert çarpması ile ya da kafatasını delerek beyin içerisine giren bir cisim nedeniyle ortaya çıkabilir. Belirtiler beyin hasarının müddetine nazaran hafif-orta ya da şiddetli olarak tanımlanır. Hafif olgular mental durum ve şuurda kısa değişikliklere neden olurken, şiddetli olgularda uzamış şuur kaybı, koma ve hatta mevt görülebilir.
45 yaş altındaki ölümlerin tüm dünyadaki en sık nedeni travmalardır ve baş travmaları en sık izlenen ölümlü travma nedenlerinin başında gelmektedir. Sağlıksızların %20 lik kısmı travma anında ya da sıhhat merkezine götürülürken kaybedilmektedir. Sağlıksızneye ulaşan sağlıksızların ülkemizde bir kısmı yetersiz kurallar nedeniyle diğer merkezlere sevk anında kaybedilirler.
Kafa travmaları toplam 15 puanlık bir skorlama sistemi ile (Glascow Koma Skoru) takip edilir. Sağlıksıznın hekimi tarafından muayenesi ile belirlenen bu skor, sağlıksıznın durumuna ışık fiyat. 14-15 puandaki sağlıksızlar hafif travma sağlıksızları, 9-13 ortası puan alan sağlıksızlar orta baş travması ve 8 puanın altında skor alan sağlıksızlar ağır baş travması olarak sınıflandırılırlar. Ağır travma geçirmiş sağlıksızlar da tedaviye karşın mortalite %38 olarak bildirilmiştir.
Kafa travması sonrası konküzyon (beyin sarsıntısı), kontüzyon (beyin hasarı), epidural hematom (beyin zarı üzerinde kanama), subdural hematom (beyin zarı altında kanama), deplesyon fraktürleri (kafatası kemiğinin travmaya bağlı kırılarak beyefendisine gerçek çökmesi) ortaya çıkabilir. Bu durumlar birlikte ve bedenin öbür yerlerinde de travmaların eşlik ettiği bir tablo ile birlikte de karşımıza çıkabilir.
Travma cerrahisinde ameliyat kararı alındıktan sonra acil kurallarda sıhhatsiz ameliyathaneye alınır ve kanamalı bölgenin üzerine tüm kanama alanine içerisine alabilecek bir insizyon yapılır. Baş kemiği özel matkaplar ile açılır ve kaldırılır. Beyin zarı üzerinde, altında ya da beyin parankimi içerisindeki kan aspiratörlerle çekilerek, bipolar denilen yakıcı ale tile kanama denetimi yapılır,. Zar açıldıysa tekrar dikilir. Kemik yerine konulur ve cilt dikilir.
Bu tip cerrahilerin olduğu merkezlerde ağır bakım takibinin hekim tarafından yapılıyor olması ve yardımcı işçinin eğitimli olması ve yakın nörolojik takip yapıyor olması çok kıymetlidir.
