<
<
<
<
Diş Sağlığı

FOBİLER

FOBİ: Bir obje ya da durumla ilgili, tehlikeyle orantılı olmayan ve onu yaşayan tarafından anlamsız olarak tanınan engelleyici, dehşetin eşlik ettiği kaçınmadır.

Ortada gerçek bir tehlikenin olmadığı ve hayat akışını bozmaya kâfi bir rahatsızlığın eşlik ettiği, yükseklik, kapalı yer, yılan, örümcek vs’den kaynaklanan çok endişelerdir.

BELİRTİLERİ:

  1. Kalp çarpıntısı,

  2. Ürperme (tüylerin diken diken olması gibi),

  3. Tansiyon değişiklikleri (kan fobisinde tansiyon düşer),

  4. Bayılacakmış üzere hissetme (gözlerde kararma hissi ile belirlidir),

  5. Ateş basması ve terleme (çoğunlukla soğuk terleme),

  6. Dehşet hissi yahut irkilme,

  7. Bazen idrara çıkma isteği,

  8. Bazen bayılma

  9. Nefes darlığı

  10. Bulanık görme

  11. Ağız kuruluğu

Fobiler iki başlık altında incelenmektedir:

  • Özgül fobiler

  • Toplumsal fobiler

ÖZGÜL FOBİLER:

  • Belli bir obje ya da bir durumla karşılaşınca ya da müsabaka beklentisi olduğu vakit ortaya çıkan temelsiz kaygılardır.

  • Ömür uzunluğu görülme sıklığı erkeklerde %7, bayanlarda %16dır. Özgül fobiler sıklıkla hayatın birinci 20 yılında ortaya çıkarlar.

  • Dehşet yaratan obje yahut durumla karşılaşmaktan kaçınma ve kaçınmanın mümkün olmadığı durumlarda ise bu duruma lakin çok eza duyularak katlanabilme bu bozukluğun en tipik özelliklerinden birisidir.

  • Özgül fobi teşhisinin konulabilmesi için, yaşanan kaygının bariz seviyede düşünce yaratması yahut kişinin mesleksel ve toplumsal fonksiyonlarını bozacak kadar ağır olması gereklidir.

  • Özgül fobinin çocuklardaki görünümü erişkinlerden çok farklı değildir.

  • Özgül fobilerin oluşumunda öğrenmenin kıymeti öbür fobi tiplerine nazaran daha fazladır, yani etraftan görülen benzeri davranış ve reaksiyonlar yaşanarak öğrenilir ve fobi yaratan durum karşısında öğrenilen yansılar gösterilir.

SIK GÖRÜLEN ÖZGÜL FOBİLER:

  • Yılan

  • Örümcek

  • Yükseklik

  • Hayvanlar (köpek, böcek, fare)

  • Asansör, kapalı alanlar

  • Uçak

  • Rüzgar, fırtına

  • Yüksek ses

  • Otomobil kullanma

  • Enjeksiyon (iğne yapılması) ve kan

TOPLUMSAL FOBİ

  • Oburlarının varlığıyla ilgili, mantıklı olmayan, ısrarlı endişedir.

  • Toplumsal fobiler, korkulan ya da kaçınılan durumların dağılımına bağlı olarak genellenmiş ya da özgül olabilir. Genellenmiş tipte olan şahıslarda bunun başlangıcı birinci yaşlara kadar sarfiyat, ayrıyeten bu şahıslarda depresyon ve alkol kullanımı daha çok görülür (Davison ve Neale, 2004).

  • Toplumsal fobilerin hayat uzunluğu görülme sıklığı erkeklerde %11, bayanlarda %15’tir.

  • Toplumsal fobinin başlangıcı, çoklukla toplumsal farkındalık ve diğer bireylerle etkileşimin kişinin ömründe çok daha kıymetli olduğunun düşünüldüğü ergenlik devridir.

  • Toplumsal fobikler kendilerini birçok alanda eksik ve yetersiz hissetme durumu içinde olurlar.

