Konuşurken kullanılan lisan, dişler, damak, küçük lisan, çene üzere organların tertipli olarak birbirini takip eden hareketleri gerçekleştirememesi nedeniyle artikülasyon olarak da isimlendirilen sesletim bozukluğu ortaya çıkıyor. Sesletim bozukluğunun sıklıkla çocukluk periyodunda görüldüğünü belirten uzmanlar, çocuğun konuşma anlaşılırlığı belirlenen hudutların altında kalıyorsa uzmana başvurulması gerektiğini söz ediyor. Uzmanlar, çocuk R yerine Y yahut Ğ çıkararak cümle kurduğunda sempatik de görünse kusurunun pekiştirilmemesini ve düzeltmesi için gerçek model olunmasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, birtakım seslerin olması gerektiği üzere çıkarılamaması halinde görülen artikülasyon sorunu hakkında kıymetli bilgiler ve tavsiyeler paylaştı.
Çocukluk periyodunda sık karşılaşılıyor
Bazı çocuklar birtakım sesleri hakikat biçimde söyleyemediklerini belirten Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, “Örneğin ‘R’ harfi kimileri tarafından ‘Y’, kimileri tarafından ‘Ğ’ halinde çıkarılabiliyor. Birtakım yetişkinlerde de benzeri seslerin çıktığını görüyoruz. Çocukluk periyodunda sıkça karşılaştığımız ve vakit zaman yetişkinlerde de görülebilen bir ya da birden çok sesi/harfi söyleyememe yahut yanlış söyleme durumuna sesletim yani artikülasyon bozukluğu diyoruz.” tabirlerini kullandı.
Nörolojik bozukluklar da artikülasyona yol açabiliyor
Sesletim bozukluğunun konuşurken kullanılan lisan, dişler, damak, küçük lisan, çene üzere organların olması gerektiği biçimde tertipli olarak birbirini takip eden hareketleri gerçekleştirememesi nedeniyle ortaya çıktığını tabir eden Dündar, “Bu durum yanlış öğrenme, yapısal bozukluklar, işitme mahzuru, yarık dudak-damak ve ağız-yüz anomalileri, ortodontik anomaliler, işitme kaybı, zihin manisi, nörolojik kökenli bozukluklar üzere nedenlerle ortaya çıkabiliyor.” dedi.
Konuşurken anlaşılırlığına dikkat edilmeli
Beklenilen konuşma anlaşılırlığının 2 yaşında yüzde 50, 3 yaşında yüzde 75 ve 4 yaşında ise yüzde 100 halinde olması gerektiğini vurgulayan Lisan ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, “Bu oranları düşünürken ebeveynler tarafından değil etraftakiler tarafından anlaşılıyor olma durumunu dikkate almalıyız. Çocuğumuzun anlaşılırlığı bu sonların altında kalıyor ise bir uzman tarafından değerlendirilmeli ve uygun terapi sürecine başlanmalı. Terapi sürecine girildiğinde sesletim bozukluğu terapileri öbür lisan ve konuşma bozuklukları içinde en fazla randıman alınan terapilerdendir.” diye konuştu.
İlk evrede tekrarlarla pekiştirme yapılıyor
Sesletim bozukluğu terapilerinde amaç sesin hakikat üretimi için kullanılması gereken organların gerçek halde konumlanması ve beklenen hareketlerin yapılmasının sağlandığını belirten Dündar, “Bu durum işitsel, görsel, dokunsal ipuçlarıyla ya da yardımcı malzemelerle sağlanabilir. Hedeflenen ses bu yolla üretilip tekrarlarla pekiştirildikten sonraki etapta ise bu sesin sözcük ve cümle içinde gerçek kullanımı pekiştiriliyor. Son olarak ise edinilen sesin günlük konuşma içinde genellenmesi sağlanıyor.” dedi.
Uyararak düzeltmek yerine model olunmalı
Dil ve Konuşma Terapisti Hazel Ezgi Dündar, ‘Ebeveynlerin burada birinci olarak yapması gereken ne kadar şirin gelse de çocuğun kusurlu üretimlerini pekiştirmemek olmalı’ diyerek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Örneğin çocuğumuz “arı” yerine “ayı” diyorsa, bu durumda çoğunlukla aileler de gelişebilecek diyalogların daha eğlenceli gelmesi sebebiyle çocuğun kusurlu üretimini taklit edebilir ya da çocuk bu üretimi yaptığında eğlendiklerini çocuğa göstererek bu kusurlu üretimi pekiştirebilirler. Bunun yerine çocuğun yanlışlı üretiminin çabucak gerisinden “Aa evet bu bir arı” üzere bir kullanımla sözcüğün hakikat haline model olunmalı. Bu noktada model olmak ile çocuğu devamlı düzeltmeye zorlamak karıştırılmamalı. Sesi hakikat halde edinmemiş bir çocuğu uyararak yıpratmak yerine gelecek yıllarda daha büyük problemlere neden olabilecek bu bozukluğun yanlışsız tahliline ulaşmak için uzman takviyesine başvurulması gerekiyor.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı<br>
hasta yatağı kiralama
