Kognitif davranışçı terapi nedir?

Kognitif davranışçı terapi; psikolojinin davranışçı ve bilişsel kuram prensiplerine dayalı bir psikoterapi tekniğidir. Yaşanan ruhsal sıkıntıları bu prensiplerle birlikte ele alırken; his, niyet ve davranış ortasındaki alakayı incelemektedir.

Bilişsel yaklaşım göz önüne alındığında; yaşanılan olayların manası, bireylerin kıymetlendirme ve yorumlama biçimlerine nazaran değişebilir. Bireyler bu yorumlamalarda var olan niyet yanılgıların ve geçmişten gelen olumsuz inançların tesiriyle kahır yaşamaktadır. Bilişsel süreçler (hatalı düşünceler) ele alındığında gaye, danışanların eksik ya da yanlışlı yorumlamalarına yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Buluşmak için sözleştiğimiz arkadaşımızın buluşma yerine geç kalmasını ele alalım: kimilerimiz başına bir şey mi geldi, trafikte mi kaldı üzere fikirlerle birlikte endişelenip merak ederken; kimilerimiz, “ beni önemsemedi, saatinde gelmedi” üzere niyetlerle öfkelenebilir. Burada kelam konusu olan farklılık, bireylerin geçmiş deneyimlerle oluşmuş yanlışlı inanç ve kanılarıyla ilgilidir.

Davranışçı yaklaşıma nazaran ise, olaylar karşısında nasıl davrandığımız his ve niyetlerimiz üzerinde tesirlidir. Niyetin davranışı etkilediği üzere, davranış da niyetlerden etkilenir; bu yüzden nasıl davrandığımızı fark etmek ve yeni davranış yollarını denemek yaşanılan sorunun azalması açısından kıymetlidir. Bilişsel davranışçı terapideki davranış müdahaleleriyle meşakkat veren durumlarla baş etme hüneri gelişmektedir.

Kognitif davranışçı terapi; şu anda yaşanan sıkıntılarla direk olarak ilgilenmeyi içeren bir terapi sistemidir. Tüm bu süreç danışan ve danışman tarafından birlikte yürütülür ve terapötik alakanın ehemmiyeti epeyce fazladır. Danışan da danışman kadar faaldir ve yaklaşık olarak 8-10 seans aralığında tamamlanmaktadır.

Kognitif-davranışçı terapilerin uygulama alanlarını belli ruhsal bozukluklarla sonlandırmak yanlış olur. Ruhsal bozuklukların oluşumunda bilişsel süreçlerin rolü anlaşıldıkça, uygulama alanları da giderek artmaktadır. Günümüzde kullanıldıkları klinik durumlar şunlardır.

– Özgül fobiler

– Agorafobi

– Toplumsal fobi

– Obsesif-kompülsif bozukluk

– Ritüellerin eşlik etmediği obsesif ruminasyonlar

– Panik bozukluk

– Travma sonrası gerilim bozukluğu

– Yaygın anksiyete bozukluğu

– Hipokondriyazis

– Vücut disformik bozukluğu

– Somatizasyon bozukluğu

– Ağrı bozuklukları

– Cinsel fonksiyon bozuklukları

– Parafililer

– Cinsel kimlik bozuklukları

– Depresyon

– Evlilik içi çatışmalar

– Cinsel istikametten berbata kullanılmış bireyler

– Yeme bozuklukları

– Insomnia ve parasomnialar

– Ahenk bozuklukları

– Öfke denetimi

– Kişilik bozuklukları

– Dürtü denetim bozuklukları (patolojik kumar oynama, trikotillomani ve kleptomani gibi)

– Alkol-sigara ve öteki unsurların kullanımı ile ilgili bozukluklar

– Tik bozuklukları

– İlaçlara dirençli şizofrenik belirtiler

Please follow and like us: