Öfke sizce ne demek? Herkes tarafından hissedilen olağan bir his mu, denetim etmesi sıkıntı bir his mu, saldırganlık mı, şiddet mi, tıpkı vakitte mutsuzluk mu? Ya da bunların hepsi mi? Aslında tüm söylediklerimin bütünü diyebiliriz; lakin şahıstan bireye değişen reaksiyonlarla ve manalarla.
Her birimiz öfkeyi farklı algılarız, zira öfkenin temeline baktığımızda geçmiş yaşantılar; istismar, aile içi şiddet, sözel/fiziksel saldırganlık üzere, ayrıyeten geçmişte ya da o anda hissettiğimiz hisler haksızlığa uğrama, değersizlik, hayal kırıklıkları, sevgisizlik hissettiğimiz durumlarda daha öfkeli hissedebiliyoruz. Öfke bir davranış değildir, aslında hayatımızın bir kesimidir. Kıymetli olan bizim öfke hissini nasıl algıladığımız ve bu his sonrasında neler yaptığımızdır.
Pekala, Nedir Bu Öfke?
Hakikat formda söz edildiğinde epeyce sağlıklı ve de doğal bir histir, tıpkı sevinmek, üzülmek, kıskanmak, acı çekmek üzere. Yalnızca bu his sonrasında denetimden çıktığımız bir durum kelam hususuysa yani yıkıcı hale dönüşüyorsa ömür kalitenizde önemli badirelere yol açacağı mutlaktır. Okul-iş hayatında, ferdî bağlantılarda, katıldığınız ortamlarda birçok külfete neden olacaktır.
Öncelikle öfkelendiğiniz durumların nedenlerine bakmaya çalışın.
”Bu durum beni neden sinirlendirdi?”
”Öfke hissetmeme sebep olan bir diğer his ne olabilir?”
”Şu anda öfke dışında hangi hisleri hissediyorum*”
”Ben bu durumu nasıl algılıyorum?” üzere temel sorular öfkenizin temeline biraz da olsa inmenize yardımcı olacaktır.
Öfkenin nedenleri içsel de olabilir dışsal da, yani yani trafikteki bir sıkışıklık ya da geç kalan bir arkadaşınız sizi öfkelendirebilirken, geçmişten gelen birtakım kuruntular ya da geçmişte sizi öfkelendiren kimi olayların anıları da öfkelenmenize neden olabilir.
Öfke Anında Ne Yaşarsınız?
Fizyolojik ve biyolojik bir çok şey yaşarsınız, adrenalin artar, nefes alış verişleriniz sıklaşır, kalp atışınız hızlanır, kan basıncınız artar ve bedeniniz ”savaş ya da kaç” yansısına hazırlanır.
Bu tip fizyolojik ve biyolojik tesirlerin sonucunda da baş ağrıları, mide rahatsızlıkları, teneffüs sorunları, dolanım, hudut sistemi rahatsızlıkları, duygusal bir çok rahatsızlığı hissetmeye başlarsınız.
Bu durumda ”öfkeyi boşaltın” üzere fikirler gelebilir, ama son vakitlerde yapılan araştırmalarda öfkeyi boşaltmanın kızgınlık ve saldırganlığı daha çok arttırdığı görülmüştür. Bu nedenle de üst da dediğim üzere öfkeyi yanlış formda boşaltmaktansa kızgınlığı neyin tetiklediğini ve bu tetikleyicilerle nasıl başa çıkabileceğinize yönelik stratejiler bulmaya çalışmak çok daha uzun vadeli bir davranış olur.
Öfkenizi Denetim Etmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
”Dış Gözlemci” değerlendirmesi yapın. Etrafınızda en az 3 farklı kişi öfkeli olduğunuzu söylüyorsa, bunu kesinlikle değerlendirmeye alın.
”Asla” ve ”Her zaman” sözlerinizi daha az kullanın. ”Bu asansör de asla çalışmaz zaten!” ya da ”Zaten her vakit beni aramayı unutursun.” üzere cümlelerinizi yakalamaya çalışın.
Sinirlendiğinizde reaksiyon vermeden evvel 5 sefer nefes alıp verin ya da içinizden 10’a kadar sayın. Tepki vermeden önce kendinize 10-15 sn kadar zaman tanıyın.
Gevşeme ve nefes teknikleri öğrenin.
Öfkelenmenize sebep olan durumlarda ”sen dili” yerine ”ben dilini” kullanın. Örneğin; ”Bana çok kaba davranıyorsun!” yerine ”Bu şekilde bağırarak konuşman beni çok üzüyor ve geriyor.” şeklinde ifade edebilirsiniz.
Öfke duygunuzun çok arttığını hissettiğiniz anlarda kısa molalar verin. Öfke duygusunun arttığı ortamdan ya da kişilerden biraz uzaklaşıp, bir kaç dakika sessiz bir ortamda kalmaya çalışın.
Gergin anlarda mizahın gücünden de faydalanabilirsiniz. Biraz gülmenize yardımcı olabilecek bir şey yapmak, izlemek, eğlenceli biriyle konuşmak gerginliğinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Ayrıca spor yapmak da serotonin hormonu salgısını arttırdığından gerginliğinizin azalmasına yardımcı olacaktır.
