Ergenlik çağı şizofreni çok sık karşılaşmadığımız fakat önemli ruhsal rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık ergenlerde gerçekleri yorumlamakta zorlanmanın yanı sıra niyet (bilişsel), davranışsal ve duygusal meseleler yaşamalarına sebep olur. Kişi halüsinasyonlar, delüzyonlar ve garip olarak kabul ettiğimiz fikir ve davranışlar stantlar.
Rahatsızlığın seyri ve semptomları genel olarak yetişkinlik çağı şizofrenisi ile birebirdir. Yalnızca erken periyotta başlayan şizofreninin teşhisi ve tedavi süreci daha zordur ve kişinin erken yaşta eğitim ve toplumsal hayatını direkt etkileyen bir rahatsızlıktır.
Şizofreni kronik rahatsızlık olup, daima tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır. Rahatsızlığın en erken evrede teşhisi ve tedavisi kişinin uzun müddette hayat kalitesini yükseltmek ismine çok kıymetlidir.
Semptomlar
Şizofreni genel olarak 20’li yaşlarda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Rahatsızlık 13 yaşın altında çok az görülse de, çok erken 14-18 yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Semptomlar genelde hepsi birden ortaya çıkmaz vakitle gelişmeye başlarlar.
13 yaş üstü çocuklarda görülen semptomların kimiler:
-
Aile ve arkadaşlardan uzaklaşmak
-
Okul muvaffakiyetinin azalması, okula ilginin azalması
-
Uykuya dalmakta zorluk
-
Gergin, irritable, ve depresif duygudurumu
-
Motivasyonun olmaması
-
Garip davranışlar
-
Unsur kullanımı
Delüzyonlar –gerçeğe ters olan yanlış inançlar
-
Birilerinin sana ziyan verdiğine inanmak
-
Muhakkak işaretler (gestures), yorumların onunla alakalı olduğuna inanması
-
Harika yetenek yahut popülerliğinin olmasına inanmak
-
Belli bir kişinin ona aşık olduğuna inanmak
-
Her hangi bir trajedinin eşiğinde olduğuna inanmak
Halüsinasyonlar – gerçekte mevcut olmayan bir şeyleri duymak yahut görmek. Kişi halüsinasyonlarının gerçekliğine tam olarak inanırlar.
Dağınık Fikirler – dağınık niyetler kişinin dağınık konuşmasıyla bir başa alakalı durumdur. Kişi efektif irtibat kuramaz, verdiği karşılıkların bir kısmı alakasız olabilir, cümleler anlamsız sözler içerebilir ve ‘WORD SALAD’ dediğimiz ‘kelime karmaşası’ oluşur
Son derece dağınık yahut olağandışı motor davranışı – Kişi talimatlara uymayan, uygunsuz ve tuhaf davranışlar sergileyebilir.
Negatif semptomlar – olağan fonksiyon yeteneğinin azalması yahut olmaması
-
Şahsî hijyenin ihmali
-
His eksikliği
-
Göz kontaktı kuramama
-
Yüz tabirinin olmaması
-
Monoton konuşma
-
Konuşma sırasında el yahut baş hareketlerini kullanamama
-
Günlük aktivitelere karşı ilgi kaybı
-
Toplumsal geri çekilme
-
Zevk alamama
Ne vakit tabibe danışılmalı?
-
Kardeş yahut akranlarla karşılaştırıldığında gelişimsel olarak onlardan gecikmeler varsa
-
Banyo yahut giyinme üzere günlük beklentileri yapmaktan kaçınıyorsa
-
Toplumsallaşmak istemiyorsa
-
Akademik performansı düşmeye başladıysa
-
Tuhaf yeme ritüelleri varsa
-
Diğerlerine karşı çok kuşku hissi duyuyorsa
-
Duruma uygun olmayan hisler sergiliyorsa
-
Tuhaf fikirleri ve endişeleri varsa
-
Gerçek olmayan şeyleri, hayalleri, TV’de gördüklerini gerçekle karıştırıyorsa
-
Tuhaf fikir, davranış yahut konuşma sergiliyorsa
-
Kendine yahut diğerlerine ziyan verme dürtüsü, agresif davranışları ve ajitasyonu varsa
İntihar eğilimi
Çocukluk ve ergenlik çağı şizofrenisi olan kişililerin olağan popülasyona nazaran intihar eğilimleri çok daha yüksektir. Bu durum ailenin ve psikiyatristin denetimi altında tutulması koşuldur.
Sebepleri
Rahatsızlığın tam olarak hangi sebepten geliştiği bilinmese de, bilim insanları depomin ve glutamate nörotransmiterlerinin farklı çalışmasıyla alakalı olduğunu savunuyorlar.
Risk Faktörleri:
-
Ailede şizofreni hikayesinin olması
-
Bağışıklık sisteminin fazla çalışması – otoimmün rahatsızlıklar
-
Baba yaşının fazla olması
-
Birtakım gebelik yahut doğum komplikasyonları: yetersiz beslenme, beyin gelişimini etkileyebilecek toksinler yahut virüslere maruz kalma
-
Gençlerin psikoaktif ilaçlar kullanması
