Şahsî hayatımız ve profesyonel hayatımız pek çok manada birbirinden farklıdır. Profesyonel hayat hudutları aşikâr, özünde bilmemeye dayanan bir ortamda kurulan bir münasebettir. Ferdî ilgi ağımızdaki beşerler; arkadaşlarımız, ailemiz, sevgilimiz olabilir. Burada profesyonel yaşama nazaran daha sınırsız, daha farklı hassasiyetlerin gözetildiği bir bağlantı vardır. Şahsî münasebetlerimiz ve profesyonel alakamız kendine has dinamiklerle ilerler. Temel ayrım; şahsî bağlantılarımızı ilerleten ve derinleştiren şey; bilmek, yakından tanımak, gelişim devirlerine direkt tanıklık etmektir. Ancak profesyonel hayatımızda, danışan ve psikolog ortasında kurulan münasebetin ilerlemesi temel olarak bilmemeye dayanır.
Psikolog, danışanını evvelce tanımaz. Onun için değerli noktaları, ona çarpıcı gelen anıları, onun tıkanıklığını temel alarak anlamaya çalışır. Bu sebeple, danışanlarımızla yalnızca profesyonel alakamız olabilir. Şahsî hayatımızdaki yakınlarımız danışanımız olamaz. Ruhsal danışmanlık müdahale sürecinde konuşmalar hedef odaklıdır. Ferdî ömrümüzde bu mevzularda esneklik vardır. Tavsiye verme noktası da şahsî hayatta esnektir. Ama profesyonel ömrümüzde danışan direkt tavsiye istese bile, maksat, sorun, ilgi, eğitim, inanç sistemi, motivasyon seviyesi vb. üzere etmenler dikkate alınmalı ve muhtemel sonuçlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir.
Bütün bunlar profesyonel münasebetin ritüelleridir. Danışanlar, ruhsal danışmanlık sürecinden yarar görmek istiyorlarsa profesyonel bağlantıya güvenmelidirler. Danışan, profesyonelin koyduğu hududu, kendi ismine olumlu algılamalı ve desteklemelidir. Bu hudut birebir vakitte danışanı da korur.
Ferdî hayatımızda yakınlarımıza sunacağımız yardımın bir hududu yoktur. Lakin profesyonel danışmanlık sürecinde danışman spesifik eğitimine uygun yardım etmelidir. Kelam gelimi, yeme bozukluğu olan bir danışana beslenme programı çıkaran bir psikolog bu alanda eğitimi ve yeterliliği yoksa hudut ihlali yapmış olur.
Psikolog birebir vakitte, başkaları tarafından bir bilim kolunun temsilcisi olarak algılandığının farkındadır ve bu sorumluluğun şuurundadır. Şayet arkadaşlarımız, yakınlarımız ve ailemiz bizden mesleksel kimliğimize yönelik yardım isterse ve yardım arayışları kıymetli hale gelmişse, onları diğer bir meslektaşımıza başvurmaları için cesaretlendirmeliyiz ve cesaretlendiririz. Mesleksel kimliğimizi ve mesleğin yarattığı imajı kullanarak onlara yaklaşmamızın hem onlara hem şahsî alakamıza ziyan vermesi mümkündür. Bu rol karmaşası da yaratır.
Birebir vakitte danışanlarımızla ferdî alaka kurmamızın da pek çok olumsuz sonuçları olabilir. Ama birtakım özel durumlar için çoklu bağlantı kurulabilir. Örneğin: bir doğal afet durumunda psikoloğun kişinin hem terapisti olması, hem de birebir kişinin katılacağı eğitsel ve toplumsal faaliyetlerde dayanak vermesi, hizmet verilen bireye ziyan vermeyecekse kabul edilebilir.
Tüm bunları kıymetlendirecek olursak, “ben de psikolog sayılırım, ben de psikolog gibiyimdir” telaffuzlarının profesyonel yaklaşımla birebir faydası sağlamayacağı aşikardır. Elbette insanın beşere yararı vardır. Etrafınızda sizi seven, dinleyen, dikkate alan insanların olması çok kıymetlidir. Değerli olan profesyonel hayatla ortasındaki farkın ayrımını yapabilmektir.