  • Bu şahıslar özgüvenleri eksik ya da özgüvenlerini kaybetmiş şahıslardır. Dışarıdan gelen ya da gelme ihtimali olan tenkitlere maruz kalmamak ismine toplumsal ortama girmedikleri üzere, bu tenkitleri daha çok kendilerine kendileri söylerler.

  • Fobik kişi çoklukla diğerlerinin kendisini değerlendireceği durumlardan kaçınmaya çalışır ve korku belirtileri gösterir.

  • Topluluk karşısında konuşmak, performans göstermek, dışarıda yemek yemek, ortak tuvaletleri kullanmak ya da oburlarının olduğu yerde rastgele bir iş yapmak çok dert doğurur.

  • Toplumsal bir ortama girdiklerinde ve ilgi onlara döndüğünde ise bir kadro belirtiler gösterirler. Bunların başında yüz kızarması, el ve bacaklarının hareketlerini denetim edememe, bir an evvel oradan uzaklaşma isteği, sıkılmışlık tabirleri sergilemeleri, etrafı inceliyormuş üzere boş boş etrafına bakınma, kimseyle göz göze gelmemek için başını önünde eğik tutma vs. gelmektedir.

    
1.     Sosyal fobikler toplumsal ilgilere daha olumsuz yüklemeler yaparlar.

2.     Sosyal fobiklerin kendi toplumsal davranışlarını abartılı, olumsuz seviyede aşağılama eğilimleri vardır.
3.     Sosyal fobikler kendi davranışlarına çok bağlanmalar yaparlar, ekseriyetle ise öteki şahısların davranışlarına çok daha bağlıdırlar 

4.     Kendileri için çok seçicidirler. Kendileri ile ilgili beğenilen, olumlu, durum yada olaylar değersiz kabul edilip bir kenara konur, bunun yanı sıra yetersiz, doyumsuz olaylar anımsanır ve uzun müddet üzerinde durulur.
5.     Toplumsal bağlarda güzel olan durumlarda kendileri dışında neden ararlar ancak hayal kırıklığı yaratan olayların nedenlerini kendilerinde ararlar.

NEDENLERİ:

  • Fobilerin nedeni, çocukluktaki bariz bir kişilerarası problemdir.

TEDAVİ:

  • Fobilerde tedavi yolu arama ekseriyetle, mesleksel durumundaki bir değişikliğin kişinin yıllarca kaçındığı ya da küçümsediği bir durumla yüzleşmesi gerektiğinde ortaya çıkar.

  • Psikanalitik tedavinin çoklukla aşırı kaygı ve kaçınmanın altında yatan bastırılmış çatışmaların ortaya çıkarılmasını hedefler.

  • Psikanalitik psikoterapide, düzeltici duygusal tecrübe kullanılır.

FOBİ ÇEŞİTLERİ

  • Agorafobi: Açık yer ya da kalabalık korkusu

  • Akrofobi: Yüksek yerlerden korkma

  • Amnezifobi: Hafızasını kaybetmekten korkma

  • Antropofobi: Insanlardan korkma 

  • Araknofobi: Örümceklerden korkma 

  • Asimetrifobi: Simetrik olmayan şeylerden korkma

  • Atelofobi: Harika ol(a)mamaktan korkma 

  • Belonefobi: Iğnelerden korkma 

  • Dentofobi: Dişçiden korkma 

  • Entomofobi: Böceklerden korkma 

  • Erotofobi: Cinsellik korkusu 

  • Gametofobi: Evlenmekten korkma 

  • Hematofobi: Kan korkusu 

  • Homofobi: Eşcinsellerden korkma 

  • Kinofobi: Köpeklerden korkma 

  • Klostrofobi: Kapalı yer korkusu 

  • Manyofobi: Delirmekten korkma 

  • Nozokomefobi: Sağlıksıznelerden korkma

  • Sosyofobi: Toplumdan, genel olarak insanlardan korkma

  • Tanatofobi: Mevtten korkma 

  • Tripanofobi: Aşı ya da iğne olmaktan korkma

  • Venüstrafobi: Hoş bayanlardan korkma 

  • Talassofobi: Deniz ya da okyanus korkusu 

hasta yatagi kiralama

Please follow and like us:
Etiketler

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir