Kanserin tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de görülme oranı gün geçtikçe artıyor. Hayati riske yol açması bakımından kalp ve damar sağlıksızlıklarından sonra ikinci sırada yer alan kanser hakkında sağlıksızlar pek çok mevzuyu merak ediyor. Memorial Ataşehir ve Hizmet Sağlıksıznesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Bülent Çitgez, “1-7 Nisan Kanser Haftası” nedeniyle kanser hakkında en çok merak edilen sorulara karşılık verdi.
1.Kanseri erken belirleyebilmek için neler yapmalıyım?
Her kanserin belirtileri farklıdır. Kanserin bulunduğu organa ve organın bedendeki işlevine nazaran ortaya çıkan belirtiler de değişebilmektedir. Örneğin göğüs kanseri sağlıksızları göğüste kitle nedeniyle başvururken, kolon kanseri kansızlık ve kabızlık şikayeti ile doktora başvurur. Kanseri erken teşhis edebilmek için belli periyotlarda rutin sıhhat denetimlerinin yapılması hayati kıymet taşımaktadır. Rutin denetimlerin yaşa ve risk kümesine nazaran yapılması da kıymetlidir.
2.Memedeki kitleler kansere dönüşür mü?
Memedeki her kitle kanser olmadığı üzere her kitle de kansere dönüşmez. Lakin ani ve süratli gelişen, büyüyen kitlelerde vakit kaybetmeden bir göğüs cerrahi uzmanına başvurarak muayene olmak ve gerekli radyolojik denetimlerin yaptırılması kıymetlidir. Her kanserde olduğu üzere göğüs kanserinde de teşhis ne kadar erken olursa, tedavinin aktifliği de o kadar artmaktadır.
3.Tedavi sürecinde evcil hayvan beslenebilir mi?
Kanser tedavisi sürecinde aşılarının yapılması ve hijyenin sağlanması şartıyla evcil hayvan beslenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Hatta sağlıksızlar ile evcil hayvanlar ortasında kurulan kuvvetli duygusal bağın tedavi sürecini olumlu etkilediği bile söylenebilir.
4.Tedavi sırasında enfeksiyon riski artar mı? Nasıl tedbir almalıdır?
Özellikle kemoterapi tedavisi esnasında alınan ilaçlara bağlı olarak değişmekle bir arada, bağışıklık sistemi baskılanabilmektedir. Bu nedenle sağlıksızlar ister istemez enfeksiyon etkenlerine açık bir hale gelebilmektedir. Bu devirde bilhassa kış aylarında kalabalıktan uzak durulması, maske takılması değerlidir. Yaz aylarında ise öğlen güneşinden uzak durulmalıdır.
5.Kanser tedavisi genç sağlıksızlarda çocuk sahibi olma ihtimalini azaltır mı?
Kemoterapi bilhassa genç bayanlarda yumurta rezervini de düşürdüğü için gebelik bahtı azalmaktadır lakin bu sağlıksızların çocuk sahibi olamayacağı manasına gelmemektedir. Çocuk sahibi olamama riski menopoza yakın sağlıksızlarda daha fazladır. Tedavi sürecinde çocuk sahibi olma ihtimalini artırabilmek ismine yumurta toplama ve dondurma üzere tedbirler alınabilmektedir. Bu sayede tedavi bitiminde sağlıksızların gebelik talihi tüp bebek prosedürü ile artmaktadır.
6.Memedeki kitlenin ağrı yapması makus huylu olduğunu mu gösterir?
Memede ortaya çıkan her kitle ağrı yapmamaktadır. Göğüsteki kistik lezyonlar ve mastit denilen göğüs iltihabı ağrı kaynağı olabilmektedir. Fakat göğüste bir kitle saptandığında ağrı olsun olmasın kesinlikle muayene ve radyolojik kıymetlendirme gerekmektedir.
7.Kanser tedavisi alan sağlıksızlar vilayet dışına yahut seyahate gidebilir mi?
Tedavi müddeti boyunca sağlıksıznın seyahate çıkıp çıkamayacağı sağlıksızlığın evresine ve kişinin bağışıklık sisteminin uygunluğuna nazaran değişebilmektedir. Sağlıksıznın bağışıklık sistemi uygunsa seyahate çıkmasında bir sakınca bulunmamaktadır.
8.Kemoterapi sırasında yahut sonrasında gebe kalmak riskli midir?
Gebelik esnasında kemoterapi alınabilir. Fakat bilhassa göğüs kanseri tedavisinin bitiminden çabucak sonra gebelik çok önerilmemektedir. Gebelik sırasında yaşanan hormonal artışlar göğüs kanserini tetikleyebilmektedir.
9.Kanser tedavisi sürecinde beslenmede nelere dikkat edilmeli?
Aslında beslenme, kanser tedavisi ve etyolojisinde en ön sıralarda yer almamaktadır. Lakin hazır ve paketli besinler, hami içeren besinler, tütsülenmiş, salamura, yanmış besinlerden uzak durmak gerekir. Olabildiğince mevsiminde ve doğal yollarla elde edilmiş besinlerin tüketilmesi gerekir. Mevsiminde en uygun ve en bol hangi besine ulaşılabiliyorsa bu besinlerin tüketilmesi en yanlışsız yaklaşımdır. Yazın domates ve karpuz, kışın portakal tüketmek örnek olarak gösterilebilir.
10. Göğüs kanserli sağlıksızlarda soya eserlerinden kaçınılmalı mı? Her aldığımız eserde soya olup olmadığına bakılmalı mıdır?
Soya ve soya eserleri östrojenik tesire sahiptir. Bu nedenle bilhassa risk faktörü olan sağlıksızlarda ve/veya göğüs kanseri tedavisi alan şahıslarda soya ve soya eseri içeren besinlerden uzak durmakta yarar vardır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
