Çocuklarda ateşli nöbetler genelde 1 ay- 5 yaş ortasında görülüyor ve aileler tarafından çoklukla epilepsi ile karıştırılıyor. Halbuki ateşli nöbet genelde 5 yaşından sonra görülmüyor ve ateşli nöbetlerde çoğunlukla bir enfeksiyon durumu kelam konusu oluyor. Epilepsi ise nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık yüzde 60-65 ’i tedavi edilebilir bir sağlıksızlık olarak karşımıza çıkıyor. Tedavi edilemeyen dirençli epilepsilerde de cerrahi sistemlerin yanı sıra ketojenik diyet ve epilepsi pilleri tedavide kıymetli bir yer tutuyor. Nöbet geçiren çocukların ailelerinin ve yakınlarının gerçek müdahale konusunda şuurlu olması da büyük değer taşıyor. Memorial Bahçelievler Sağlıksıznesi Pediatrik Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Selvinaz Edizer, nöbet geçiren çocuklara yapılması gereken müdahaleler hakkında bilgi verdi.
Ateşli nöbetler genelde genetik oluyor
Ateşli nöbetler, çocuğun ateşe direncinin düşük olmasıyla alakalı bir durumdur ve çoklukla altta bir ailevi hikaye bulunmaktadır. Bunlara spesifik bir tedavi yahut takip yapılmamaktadır lakin sık tekrarladığı ve ailevi nedenler olduğu vakit EEG ile bakılması yahut ilaç başlanması gerekebilir.
Epilepsi çocukluk çağında yüzde 1-5 oranında görülen bir sağlıksızlıktır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genelde genetik, metabolik ve gelişimsel süreçle ilgili birçok nedeni olabilmektedir. Çocuk beyni erişkin beyni vaktine gelene kadar bir kadro olağandışı elektriklenmeler yaşayabilir, bunların birden fazla da epilepsi nöbeti olarak görülür ve tedavi gerektirebilir. Her vakit ateşli formda olmaz lakin ateşi de tetikleyebilir. Epilepsinin yüzde 60-65’i tedavi edilebilir çeşitlerindendir. Yaklaşık yüzde 50-60’ı da çocukluk çağının güzel huylu epilepsilerinden oluşur. Geriye kalan yüzde 20-25’lik küme ise dirençli epilepsiyi oluşturur.
Dirençli epilepside ilaç dışı tedaviler dikkat çekiyor
Epilepsi sağlıksızlarının %25’i epilepsi ilaçlarına dirençli kümedir. İki ve daha fazla antiepileptik ilaca karşın, nöbetleri devam eden sağlıksızlara dirençli epilepsi denmektedir. Bu sağlıksızlarda artık, ek bir ilaçtan yarar görme oranı %1-5 ortasında değişmektedir. Bu nedenle bu sağlıksızlara ilaç dışı tedaviler önerilmektedir. Bu tedaviler sağlıksıznın uygunluğuna nazaran: epilepsi cerrahisi, ketojenik diyet tedavisi ve vagal hudut stimülasyonu ismi verilen epilepsi pili tedavisidir. Epilepsi cerrahisi; sağlıksıznın epileptik aktivitesini başlatan odağın ameliyat ile çıkarılması sürecidir. Uygun sağlıksızlarda başarılıdır. Fakat operasyon sonrası komplikasyonları olan bir süreçtir.
Dirençli epilepsi sağlıksızlarında uygulanan ketojenik diyet, medikal bir tedavi yöntemidir
Ketojenik diyet tedavisi; büsbütün medikal bir tedavi diyetidir. Dirençli epilepsisi olan kümede; yüksek yağ ile düşük protein ve karbonhidrat oranı biçiminde ayarlanan menülerle uygulanan bir diyet formudur. Nöbet durdurucu tesiri %45-%66 ortasında bildirilmiş olup, uygun sıhhatsiz kümelerinde bu oran daha da artmaktadır. Uygulaması bir ölçü güç ve komplikasyonları olan bir tedavi biçimidir. Ailenin ahengi, sağlıksıznın ahengi ile takibinin yapabilmesi çok değerlidir. Nöbet durdurucu tesiri yanında sistemi şimdiye kadar anlaşılamamış bir formda hareket kapasitesini bir ölçü artırdığı ve algısal işlevleri da düzelttiği birden fazla sıhhatsiz kümesinde görülmüştür.
Epilepsi pili nöbetleri azaltıyor kimi sağlıksızlardaysa büsbütün ortadan kaldırabiliyor
Epilepsi pili (vagal hudut stimülasyonu) uygun dirençli epilepsi sağlıksızlarında, örneğin iki ve üzeri ilaç kullanmış lakin hala nöbetleri devam eden çocuklarda değerlendirilebilmektedir. Uygunluk durumuna nazaran cerrahi süreç formunda bir pil tedavisi uygulanmaktadır. Pilin mantığı sağlıksıznın uzun süren nöbetlerini durdurmak ve uzun periyotta adeta bir ilaç üzere sağlıksıznın nöbetlerini azaltıp, birtakım sağlıksızlarda da sonlandırmak biçiminde bir tedavi metodudur. Bilekte bir mıknatıs vardır, uzunluğunda bir elektrotu vardır. Uzun süren nöbetleri olan, uzun mühlet ağır bakım yatışları olan çocuklarda mıknatıs boyna değdirilerek nöbet sonlandırılabilir.
Bunları öğrenmeden nöbet geçiren çocuğa müdahalede bulunmayın
Nöbet sırasında, nöbet geçirenlere gerçek biçimde müdahale edilmelidir. En değerlisi hava yolunu denetim altına almaktır. Çocuk sert bir tabana yatırılmalıdır. Sağ ya da sol tarafına çevrilmelidir. Zira ağız içi sekresyon ve tükürüğün geri kaçmaması gerekmektedir. Ağzına hiçbir şey sokulmamalıdır ve lisanı çıkarılmaya çalışılmamalıdır. Kafayı hafif geride tutarak yan konumda takip edilmelidir. Nöbetin 2-3 dakika sürmesi ve devam etmesi halinde 112 aranarak sağlıksızneye gitmek üzere hazırlık yapılmalıdır. Çocuk mutlaka suyun altına sokulmamalıdır yahut üzerine su dökülmemelidir. Bilinçsiz yaklaşımlar çocuklarda görülen bu tabloyu daha da kötüleştirebilir. Anne babaların bu mevzuda bilgili olması ve tabipleri ile irtibatta kalması çok kıymetlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
