OKUL FOBİSİ

Okul Fobisi
Çocuklar açıklamasını yapamadıkları bu kaygıyı bastıramazlar; aile çocuğunu okula götürmeye çalışırken, çocuk dehşetten direnç gösterir. Ebeveynler de ikilem yaşarlar; hem çocuklarının okula gitmesini derslerden geri kalmamasını isterler, hem de çocuğun ağır okul korkusu onları endişelendirir. Bu kaygı çocuk tarafından da gözlemlenir ve artarak devam eden bir döngü halini alır. Okul fobisi yaşayan çocuklar, hayatlarının denetimini kaybetme korkusu yaşarlar. Okul dışında denetimi sağlar, öngörülebilirliği olur ve böylelikle kendini huzurlu hisseder. Okuldan beklentisinin ne olduğunu bilmediği için okul ortamı tehdit üzere algılanabilir ve çocuk sınıfta kendini inançta hissetmez. Okulla ilgili bir durumdan korkabilir; okulda öteki çocuk(lar) tarafından kendisiyle alay edilmesi, öğretmenle olan bağlantısı ve öğrenme zahmeti üzere problemler yaşayabilir. Ailelerin çocuklarına hakikat yaklaşımda bulunması, çocukların bu korkusunu kısa müddet içinde yenmesini sağlayacaktır.
Okul fobisinin temelinde birden fazla vakit ayrılık anksiyetesi yatar, özelikle küçük çocuklar anneden ya da bağlandığı şahıstan (güvenli insan) ya da konuttan (güvenli ortam) okul aracılığıyla uzaklaştırılmak korkusu yaşıyorsa, ayrılık anksiyetesi kelam hususudur. Çocuk, her vakit anneden ayrılırken sorun yaşıyorsa, okul fobisi değil ayrılık anksiyetesi vardır. Ayrılık anksiyetesi üzere, toplumsal anksiyete de okula gitmemek için neden olabilir. Toplumsal fobi yaşayan çocuk, öbür çocuklar ya da öğretmeni tarafından kabul edilmeyeceği korkusunu yaşar. Bu çocuklarda irtibat hünerleri başka çocuklara nazaran zayıftır. Nerede, nasıl davranacaklarını çok yeterli bilemezler ve bu yüzden öteki çocuklarla irtibat kuramazlar ve kendilerini yalnız hissederler. Performans anksiyetesi ve özgüven eksikliğinin de, okul fobisi oluşmasında değerli rolü vardır. Performans anksiyetesinde, okulun beklentilerine yanıt verememek çocukta kaygı oluşturur. İlerleyen sınıflarda çocuğun muvaffakiyetinin kıymeti artar. Test sonucuna nazaran çocuk yargılanır. Bu da okula gitmek istemeyecek kadar dehşet oluşturabilir. Okul fobisi için tek bir neden belirtilemez.
Çocuğun kişilik yapısı, ailenin yaklaşımı (özellikle de anne-çocuk ilişkisi), okuldan kaynaklanan
faktörler birer etkendir
Okul fobisinin gelişmesinin ekseriyetle 3 sebebi vardır. Birincisi; okul çağı olgunluğu şimdi gelmemiş, fizikî ve bilişsel olarak okul çağına hazır olmayan çocuğun okula başlaması , ikincisi ; Çok korunmuş yahut şımartılmış çocuğun birinci defa toplum kuralları ve özel olma özelliğini kaybetmesi ile savaşması, üçüncüsü ; çocuğun duygusal bir sorun yaşıyor olması (boşanma, anne yahut babada depresyon, çocukta depresyon, yas, travma , korku vb. ) Birinci neden bir uzman tarafından uygulanan okul olgunluğu testleri ile control edilebilir. Fakat anne yahut babanın okul çağına kadar çok esirgeyici davranmış olması çocuğun okulda tanıdığı, güvendiği bir yetişkin olmadan koşuşturan çocuklar içinde tek kalabilmesi çocuğa müthiş gözükebilir ve bunu dayanak almadan çözmek vakit alabilir. Okul çağına kadar muhafazacı bir tavırla yetiştirilen çocuk tanımadığı kalabalık bir ortamda , denetimsiz hareket eden ve ona dayanak olamayacak öteki çocuklar ile kalmayı red edebilir. Bu çocukların genelde yetişkinler ile daha âlâ anlaştığı söylenir zira yetişkinler onlara ziyan vermez ve onların istedikleri üzere oynar. Yani koşarak onlara çarpmazlar yahut ellerindeki oyuncağı almazlar. Çok şımartılan, her istediği olan yahut her şeye uzun uzun onu ikna etmeler sonucunda razı olmaya alışmış bir çocuk, okula başladığı vakit ona yetişkinlerin davrandığı üzere davranılmayan yahut meskendeki kadar özel hissettirlmediği bir ortamda kalmayı red edebilir. Bu süreçte okul ile meskenin paralel ilerlemesi en sağlıklı olandır. Konutta de çocuğa artık küçük sorumluluklar verilmeli, her istediğinin olamayacağı anlatılmalı ve çok korunmacı davranılmamalıdır. Durum duygusal bir durumdan kaynaklanıyor ise bir uzmana başvurup desteklenmelidir. Okul fobisi gelişen çocuk anlaşılmaz ve ugun bir halde ona eşlik edilmez ise duygusal bir sorun yaşaması ve davranış sorunu geliştirmesine neden olurken, akademik başarısızlığı da ilerleyen süreçte beraberinde getirebilir.
Şayet aile çocuğum okula sevinçle gidiyordu her şey yolundaydı ve birden okula gitmek istemedi diyor ise bu durum çocuğun duygusal bir sorun yaşadığına isaret olabilir. Bir uzmana başvurup oyun terapisi tekniği ile çocuğunuzun duygusal sorunun keşfedilmesini sağlayabilirsiniz.
Çocuklar sıkıntılarını yetişkinler üzere anlatamadıkları için oyun ile anlatırlar ve bu oyun bir uzman tarafından yorumlanarak tekrar oyun terapisi ile oyun yolu ile çözümlenebilir.
Uzman Psk., Zehra Orgun