Bağlanma nedir? Günlük hayatımızı, bağlanma biçimlerimiz ne üzere tesirler? Bağlarımızda nasıl bağlandığımız ne derece kıymetlidir? Çocukluğumuzda kurduğumuz alakalar ileri devirdeki ilgilerimizi nasıl tesirler?
Öncelikle “bağlanma” kavramını anlayarak başlamalıyız. Bağlanma, doğum öncesine de dayanarak, bakım veren ile bebek ortasında oluşan itimat bağıdır. Bahsedilen bağ bebeğin gereksinimlerinin karşılanmasıyla güçlenebilir ya da bebeğin görmezden gelinmesi ile zayıflayabilir yahut hiç bağ kurulamayabilir. Bakım-veren ve bebek ortasındaki bağlanma bebeğin ileriki vakitlerde kuracağı aklınıza gelebilecek her türlü alakayı etkileyecektir zira bakım veren bebek için üç durumu tabir eder; yakınlık, güvenlik ve sığınak.
Bebeğin her muhtaçlığının karşılandığı, bakım veren ile olumlu bir bağı olduğu bir senaryoda bebek dünyanın hoş bir yer olduğuna dair olumlu kanıları öğrenerek başlayacaktır. Bu sayede “güvenli bağlanan” bir çocuk olması çok daha muhtemel olacaktır. İnançlı bağlanan çocuğun kendisine ve diğerlerine karşı olumlu niyetleri vardır zira bakım veren her vakit onun yanındadır, bakım verenin bu tavrını herkese geneller.
Artık bir de olumsuz bir senaryo yani bebeğin gereksinimlerinin karşılanmadığı, bakım veren tarafından görmezden gelindiği senaryoya bakalım. Bebek dünyaya, başka insanlara ve kendisine karşı olumsuz şemaları öğrenerek başlayacaktır, öbür bir deyişle “güvensiz bağlanma” örüntüsünü başlatacaktır. Bu durumda bebek karşımıza telaşlı ya da kaçıngan bağlanan çocuk olarak çıkacaktır.
Bakım verenleri tipik olarak daima terk etme tehdidinde bulunan ya da tutarsız davranış sergileyen çocuklar genelde dertli bağlanma örüntüsü gösterirler. Dertli bağlanan çocuklarda gereksinim anında bakım verenin geleceğine dair emin olmayan bir şema gözlemlenir. Bu nedenle bakım veren ile ayrılık durumunda direnme ve tekrar bir ortaya gelmede sakinleşememe davranışları görülür.
Bakım verenleri, çocuğun gereksinimlerini görmezden gelen ve onlarla empati kurmayan çocukların kaçıngan biçimde bağlanma mümkünlüğü yüksektir. Kaçıngan bağlanan çocuklarda ise bakım verenin muhtaçlıklarını karşılayacağına ait hiçbir inanç yoktur. Bu nedenle etraflarında olup biten her şeyi denetim etme gayreti içerisindedirler. Öfke sorunları ve benlik hürmeti düşüklüğü yaşarlar.
Pekala, bu çocukluk bağlanma örüntülerimiz yetişkinlik bağlantılarımızda de tesirli midir? Evet, tesirlidir. Üstte bahsettiğimiz bebeğin dünyayı tanıma şemaları, her şeye ve herkese karşı birinci şemalarıdır. Bunların olumlu ya da olumsuz olması ileriki yaşlardaki görüşlerin ve münasebetlerdeki bağlanma örüntüsünün temelini oluşturacaktır.
Artık birinci bebeğe yani “güvenli bağlanan” bebeğe dönelim. Daha birinci yaşantılarında bakım vereni muhtaçlıklarını karşılamıştı bu sayede dünyaya karşı olumlu kanılarla şema oluşturmuştu. Tıpkı şemaları çocuklukta devam ettiği üzere yetişkinlikte de devam edebilir ve bu devam ediş ile “güvenli bağlanan” yetişkin örüntüsünü görebiliriz. İnançlı bağlanan yetişkin kendisini sevilmeye bedel görür ve etrafındaki insanlara da bu türlü davranır. Özgüveni yüksek, bağımsız ve özerktir. Başka insanlara çok kolay ilgi kurabilirler.
Madalyonun öbür yüzündeki inançsız bağlanan çocuk ise yetişkinliğinde üç tip bağlanma gösterebilir; saplantılı, kaygılı ve kayıtsız.
Saplantılı bağlanan yetişkinler kendilerini bedelsiz görür ve sevilmeye layık bulmazlar. Daima olarak onay alma muhtaçlığı içindedirler. Yakın ilgi kurmak isterler lakin yakın alaka kuracakları bireyin onları terk edeceği derdini çok ağır bir formda yaşarlar. Bağlantıları konusunda gerçekçi olmayan beklentilere sahiptirler.
Dehşetli bağlanan yetişkinler saplantılı bağlananlar ile misal durumdadırlar lakin onay gereksinimi yerine çok bir sevgi muhtaçlığı içindedirler. Bu sevgi gereksinimine karşın öteki insanları reddedici olarak algıladıkları için onlara yaklaşmazlar, kendilerini kabul edilmez olarak tanımlarlar. Özgüven düşüklüklerinden ötürü toplumsal ortamlara katılmazlar.
Kayıtsız bağlanan yetişkinler ise öteki iki yetişkin bağlanma örüntüsünün bilakis öteki insanları reddederler. Bakım veren tarafından kendileri ziyadesiyle reddedildiği için öbür insanlara güvenmez ve onlara muhtaçlık duymazlar. Özerkliklerine ve kişiselliklerine çok kıymet verirler. Başka insanlara karşı inançsız olup onlardan uzak dururlar bu sayede özgüvenlerini korurlar. Oburlarının onu desteklemeyeceğine dair çok güçlü bir inançları vardır.
Gördüğümüz üzere daha bebekliğimizde hatta bebeklikten evvel yaşadığımız bakım verenimiz ile olan yaşantılarımız, bağlanma tarzımızı oluşturmamıza neden olur. Bağlanma tarzınızı yalnızca ebeveynlerinizle değil terapi süreci ile de değiştirebilirsiniz. Bu süreçte dayanak almanız için uzman takımımızla her vakit yanınızdayız.
<br>
