Günümüzde çabucak hemen her konuşmamızda yer alan aşk gerçekte ne manaya geliyor? Aşk ruh hali mi, his değişikliği mi yahut yalnızca karşı cinse karşı duyulan heyecan mı? Birinci görüşte aşk mümkün müdür yoksa aşk vakitle mı oluşur? Pekala aşık olduğumuzu yahut hissettiğimiz şeyin aşk olduğunu nasıl anlarız? Aşk yalnızca insanlara has mü yoksa tüm canlılar bu hisleri yaşar mı? Duygusal yönelimler; beğeni, hoşlantı, sevgi, aşk, sevda ve kara sevda üzere hafifçe şiddetliye gerçek çeşitli isimler alırlar. Hoşlantı, sıcak bir gülümseme, sevgi tatlı bir meltem ise, aşk şiddetli bir esintidir. Sevda fırtına, karasevda ise kasırgadır. Şayet bu kasırga da kişi bir rota belirleyebilirse, karaya çıkabilir, yoksa boğulup gitmesi işten bile değildir. Sevginin acı ile harmonileştiği, yüreğimizde ulvileştiği histir aşk.
Tarihten günümüze daima merak konusu olan aşkı biraz daha derinden incelersek aşk şiirlere, sinemalara kitaplara mevzu olmuş ve olmaya devam eden en büyük his durumudur. En hisli şiirler, en manalı romanlar, en hisli besteler daima aşkın tesiriyle yapılmıştır. Evlilikler aşkların en hoş meyveleridir. Şayet bir aşk keyifli bir beraberlikle sonuçlanırsa amacına ulaşmış demektir.
1. Enerjik olun: Psikoanalist Erich Fromm; sevgiyi, şahıstaki faal ve üretici gücün kaynağı bir güç olarak tanımlar. Bu nedenle birliktelik gücünüzü daima taze tutunuz.
2. Sevginizi bitirmeyin: Pek çok araştırma aşkın ömrünün ortalama 2,5 yıl olduğunu söyler. Hatta kimi araştırmalarda bu 1 yıla kadar iner. Günümüzde biten birliktelikler ve gerçekleşen boşanmalar aşkın ömrünün olduğunu deliller niteliktedir. Pekala lakin öbürleri hala el ele tutuşan yaşlanmış lakin gözlerinden aşkı okuyabildiğimiz bireyler, onların aşkı neden bitmemiştir. Aşkla gelen his tutku bitebilir mi ki, tutku bittiğinde aşk da bitiyor. Burada kıymetli olan aşk bitse bile bunu sevgi ve alışkanlıklara dönüştürüp birlikteliğe devam edebilmektir. Zira aşkları birinci günkü tazeliği ile bir ömür uzunluğu sürdürmek çok zordur. Psikolog Robert Sternberg’e nazaran aşk üç katmandan oluşur. Yakınlık, bağlılık ve tutku. Vakitle tutku kaybolsa bile yakınlık ve bağlılıkla evlilikler devam ettirilmelidir.
3. Ben değil, biz olun: Narsisizm, agresif tutumlar ve depresif mizaç, birlikteliklerin en kıymetli düşmanlarıdır. Evliliklerde ben değil, biz olunmalıdır. Tek taraflı bencil davranışlar, alakayı bitiren ögelerdir.
4. Hayal kırıklığından sakının: Tahminen de en büyük hayal kırıklığı bir hayalin gerçek olmasıdır. Bu nedenle evlilik hayalleri ile hayatlarını birleştirenlerin birinci heyecanları bir mühlet sonra sönebilir. Bu nedenle çeşitli paylaşımlar ve ortak aktiflik uğraşları ile birliktelik heyecanı devam ettirilmeye çalışılmalıdır.
5. Endorfin bağımlılığına dikkat: Evlilik öncesinde birçok bağ yaşayanlarda ”endorfin bağımlılığı” gelişmiş olabilir. Şayet bu türlü bir durum var ise evlilik vakitle birinci heyecanını kaybedip sıradan rutin bir hale dönüşebilir ve bağlantılar kopma noktasına gelebilir. Bu nedenle evli çiftler mevcut endorfinlerinin daima canlı kalması için, dağcılık, avcılık, çeşitli toplumsal yardım çalışmaları, grup halinde spor aktiviteleri, fotoğraf, müzik üzere çeşitli hobiler edinilmelidir. Çeşitli spor ya da sanat kollarında ortak zevklerin bulunup, bunlara yönelinmesi evliliğe fevkalade bir dinamizm sağlar. Hayat arkadaşlığının yanı sıra grup ve ekip arkadaşlığı da gelişir.
