Gerilim… gerilim…stres… Ne çok kullanır olduk bu kelimeyi.’Gelmeyin üstüme çok stresliyim.’,’Şimdi gerilimden çatlayacağım ayol.’, ‘Sınavım var kanka çok stresliyim.’ vs..
Gerilim hayatımızın her alanında ve epey denetimsiz bir biçimde ortamızda dolanıyor. Onu bir yakalarsam ne yapacağımı çok düzgün biliyorum. Lakin evvel onu bulmam lazım.
Birinci evvel şu gerilim neymiş bir tanıyalım. İngilizce kökenli olan bu söz ‘baskı, gerilme’ manasını taşıyor. Hayatımızın her alanında konutta, okulda, işte,sokakta, trafikte hatta kendi içimizde bile karşımıza çıkabilecek bir durum.
Pekala psikoloji nasıl tanımlamış bu durumu sanki ???
Psikoloji der ki ; Gerilim organizmanın kendisini rahatsız eden bir ortamda verdiği bir karşılıktır.
Hımm yani insan tabiatında olan doğal bir durum. Eee pekala sonra.
Sonrası şöyle bir uyarıcıyla karşılaşırız ve bu uyarıcıya bir reaksiyon veririz. Gerilim güzel ve makus tecrübeler ile iki türlü ortaya çıkabilir.
Nasıl yani ????
Şöyle ki evlilik,yeni bir işin birinci günü, okulun birinci günü üzere güzelimize giden lakin birebir vakitte bizi streslendiren durumlar halinde yahut belirsizlik,zor bir durumda kalma üzere olumsuz nedenler dolayısı ile oluşabilecek gerilim formunda ortaya çıkabilir.
Tabi gerilim ortaya çıkarken kimi fizyolojik değişimlere de neden olur. Beşerler gerilimli bir durumla karşılaştıklarında vücutları kanlarına karışan kimyasallar nedeni ile birtakım reaksiyonlar verir. Bu kimyasallar vücut tarafından üretilir, bireye güç ve güç verir. Şayet bu gerilimin nedeni fizikî bir tehlike ise bu düzgün bir şey zira kimyasalların vermiş olduğu güç ve güç ile savaş yahut kaç tepkisini vererek kendimizi bu tehlikeden koruyabiliriz. Lakin gerilimimiz duygusal bir duruma reaksiyon olarak ortaya çıkmış ise ve bu ekstra güç ve gücü dışa vurabileceğimiz bir çıkış yok ise işte o vakit gerilim bizim için problemli bir durum olmaya başlayabilir.
Stresli durumlarda vücudumuzda kan basıncı artışı, daha süratli nefes alıp verme, sindirim sisteminde yavaşlama, kalp atışlarımızda artış, bağışıklık sistemimizde güçsüzleşme,kaslarımızda gerilme, yüksek alarm durumunda olduğumuzdan dolayıda uykusuzluk üzere durumlar ortaya çıkabilir.
Çok fazla gerilime maruz kaldığımızda ise migren,üst teneffüs yolu sağlıksızlıkları, kalp sağlıksızlıkları, bel ağrısı, kilo alma, egzama üzere bir çok rahatsızlıkla karşı kaşıya kalabiliriz. Bunun yanında ruhsal olarak da kızgınlık,kaygı, tükenmişlik,depresyon,güvensizlik hissi, unutkanlık, asabiyet, konsantrasyon eksikliği, yorgunluk, keder üzere durumlarla karşı karşıya kalabiliriz.
Durum biraz can sıkıcı olamaya başladı güya. Pekala bu gerilime neden olan şeyler nedir?
Herkesin kendi yaşantısına nazaran farklı gerilim tetikleyicileri vardır. Lakin genel olarak bir kategorileme yapacak olursak;
İş hayatında, uzun çalışma saatlerine maruz kalmak,ağır sorumluluklar yüklenmek,sevmediğin bir mesleği yapıyor olmak,zor ve tehlikeli şartlarda çalışıyor olmak ve iş yerinde ayırımcılığa maruz kalmak üzere bir çok neden olabilir.
Bunun yanında ömür tecrübeleri de bir öbür gerilim kaynağıdır. Örneğin boşanma, sevilen birinin vefatı, evlilik,duygusal sorunlar, aile üyelerinin sorumluluğunu taşıyor olamak, iş kaybı,beklenmeyen olaylarla karşılaşmak, sağlıksızlık, zelzele,saldırı üzere travmatik olaylar yaşamak yaşantısal gerilim kaynakları ortasındadır.
