Dikkat ve konsantrasyon marifeti günlük hayat akışında her bireyin gereksinim duyduğu yaşamsal bir maharettir. Yapılacak bir iş ya da tamamlanacak bir misyon üzerinde iç ve dış uyaranların tesiri altında kalmadan, yapılacak şeye seçici olarak odaklanabilmek ve bu odağı sürdürebilmeyi içerisinde barındırır. Dikkat ve konsantrasyon, dikkatimizi gereksinimimiz olan uyaranlara yönlendirebilmeyi ve günlük akıştaki süreci takip edebilmeyi, verimli bir biçimde performans sergilemeyi sağlar.
Konsantrasyon öbür uyaranlardan etkilendiği vakit akla gelen fikirler ya da görseller ile zihin farklı durum ve olayları düşünmeye başlar. Odak noktası yapılan iş olmaktan uzaklaşır, zihinsel olarak anılar ve hayaller içerisinde olma hali kelam konusu olur.
Günlük hayat akışında ağır bir rutine sahip olmak bazen tıpkı anda birden fazla işe birlikte odaklanmayı gerektirebilmektedir. Bu durum ise tam manasıyla odaklanılmış ve vazifenin gerekliliklerinin kâfi bir performans ile nitelikli bir iş çıkarabilmeye nadiren neden olur. Bir konuşma yaparken, telefon ile ilgileniyorsanız, hareket halindeyken bir şeyler izlemeye çalışıyorsanız, temelde yarım bir dikkat ile bir iş gerçekleştirmeye çalışıyorsanız zihninizin odaklanma, konsantre olma marifeti bu durumdan etkilenecektir.
Konsantre olarak dikkati sürdürme hünerinin etkilendiği öbür durumlar da kelam mevzusudur. Fizikî yorgunluk, gürültülü ortamlarda çalışıyor olmak, hayallere dalmış bir biçimde kendi kendimizle meşgul olmak, duygusal olarak zorlanılan bir durumda olmak, ağır gerilim ve tasa hissetmek, ağır rutinlerden bunalmış hissetmek, amaç belirlememek, yapılması gereken işi netleştirmemek üzere durumlar da odaklanmayı ve tesirli bir biçimde dikkat göstermeyi, bunu sürdürmeyi zorlaştıran birtakım etkenlerdendir. Yapılması planlanan misyon ile ilgili olarak belirli bir motivasyona sahip olmak kıymetlidir. Bireyler kendileri için kıymetli olmayan durumlarla ilgili bir motivasyon ve gerçekleştirmeye yönelik bir güdü hissetmezler. Bu durumu desteklemek ismine vazifenin manası, bireye katabilecekleri, bunun sonucunca öğrenmiş olacağı şeyler ve bunların kullanım alanlarına dair sohbet etmek manasını bulmayı desteklemek epeyce değerlidir.
ÇOCUKLARDA DİKKAT VE KONSANTRASYON HÜNERİNİ DESTEKLEMEK İÇİN
YAPILABİLECEKLER
-
Çalışma alanından yapılacak vazifeye ilişkin olmayan malzemelerin kaldırılması,
-
Çocuğunuzun dikkat göstermesi gereken vazife ve etkinliklere daha fazla ilgi duyduğu, maharet ve bilgisinin daha güçlü olduğu alan ile başlıyor olması,
-
Gaye belirlemeyi öğreniyor ve deniyor olması,
-
Yapılacak olan çalışmanın iddiası olarak ne kadar sürebileceği, hangi sıralama ile yapmak istediği hakkında sohbet etmek ve aktiflik sonunda başta kestirim edilen durumlarla ilgili konuşuluyor olması,
-
Duygusal olarak çocuğun zorlandığını hissettiğiniz durumlarda ne ile ilgili endişelendiğini anlamaya çalışmak ve bu husus hakkında süratle yönlendirme yapmadan, çocuğun hissini anlayarak ebeveynlere benzeri durumlarda âlâ gelenler hakkında sohbet ediliyor olması,
-
Yapılacak işin en baştan en sona tek seferde tamamlanması beklentisinden uzaklaşarak, iddiası dikkat müddetinin el verdiği ölçüde çocuğa has olarak yapılacak işin bölünüyor ve aşamalandırılıyor olması (ev çalışmasında 5. soruya kadar yapıp bir bardak su içmek, anne babaya öğrendiklerini söylemek ve sonra devam etmek vb.),
-
‘Ben bir şey fark ettim: sen başlarda 5. Soruya gelene kadar çok sıkılıyor ve hareket etmek istiyordun lakin artık 5. soruya kadar sabredebiliyor hatta 6. soruya geçebiliyorsun ve dikkatini daha fazla odaklayabiliyorsun, sen neler fark ettin?’ üzere geri bildirimlerle çocuğun uğraşının ve gösterdiği gelişmesinin fark edilerek tabir ediliyor olması,
-
Yaşa uygun eğlenceli etkinliklerle de marifetlerin destekleniyor olması (yapboz, kutu oyunları, mikado çubukları, farklılıkları bulmaya yönelik etkinlikler, metnin içerisindeki aşikâr harfleri işaretlemesini istemek vb.),
-
Bir beceriyi geliştirmek ve güçlendirmek için dengeli çalışma ve bir müddete gereksinim olduğunun hatırlanıyor olması dayanak sağlayabilecek tavırlar ve durumlardır.
Başlangıçta vakti yönetmekte zorlanan, şimdi ders çalışma marifetini kazanmakta olan çocuklar için 10-15 dakikalık kum saatleri alarak o saat bitene dek aktiflik başında kalması üzerine mutabakat yapmak ve akabinde kısa bir mola ile devam edilmesini teşvik etmek yardımcı olabilen öbür bir durumdur. Kum saatinin mühleti çocuğun dikkat gösterebildiği ortalama mühlet gözlenerek karar verilmesi ve oradaki hüneri güçlendiğinde kum saatinin adım adım büyütülmesi kıymetlidir. Birtakım vakitlerde bahsedilen durumun tam aykırısı olarak süratlice misyonu tamamlama isteği dikkat dağılmaları yaşama hali de karşılaşılan bir durumdur. Burada kum saatini tam aksisi nitelikte kullanmak, 10 soruyu 5 dakikada tamamlıyorsa, 10 dakika dolmadan/ kum saati bitmeden, 11. soruya geçmemek ve tekrar denetim etmesini teşvik edecek formda takviye sağlamak değerlidir.
Fakat ebeveynlerin dayanaklarına rağmen, çocukların bazen dikkatini toparlamakta, sürdürmekte zorlanmaları devam edebilir. Çocuğunuz başlanan işleri tamamlamadan farklı şeylerle ilgilenmeye başlıyor, sıklıkla eşyaları kaybolmaya devam ediyorsa, oburunu dinlemekte zorlanıyorsa, detayları kaçırıyorsa, unutkanlıkları oluyorsa, sıklıkla kusur yapmaya devam ediyor uğraşlarınız sonuçsuz kalıyorsa uzman görüşü almak epey kıymetlidir.
<br>
