Nedenleri?
Stresin temel olarak nedenleri şöyledir; sağlıksızlıklar, sevilen bir kişinin vefatı, aile-arkadaş münasebetleri, iş yoğunluğu, yeni bir işe başlama, işsizlik, emeklilik, gebelik hali, kalabalık ortamlar, taşınma, yasal sıkıntılar, finansal sorunlar ve mükemmeliyetçilik.
Modernizasyon ile birçok insan ağır gerilim yükü altındadır. Bilhassa 50 yaş altında bayanları etkilemektedir.
Belirtileri?
İlk etapta alarma geçme ve direnme reaksiyonları ortaya çıkar. Gerilimle başa çıkamama sonucunda ise tükenmişlik gelişebilir. Artan adrenalin ve gibisi hormonlar nedeniyle kalp suratı ve dolayısı ile tansiyon yükselmeye başlar. Şayet kişi bu durum ile baş edebilirse kaybedilenler vakitle düzeltilmeye çalışılır.
Uzun müddet gerilim altında kalınması sonrasında beden çeşitli ihtar sinyalleri vermeye başlar. Bazen bu davranışsal, duygusal ve sezgisel belirtiler görmezden gelinebilir. Bu belirtiler hissedildiği vakit daha yavaş ve dikkatli davranılmalı, gerilim kaynağından uzaklaşılmalıdır. Bu belirtiler genel beden halsizliği, baş ağrısı, ellerde terleme-titreme, yorgunluk hissi, mide şikayetleri, dikkat eksiklikleri, hafıza meseleleri, cinsel sorunlar, kızgınlık, ağlama, depresyon, süratli duygusal durum değişiklikleri, çok hassaslık, negatif fikirlerde olma, sonluluk, üzgünlük, çok aç kalma ya da yemek yeme, çok tepki verme, alkol ve uyuşturucu husus kullanamaya başlama, aile ve arkadaş bağlarında kopmalar görülecektir.
Kişinin azminin kırıldığı tükenme evresi son evredir, ruhsal olarak önemli sorunlar ve bunların yansıması olan önemli fizikî meseleler gelişir.
Stresle başa çıkma!
Bu tablolar geliştiği takdirde temel olarak hedef; bu şikayetleri denetim altına almaktır. Kimi yolları insan kendi kendine geliştirmektedir, bazen de profesyonel yardım alması gerekmektedir. Örneğin; istikrarlı yeme içme, alkol tüketimini sınırlama, sistemli antrenman yapma, sigarayı bırakma, günün kimi saatlerinde kendini dinlendirme, mükemmeliyetçilikten uzaklaşma, hobi edinme, kendine gereğince vakit ayırma gibi
Stresin Kalp Sıhhatine Etkisi!
Türkiye’de her yıl 2 milyon kalp damar sağlıksızsının 130 bini hayatını kaybetmektedir. Kalp sağlıksızlıklarının artmasındaki en değerli nedenlerinden biri de gerilimdir. Gerilim dozu yüksek meslekler, makûs alışkanlıkları da beraberinde getirdiği için kişinin kalp sağlıksızlıklarına yakalanma riski yükselmektedir. Çağdaş tıp birçok klinik çalışma ile gerilimin kalp ve damar sağlıksızlıklarına neden olduğunu göstermiştir. Gerilim hem kendi tek başına bir risk faktörü iken, hem de kan basıncı ve kolesterol yüksekliğine neden olarak öteki risk faktörlerinin makus özelliklerini de arttırır. Örneğinin, çok gerilimli bir ortamda çalışıyorsanız, sigara içmeseniz bile kan basıncınız ve kalp suratınız güya sigara içen şahıslar kadar yüksek olacaktır.
Ayrıca kronik gerilim altında yaşayan bireylerde adrenalin ve kortizol üzere gerilim hormonları seviyesi epeyce yükselecektir. Bu hormon yükseklikleri kanın pıhtılaşmasını kolaylaştıracaktır. Bu değişikleri deveran ve hudut sistemi üzerinde çok sayıda tesirler yapmaktadır. Tıbbi olarak bu saldır ya da kaç tablosu kalp suratının yükselmesi, kanına kaslara yönlendirilmesine, kana yağ asitlerinin salınmasına, nefes alma sayısının artmasına, kaslarda gerilmelere neden olur. Sonuç olarak kalp üzerinde
1. Kalp suratı artar, ritim bozuklukları gelişebilir.
2. Kan basıncının artması ile inme riski artar
3. Kan yağ seviyesinin artması ve kanın pıhtılaşma yeteneğinin kolaylaşması ile kalp krizi riski artar
4. Bozulmuş yeme içme, sigara kullanımı, artan kortizol seviyesi elma tipi şişmanlığa yol açar, bu da ileri periyotlarda tansiyon, şeker sağlıksızlığı ve kanserlerin oluşmasını kolaylaştırır.
Son yıllarda çok duyulan ‘Kırık Kalp Sendromu’ denilen durum da gerilim ile alakalıdır. Abartılı gerilim ile karşılaşan beden şiddetli göğüs ağrısı üzere kalp krizine emsal belirtileri göstererek bu durumu ortaya çıkarır. 1990 yılında Hiraru Sato tarafından bulunmuş ve tıbbi olarak ismi Takotsubo Kardiyomiyopatisi konulmuştur. Kalbin sol tarafını tesirler ve aslında süreksiz bir bozukluktur. Gerilim esnasında salgılanan hormonlar nedeniyle gelişmekte olduğu düşünülmektedir. Gerilim yaratan birçok durum – illaki ruhsal gerilim olmak zorunda değil- örneğin astım krizi, kazalar, epilepsi atağı, önemli ameliyatlar da bu sendromun ortaya çıkmasını sağlayabilir. EKG ve Ekokardiyografi ile tanısı konulur. Sağlıksızya koroner anjiyografi yaparak damar tıkanıklıklarını dışlamak gerekmektedir. Bu tetkikler sonucunda elde edilen bilgiler ile ilaç tedavisi düzenlenmektedir. Sağlıksızlık 1-3 hafta içinde kendini sınırlayıp düzelmektedir, fakat bazen önemli kalp yetmezlikleri ve önemli ölümcül ritm bozuklukları da görülebilmektedir.