Aynı vakitte kendi içimizde de gerilim oluşturabiliriz. Bu gerilimde kişinin hayatında meydana gelen ani değişikliklerle, kişinin hayata ve dünyaya olan bakış açısı, gerilimli olaylar karşısındaki tavrı,kişinin gerçekçi olmayan beklentileri, kaygı ve belirsizlikler (ki son darbe ve terör olaylarında hepimiz bu gerilimi yaşadık) nedeni ile ortaya çıkabilir.
Gerçekten de hayatımızın her alanında hatta içimizdeymiş bu gerilim. Artık sıra nasıl baş edeceğimize geldi bu küçük şeytanla…
İlk ve en değerli adım üzerimizde gerilim oluşturan durumu belirlemek ve onu tanımak. Hangi durumlarda üzerimizde gerilim oluşuyor?, Ne sıklıkla oluyor ?, Bu gerilimli durumla karşılaştığımızda nasıl reaksiyonlar veriyoruz?, Verdiğimiz reaksiyon gerilimimizi azaltarak bize yeterli geliyor mu ? üzere sorularla durumumuzu kıymetlendirebiliriz.
Bu evreden sonra aşağıda bahsedeceğim yollarla gerilimimizi azaltmayı deneyebiliriz.
1) Hareket etmek
Yürüyüş yapmak,müzik dinlemek, dans etmek, merdiven kullanmak, çocuklarımızla yahut arkadaşlarımızla oyunlar oynamak üzere aktiviteler gerilimin vücudumuzda oluşturmuş olduğu enerjiyi atmamıza yardımcı olacak tıpkı vakitte bizi kızgınlık,gerilim,öfke üzere ruh hallerinden de koruyacaktır.
Oldukça eğlenceli görünüyor
2) Nizamlı İdmanlar Yapmak
Düzenli olarak yapacağınız yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklet sürme üzere aktivitelerle dikkatinizi zihninizde gerilim oluşturan niyetlerden uzaklaştırarak vücudunuza odaklayıp, nefes alış verişinizi takip ederek üzerinizde gerilim oluşturan durumdan zihninizi uzaklaştırabilirsiniz.
3) Toplumsallaşmak
Sosyalleşmek gerilimi azaltmak açısından epey tesirli ve süratli bir yoldur. Beşerlerle yüz yüze konuşmak, göz kontağı kurmak, dayanak almak size hayli yeterli gelebilir.
4) Üzerinizde Gerilim Oluşturabilecek Durumlardan Uzak Durmak
Hoşunuza gitmeyen, sizi gerilime sokan durumlarda ‘ Hayır’ diyebilmek aslında içerisinde bulunduğumuz gerilimin artmasını engelleyecektir.
Üzerimizde gerilim oluşturan insanlardan uzak durmanız size âlâ gelebilir. Bu bireylerle görüşme sürenizi azaltabilir yahut alakanıza bir hudut koyabilirsiniz.
Çevrenizde gerilim oluşturan durumlardan uzak durabilirsiniz.
5) Üzerinizde Gerilim Oluşturan Durumu Değiştirmeyi Denemek
Üzerinizde gerilim oluşturan şahısla sakince konuşup hislerinizi tabir ederek irtibat kurmayı deneyebilirsiniz.
Veya karşınızda gerilim oluşturacak davranış sergileyen bireylerle bu davranışı gerçekleştirmemesi üzerine mutabakata varabilirsiniz.
Vaktinizi sistemli olarak planlayın. Planınızda aksamalar olduğunda yine düzenleme yapabilme esnekliğini kendinize tanıyın.
6) Sağlıklı Bir Ömür Şekli Benimseyin
Yediklerinize dikkat edin, sağlıklı ve sistemli beslenin. Uyku saatlerinize dikkat edin. Uykusuzluk değerli bir gerilim kaynağıdır. Alkol, sigara gibi ziyanlı unsurları tüketmekten uzak durun.
İşte hepsi bu…
Yaşamımızın her anında bulunan ve bize bu denli problem yaşatan gerilimi tahminen denetim edemeyiz lakin kendimizi denetim edebiliriz. Üzerimizde gerilim oluşturan durumları belirleyip onları tanıdıktan sonra neler yapabileceğimizi artık biliyoruz.
Unutmayın hayat her an sıkıntılarla karşılaşılabilecek bir yerdir lakin ömrü güzelleştirecek olan bizim ona karşı yaklaşımımız olacaktır.