6. Sorumlulukları paylaşın: Çiftler konut içinde ve dışında sorumlulukları eşit seviyede paylaşmalı, mesken işlerinin ve çocuk yetiştirmenin yalnızca bayana ilişkin olmadığı şuuruyla hareket edilmelidir.
7. Birebir odayı paylaşın: Mesken içinde bir TV olmalı ve çiftler birebir programları izlemeye çaba göstermelidir. Toplumsal medya ortak kullanılmalı, çiftlerin birbirinden gizledikleri rastgele bir mevzu olmamalıdır. Farklı odalarda farklı televizyon ya da bilgisayarlarla vakit geçirmek, uzun vadede çiftlerin birbirinden kopmalarına ve uzaklaşmalarına neden olabilir.
8. Münasebetinize vakit ayırın: Komşu ve akraba ziyaretlerine ehemmiyet verilmeli. Her iki tarafın da aileleri istikrarlı olarak ziyaret edilmeli, aile bağları pekiştirilmelidir. Ayrıyeten vakit zaman dışarıda sinema, tiyatro, konser, piknik ya da akşam yemeği üzere etkinlikler yapınız. Yani ilginize vakit ayırınız.
9. Fırsat buldukça konuşun: Konuşan çiftlerde beraberlikler genelde sonlanmaya gitmez. Konuşmak, paylaşmak ve empati yapmak demektir. Böylelikle birbirlerinin istek ve isteklerini, eksiklerini öğrenebilirler. Evliliklerde en kıymetli ahenk, eğitim ahengidir. Bağlarda eğitim seviyesinin birbirlerine yakın olmasına ihtimam gösterilmelidir.
10. Anlayışlı olun: Bayanlar beyin yapısı olarak, erkeklerden daha hassastırlar. Örneğin aşk acısı ve travması yaşayan bayanların üç beyin bölgesinde, erkeklerin ise bir beyin bölgesinde aktivite tespit edilmiştir. Bayanlar daha sıkıntı bağlanırlar ve daha geç unuturlar, aşk travmalarından çok daha fazla etkilenirler. Bu nedenle birlikteliklerde objektif ve doğal olmalı, bayanları incitecek davranışlardan uzak durulmalıdır.
11. Sabırlı olun: Münasebetlerde az vakitte çok şey bekleme yanılgısına düşülmemelidir. Olgun bir ağacın habercisi olan fidanı meyvesiz diye kesmeye çalışırsanız yanılgı edersiniz. Münasebetlerde yaşadığınız zorluklar karşısında çabucak pes etmeyiniz. Çocukken birkaç kere düştüğünüz için beşiğinize dönüp yürüme uğraşından vazgeçseydiniz asla yürümeyi öğrenemezdiniz. Hiç düşmemeyi değil, düştüğünüz vakit kalkabilmeyi amaç alın. Yaşadığınız problemleri, başarısızlıklarınızı ve yanlışlarınızı öğrenme fırsatı olarak görün.
12. Bağışlayıcı olun: Bağınızda yaşadığınız sorunlar için geçmişe dönüp onları değiştirmeniz mümkün değildir. Evliliğinizin ya da ilginizin olumlu taraflarını ve size kazandırdıklarını keşfedebilirseniz, sıkıntılar yüzünden yaşadığınız acıları hafifletebilirsiniz. Şayet alakanız geçmişte size ziyan verdiyse, artık kendinizi ve eşinizi cezalandırmak niçin? Sizi yaralayan ögeleri bağışlayın ve kurtulun, onların giderek ağırlaşan yük olmasına müsaade vermeyin.
13. Bağlantılarınızda yürekli olun: Cüret korkusuzluk değil, endişeye karşın korkulan şeyin üzerine gidebilme gücüdür. Elbette ki her münasebette meseleler olacaktır. Problemlerinizden kaçmayın, onlarla yüzleşin ve asla umudunuzu kaybetmeyin. Tahminen kusurlar yapacaksınız fakat yeniden de yılmayacak, pes etmeyecek ve vakitle büyüyen bir memnunluk kazanacaksınız.
