Gerilim ve başetme

STRES VE BAŞETME
Zebralar Neden Ülser Olmaz?
Robert Sapolsky neden zebraların değil de insanların ülser olduğunu şu şekide açıklamıştır: Bir
zebra için gerilim bir aslanla karşılaştığında baslar zebranın bedeninde aslandan kaçmasına yardımcı
olacak düzenekler devreye girer ve kaçma aksiyonu meydana gelir. Sonuçta zebra ya av olur ya da
kurtulur. Zebra kurtulduğunda gerilimin tüm semptomları yok olur. Zebra aslanın karşısına bir daha çıkma
olasılığını çıkarsa napacağını düşünmeden çok rahat bir formda günlük hayatına devam eder.
İnsanlarla zebraların gerilime karşı verdiği yansılar farklıdır. Beşerler gerilimi uzun müddetli hayatında
tutar, üzerine düşünür, olumsuz düşünür. Vakit içinde gerilim insanları ülserden kalp rahatsızlıklarına,
depresyondan kansere kadar uzanan sağlıksızlıklara götürür.
Stres, bedenin yeni bir ahenk gerektiren içsel yahut dışsal bir uyarana verdiği reaksiyon olarak
tanımlanabilir. Gerilim herkesin çabucak hemen hergün karşılaştığı, yıpratıcı bir meseledir.
Stres yansısının ortaya çıkmasına yol açan bu uyaranlara “stres etkeni” denir. Her zaman
binilen otobüsün saati değiştiği için okula geç kalınmıştır, bir projenin az bir müddette yetişmesi
gerekiyordur, değerli konuk gelecektir ya da arkadaşımızla tartışmış ve kendimizi hakikat ifade
edememişizdir üzere günlük hayatımızda yaşadığımız meseleler gerilim etkeni olabilmektedir.
Stressiz insan yoktur. İnsanlarda gerilim olmasaydı etrafındaki olaylara tepki
veremezlerdi. Gerilimi bedenin ve zihnin değişimlere ahenk sağlama biçimi olarak tanımlayabiliriz.
Bu tanıma nazaran gerilim aslında hayatımızın vazgeçilmez ve gerekli bir modülüdür. Gerilim vücudun
yaşamını sürdürmek için verdiği doğal bir yansıdır lakin, beşerler gerilim etkenlerinin yoğunluğu
arttıkça, üst üste geldikçe, uzun sürdükçe, gerilim etkenlerini yönetemedikçe kendilerini külfetli,
fiziksel ve/veya zihinsel olarak çökkün hissedebilirler. Kâfi seviyede ve yönlendirilebilinen
stres; doyumu hissetmek, gayeye ulaşmak için potansiyelin tamamını kullanmak için gereklidir.
Hayatımızdaki gerilim tesirlerinin bizi nasıl etkilediği saydığımız bu değişkenlerin yanı sıra
bizim onları nasıl algıladığımızla da ilgilidir. Örneğin, bir derste sunum yapmak bir kişi için çok
büyük bir gerilim kaynağı olurken diğer birisi için o denli olmayabilir.
STRES NEDENLERİ:
Sevilen birinin kaybı
Boşanma
Evlenme.
Yeni işe başlama ya da ayrılma.
Sağlıksızlık.
Kişilerin beklentilerini karşılama isteği.
Sınav, ödev.
Hamilelik, doğum.
Travmatik olaylar yaşama.
Kişinin kendisi ile kurduğu olumsuz diyologlar.
Rutinin bozulması.
Gündelik işleri aksatacak olaylar yaşama.
Kişinin kendisinden çok fazla şey beklemesi, mükemmeliyetçilik.
Katı düşünme, esnek olamama.
Ya daima, ya hiç fikrine sahip olmak.
STRES BELİRTİLERİ:
Fiziksel Belirtiler: Kalp çarpıntısı, titreme, terleme, kaslarda gerginlik, sindirim ve
boşaltım sisteminde bozulmalar, yorgun ve halsiz hissetme, yeme tertibinde değişim,
uyku sisteminde değişim üzere.
Duygusal Belirtiler: Huzursuzluk, telaşlı olma, çökkünlük, öfkeli olma üzere.
Zihinsel belirtiler: Dikkati toplamada zahmet, unutkanlık, olumsuz niyetler üzerinde
odaklanma üzere.
Davranışsal Belirtiler: Bireyler ortası bağlarda bozulma, davranışların herzamankinden
abartılı yapılması, yapılan etkinliklerden eskisi kadar keyif alamama, sorumluluklarını
yerine getirmeyi istememe; alkol, sigara, unsur kullanımı üzere.
STRESİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIKSIZLIKLAR:
Depresyon ve anksiyete bozukluğu,
Kilo artışı yahut sıhhatsiz kilo kaybı,
Egzama üzere cilt meseleleri,
Çeşitli kalp sağlıksızlıkları,
Sindirim sistemi sorunları,
Uyku sıkıntılarının yaşanması,
Hafıza sorunları ve zihinsel sıkıntılar, stesin yol açtığı sağlıksızlıklardır.
Otoimmün sağlıksızlıkları (bağışıklık sistemini zayıflatan sağlıksızlıklar)
Üreme sorunları
Her türlü ağrı
Kalp sağlıksızlıkları
STRESLE BAŞETME:
Stres yaşayan birey şayet içinde bulunduğu durumun farkındaysa, davranışlarının değişmesi
gerektiğine inanıyor ve bunun için çıkış yollarını arıyorsa gerilimle başa çıkabilir. Gerilimle başetme
yolları aşağıdaki üzeredir:
Kendini Tanıma: Beni neler gerilime sokar? Gerilim yaşadığımda fizyolojik, zihinsel ve
davranışsal olarak hangi yansıları veriyorum? Gerilimle baş etmek için neler yapıyorum?
gibi sorulara cevap aramak gerekir.
Sosyal Dayanak: Kişinin şahıslarla uygun ilgiler kurması, meselelerini paylaşması, anlaşıldığının
farkında olması gerilimle başetmek konusunda değerlidir.
Nefes idmanı yapma: Yanlışsız nefes alıp verilmesi ile kaslar sistematik olarak kasılıp
gevşetilir.
Düşünceyi durdurma: Bireyin kendisini üzen, gerilime sürükleyen kanılara kapıldığında
başka şeylerle ilgilenmeli kanıyı diğer istikamete çevirmesidir.
Olumlu ve Mantıklı Düşünme: Kişinin kendi ile kurduğu diyologta olumsuz ve mantık dışı
olmak yerine olumlu ve mantıklı olmasıdır. Örn; Bunu mutlaka yapamam” (denemeden
bilemezsin) diye düşünmek yerine “bunun üzerinde yavaş yavaş çalışıp ilerlersem
yapabilirim” formunda düşünmek işimize yarayabilir. Negatif fikirleri gerçekçi pozitif
düşüncelerle değiştirmek pek çok mevzuda işimizi kolaylaştırabilir.
Dengeli beslenme.
Düzenli uyku.
Spor- yürüyüş yapma.
Keyif veren aktiviteler yapma.
Hobi edinme.
<br>
steroid sipariş