Sonbahar ve kış aylarında her iki şahıstan biri mevsimsel depresyon yaşamaktadır ve bu durum bayanlarda erkeklerden iki kat daha fazla görülmektedir.
Mevsimsel depresyonun, beynin sonbahar ve kış aylarında gün ışığının azalmasına verdiği reaksiyon ile tetiklendiği düşünülmektedir. Beyinde bulunan iki özel kimyasal husus olan serotonin ve melatonin seviyesindeki değişikliklerin mevsimsel depresyonla temaslı olduğuna inanılmaktadır. Melatonin uykuyla ilişkili bir hormondur. Karanlıkta yahut gündüzler kısaldığında beden büyük ölçülerde melatonin üretir ve bu yüksek seviyedeki melatonin beşerde uyku hali, rehavet ve uyuşukluğa neden olur.
Beyindeki kimyasal bir unsur olan serotonin ise insanın ruh halini tesirler. Güneş ışığına maruz kalındığında serotonin üretimi artar. Sonbahar ve kış aylarında günler kısalmaya başladığından, bedendeki serotonin ölçüsünde düşüş olur. Münasebetiyle yaşanan çökkünlük durumu, serotonin düzeyindeki düşüşle de açıklanabilir.
Mevsimsel depresyonun belirtileri nelerdir:
-
Çok yorgunluk, uyku müddetinde artış
-
İştah ve kilo artışı
-
Çökkün his durumu, mutsuzluk, tasa
-
Güç eksikliği
-
Güvensizlik, değersizlik ve suçluluk hisleri
-
Toplumsal hayattan kendini geri çekme
-
Evvelce zevk alınan şeylerden artık zevk alamama
-
Konsantrasyon zorluğu
-
Cinsel isteksizlik
Mevsimsel depresyon açısından bakıldığında, üstteki belirtilerden en çok iştah artışı, uyku gereksinimi, güç ve keyif seviyesinde azalma görülür. Ayrıyeten bu belirtilerden en az beşi hissediliyorsa, mevsimsel depresyon yaşanıp yaşanmadığı değerlendirilmelidir.
Mevsimsel depresyonu öteki depresyon biçimlerinden ayıran farklılıklar:
-
En az iki yıl art geriye, yılın tıpkı vaktinde depresyon bulgularına sahip olunması
-
Depresyon periyotlarının akabinde depresyon olmayan periyotların gelmesi
-
Ruh halindeki ve davranışlardaki değişikliği açıklayacak öbür bir neden olmaması
Alınacak tedbirler:
-
Hava güneşli olmasa da sabah yahut öğle saatlerinde 25-30 dakika dışarıda yürüyüş yaparak güneş ışığından faydalanmak
-
Sistemli olarak spor yapmak
-
Sabah yataktan erken kalkmak ve gün ışığından faydalanmak
-
Sağlıklı beslenmek (karbonhidrat ve şeker alımının denetim altında tutulması)
-
Besin desteği olarak multi vitamin kullanmak (özellikle B vitamini eksikliğinin olup olmadığının denetim altında tutulması)
-
Çalışma ortamlarında gerekli ışık gereksiniminin karşılanması ve ortamın ısı ayarının denetim altında tutulması
-
Akşam saatlerinde floresan ışık yerine güneş ışığı renginde olan ampullerin kullanılması.
