İmtihan telaşı farklı gelişim periyotlarında ortaya çıkabilir. İlkokul çocuklarında, üniversiteye hazırlanan gençlerde, zarurî eğitim hayatını tamamlamış lakin kendi ferdî gelişimini devam ettirmek için imtihanlara başvuran yetişkinlerde de imtihan korkusu görülebilmektedir.
Korku herkeste var olan bir histir ve bazen harekete geçmek, motive olabilmek için gereklidir. Tasa, imtihan sonucunu ya da sürecini olumsuz etkilediğinde, kişinin öğrendiği bilgiyi tesirli kullanmasına mahzur olduğunda imtihan korkusundan bahsedilebilir. İmtihan telaşı yaşayan şahısta terleme, nefes almada zorluk, kalp çarpıntısı, mide bulantısı, titreme üzere fizikî belirtiler görülmektedir. Ağır tasa, mutsuzluk, iç sorunu, dehşet üzere hislerle çaba ederler. “Başarısız olacağım”, “Sınavda elimden bir şey gelmez” negatif kanıları mevcuttur.
Bu evrede kişinin hissettiklerini önemsememek, süreksiz bir durum üzere davranmak anlamamak şahısta var olan telaş durumunun artmasına, depresyon, uyku bozukluğu üzere ruhsal bozuklukların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Çocuklarda ve Gençlerde İmtihan Tasası Durumunda Aileler Neler yapmalı?
Aileler hangi durumlarda çocuklarına müdahale edip hangi durumda müdahale etmeyeceklerini bilmeleri gerekmektedir. Daima imtihana ait sorular sormaktan kaçınmalıdırlar. Çocuklarına güvendiklerini belirtmeli, hangi sonuç gelirse gelsin dayanaklarının devam edeceğini ve çocuğu öteki akranları ile karşılaştırmaktan kaçınmalıdırlar. Diğerleri ile kıyaslanan çocuk daha verimli ders çalışmaz ya da onu örnek almaz tersine kendini yetersiz hissetmesine ve öteki çocuklardan daha bedelsiz olduğu kanılarına kapılır. His ve fikir paylaşımı, empati değerlidir. İmtihanı yüceltmeme, mevt kalım sorunu yapmama, yüreklendirici davranma önerilmektedir. Çocuklar şartsız sevilmelidir. Aile bireyleri uygun rol modeli olmalı, uygun aile ortamı sağlamalı ve uygun sorun çözme davranışları geliştirilmelidir.
Çocukta ruhsal bozukluklar ortaya çıktığında(depresyon, uyku bozuklukları vb.), korku ile baş edemez hale geldiğinde, ruhsal problemlerden ötürü fonksiyonelliği bozulduğunda, fizikî belirtiler sergilediğinde psikiyatrik ve ruhsal takviye alması önerilmektedir.