14. Olumlu düşünün: Aslında niyetlerimiz de atomlardan oluşan bir güçtür. Olumlu düşünürseniz etrafınıza müspet güç yayarsınız. Siz cenaze meskeninde gülen bir insan gördünüz mü? Ya da güldürü sinemasında ağlayan? Bu nedenle bağlantılarınızda daima optimist olunuz. Olumlu tutumlarınız yalnızca ilginize değil, kademe kademe hayatınızın her alanına yayılacaktır.
15. Farkındalık geliştirin: Birtakım beşerler olumlu ve yapan niyete sahip olsalar bile bu özelliklerini göstermede kahır yaşayabilirler. Eşinize, arkadaşınıza sık sık empati yapınız, sorunlara birçok pencereden bakma alışkanlığı geliştirmeniz sizi daha onarıcı ve affedici bir tutuma sevk edecektir.
16. İlginizi yormayın: Ne yazık ki, eşlerden her ikisinin de çalışması, evliliği yorgunluğa götüren bir faktör. Çalışan bayanların profesyonel alanda ve meskeninde iki farklı role sahip bulunması kendilerini önemli manada zora sokuyor. Konutuna vakit ayırdığı vakit mesleği tehlikeye giriyor. Mesleğine yönelirse meskenini ihmal ediyor. Hasebiyle her iki tarafta de muvaffakiyet sağlamakta zahmet çekiyor. Hakikaten çalışan bayanlarda boşanma oranları, çalışmayanlara nazaran altı kat daha fazla. Bağın memnun yürümesi açısından, çalışan bayana, mesken işlerinde erkeğin yardımcı olması kaide.
17. Tenkitlere dikkat: Tenkitleri ve teklifleri sen odaklı değil, ben odaklı yapmalıdır. Örneğin ”Bu konutun hali ne bu türlü, sen ne dağınık bir kadınsın” yerine ”Ev dağınık olunca kendimi berbat hissediyorum” demelidir. Zira sen odaklı bir tenkit, direk kişiliğine yapılmış bir atak olarak algılayacak, o an konutu biraz toparlasa bile devamlılığı olmayacaktır. Ya da ”şöyle yapsak daha yeterli olabilir mi?”, bu türlü yapsak sanki daha mı güzel olur?” çeşidinden çoğul ve yapan sözler kullanılmalıdır.
18. Yüz yüze bakınız: Yapılan bilimsel araştırmalar, günde fazla değil en az beş dakika yüz yüze bakmanın, sevgi, şefkat ve muhabbeti arttırdığını göstermektedir. Bağlantıların de canlı bir organizma üzere beslenmesi gerekmektedir. Evliliğin 2,5 yılından sonra duygusal beslenme minimuma iner. Bunun yerini duyma, dinleme ve manaya biçimindeki empatik paylaşımcı bağlantı alır.
19. Mutluluğunuz için amaç koymayın: Mesken, otomobil alınca, çocuğumuz olunca ya da diğer bir olay gerçekleşince memnun olacağız üzere ilginize maksatlar koymayın. Memnunluk maksat değil uzun bir seyahattir ve her an yaşanacak bir histir. Bunun için ortaya pürüzler koymayın.
20. Yanılgılara hassas olmayın: Yeryüzünde kimse kusursuz olamaz. Kusurlar tekrarlanmadıkça görmezden gelinmelidir. Gördüğünüz şeyi söylemezseniz hafızanızdan uçup sarfiyat. Söylerseniz belleğinizde yer eder. Ayrıyeten her tenkide kulak vermeyin. Etrafınızdaki insanların tenkitlerine ve tekliflerine nazaran yaşarsanız, kendiniz için yaşayamazsınız. Bu yüzden yanlışlarınıza yönelik olumlu tenkitleri değerlendirin lakin kişiliğinize yönelik tenkitlere kulak vermeyin.
Münasebetiyle düzgün, sistemli ve disiplinli yaşamak, ferdî muvaffakiyetin anahtarlarından biridir. Bu ise birden fazla kere evlilikle ve düzgün bir beraberlikle mümkün olabilir. Aile toplumun en küçük ünitesidir. Sağlıklı toplumlar, sağlıklı ailelerden oluşur. Sağlıklı evlilikler bir toplumun en sağlam dinamikleridir. Bu nedenle sistemli, başarılı bir hayat ve sağlıklı, uzun münasebetler yaşayabilmek için gerekirse ruhsal takviye almaktan da kaçınılmamalıdır.
