Çocuğuma Niye Covid 19 Aşısı yaptırmalıyım? isimli makalemde geçtiğimiz süreci sizlerle paylaşmayı istedim. Pandeminin en başından beri genel olarak söylediğimiz bir şey oldu. Neyse ki ve yeterli ki mikrop çocukları yetişkinlerden daha az seviyor ve çocuklar yakalansa bile sağlıksızlık çocuklarda yetişkinlere nazaran daha hafif seyrediyor.
Bazı sağlıksızlarım “hocam o denli söylüyorsunuz ancak o vakit okullar niçin kapatıldı?” diye sordu. Bu soruya da ‘’çünkü okullar her vakit bir salgında mikrobun bir topluma yayılmasında değerli rol oynar’’ diye yanıt verdim. Birçok çocuk bir ortaya gelir ve mikrobu birbirine bulaştırır; mikrobu okuldan kapan çocuk mikrobu meskene taşır. Böylelikle mikrop o topluma çığ üzere yayılır.
Aslında pandemi başladığından beri bilgi daima değişti başlar bazen çok karıştı. Verdiğimiz bilgiler de vakit zaman ya bakın bu mikrop ile ilgili bunu da öğrendik dediğimiz oldu. Bunun yanı sıra sağlıksızlarımız bir soru sorduğunda inanın şimdi bu sorunun karşılığını tıp bilimi de bilmiyor diye cevapladığımız oldu.
Ama tekrar âlâ ki diyeceğim, mikrop bizi çocuklar konusunda çok yanıltmadı ve hakikaten sağlıksızlık çocuklarda birkaç istisnai durum dışında daha az şiddetli seyretti.
Bu süreç esnasında çocuklarda yetişkinlerden farklı olarak sağlıksızlık geçirildikten sonra gelişen ve çoklu organ yetmezliği olarak tanımladığımız mis-c sendromu ismi verilen bir durumu tanımladı tıp bilimi.
Okulların açılması ve çocukların 1.5 yıldır kaldıkları izole ortamdan çıkmaları ile birlikte covid 19 yakalanma ihtimali olan bir sürece girdikleri kesin. Pandemi başladığında ve çocuklar izole iken sağlıksızmız bize ateşli olarak geldiğinde anne ya da babada covid tanısı ya da kuşkulu temas hikayesi olmadığında sağlıksızmızda covidden kuşku etmedik. Zira çocuğa covidi getirecek anne ya da baba idi ve onlar da pak ise endişelenmedik.
Ancak bu yıl işler biraz değişti. Okulla birlikte çocuk kendi toplumsal ortamına girdi. Umarım ve âlâ ki anne-babaların aşılı olması anne ya da babanın çocuğa covid getirme ihtimalini azalttı ve temel kaynak çocuğun kendi toplumsal ortamı haline geldi. Dolayısı ile bu eğitim ve öğretim yılında bize ateş, öksürük ve üst teneffüs yolu enfeksiyonu bulguları ile başvuran her sağlıksızmızın covid olma ihtimali var.
DSÖ (Dünya Sıhhat Örgütü), AAP (American Academy of Pediatrics) ve CDC( Centers of Disease Control and Prevention) bizim bilimsel datalarına en çok güvendiğimiz ve pek çok taze bilgiye ulaşmakta tercih ettiğimiz kurumlardır ve her üçü de 12 yaş üstü çocuklarda aşıyı önermektedir.
Her ne kadar çocuklarda covid 19 yetişkinlere nazaran daha hafif ve ölçülü seyrediyor desek de bir sonraki makalemde tanımlayacağım üzere çocuklarda da orta ve ağır seyreden sağlıksızlar olmuştur. Ayrıyeten birtakım çocuklarda postcovid (covid sonrası) sendromlar olarak isimlendirilen bir dizi sekelle sonlanabilen sağlıksızlık tanımlanmıştır. Lakin şimdi sağlıksızlığı kimlerin ağır geçireceği ya da postcovid sendromunun kimlerde gelişeceğine dair birkaç istisna hariç elimizde net bilgiler yoktur. Tahminen bu bilgilere ulaştığımız ve bu bilgileri kesinleştirdiğimiz gün aşı yalnızca şu küme çocuklarda yapılsın diyebileceğiz. Lakin şu anki bilgilere nazaran hem çocuğumuz hem de toplum sıhhati için aşı olmalıyız.
Aşı öncesinde covid 19 geçirmiş çocuklarda da rastgele birzaman aralığı gözetmeksizin önerilmektedir. (Sadece ağır sağlıksızlık nedeni ile sağlıksıznede yatan ve plazma alan çocuklarda birinci 90 gün aşı güzel bir bağışıklık bırakmayacağı için önerilmiyor fakat 90. günden sonra onlarda da önerilmektedir.) Kaynak AAP.
Çocuğuma Niye Covid 19 Aşısı yaptırmalıyım? isimli makalemde aktüel durumu paylaştım. Bir sonraki makalem çocuklarda covid kliniğinde hafif, orta ya da ağır tarifi nasıldır. Kimler çocuğu covid geçirdikten sonra daha dikkatli olmalıdır ve nelere dikkat etmelidir. Onu paylaşacağım.
