Yumurtalık kanseri dünya genelinde bayanlarda görülen kanserler ortasında sekizinci sırada
yer alır. Ne var ki jinekolojik kanserlere bağlı ölümlerde gelişmiş ülkelerde birinci sırada iken az
gelişmiş ülkelerde ikinci sıradadır. Bu kadar üst sıralarda olmasının temel sebebi faal bir
tarama tekniğinin şimdi olmaması ve geç teşhis almasıdır.
Yumurtalık kanseri için risk taşıyabilen sık durumlar; ileri yaş, kalıtsal gen mutasyonları
(BRCA 1, BRCA 2 vb) ve bunlara bağlı ailesel kanser sağlıksızlıkları hikayesi (Lynch sendromu
vb), sistemli ve uzun mühlet yumurtlamanın devam ettiği erken adet başlaması ve geç menopoza
girme, kısırlık, çikolata kisti, obezite ve sigara kullanımı olarak sıralanabilir.
Yumurtalık kanseri için tarama sırf kalıtsal ailesel kanser sağlıksızlıkları hikayesi olan veya
kalıtsal olarak yumurtalık kanserine yatkınlığı belirlenmiş olan bayanlara önerilir. Bunun için
sık kullanılan testlerin başında kanda CA 125 bakılması gelir. Ne var ki CA 125 güzel huylu
olan miyom, siroz, karın içi iltihabı ve adet periyodu üzere birçok durumda yüksek çıkabilir. Bu
sebeple menopoz öncesi çok yüksek bedeller manası iken menopoz sonrası yükselmiş olması
değerlidir. Öbür bir tarama prosedürü doğum kanalından yahut mümkün değilse karından
yapılan ultrasonografi ile yumurtalıkların ve karın içinin ayrıntılı bir şekilde
değerlendirilmesidir, gereğinde karın manyetik rezonansı (MR), bilgisayarlı tomografisi gibi
yahut öbür görüntüleme formülleri (PET vb) de istenebilir.
Her bayana yumurtalık kanseri için tarama yapmak aktif olmadığından, bu kanseri erken
periyotta tespit edebilmek için kuşkulu olabilecek birtakım belirtilere, bilhassa risk taşıyan
bayanlar başta olmak üzere tüm bayanlarda, dikkat etmek gerekir. Bu belirtiler:
1. Karın şişkinliği
2. Yemede zahmet yahut erken doygunluk hissi
3. İdarar sık sık ve kaçıracak üzere sıkışık gitmek
4. Kasık yahut karın ağrısı olarak sıralanabilir.
Bu şikâyetler bir bayan için son bir yıl içinde birinci kere ortaya çıkıyorsa ve ayda 12 den fazla
tekrar ediyorsa daha manalıdır.
Bu durumda kişiyi bir bayan sağlıksızlıkları ve doğum uzman doktoruna kesinlikle yönlendirmek
gerekir. Uzman doktor, bayanın risk değerlendirmesini yaptıktan sonra fizik muayenesini,
jinekolojik muayenesini, doğum kanalından yahut karnından ultrasonografisini yapacak ve CA
125 kan testini isteyecektir. Kuşkulu bulgular (karın içinde sıvı toplanması, yumurtalıklarda
kitle, kasık yahut köprücük kemiği üzerinde beze varlığı, akciğerde sıvı toplanması yahut kanda
yüksek CA 125 düzeyi vb) varlığında ise jinekolojik kanser cerrahisi alanında uzmanlaşmış
tabibe (jinekolog onkolog) yönlendirecektir.
Evvelce “sessiz katil” olarak anılan ve ilerlemiş safhalarda tespit edildiği için sağlıksızların
yaşama bahtlarının çok düşük olduğu yumurtalık kanserinin erken teşhis ve tedavisi çok
değerlidir. Bu nedenle, bayanların yüksek risk taşıp taşımadıklarının tespiti ve taşıyanların
taranması için, ayrıyeten düşük yahut orta riskli olanların ise kuşkulu olabilecek belirtiler
varlığında jinekolojik muayene için bayan sağlıksızlıkları ve doğum uzman hekimine
başvurmaları tavsiye edilir. Elbette yıllık jinekolojik muayene ve ultrasonografi, sadece
yumurtalık için değil tüm üreme organların incelenmesi için bu muayeneye uygun olan tüm
bayanlara önerilmektedir.
