Depresyon Tarifleri
Depresyon niyet, konuşma, devinim ve fizyolojik işlevlerde yavaşlama, durağanlaşma ve tüm bunların yanında değersizlik, küçülmüşlük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık his ve kanılarıyla kendini gösteren bir sendrom olmakla birlikte, birebir vakitte bireyde çökük his durumla birlikte görülen çok üzülme ve vakit zaman da kişinin bunalma durumudur (Türkçapar, 2009).
Depresyon birçok ruhsal ya da ruhsal olmayan rahatsızlıkta görülebilmektedir. Depresyonda olan birey, sıkılıkla uykuda sorun yaşamaktadır. Birey, uykuya dalma konusunda zorluk yaşar, uykuya daldığı durumlarda bile uykuları bölünür ve bu bölünmüş uyku hali bireyin rahatsız olmasına sebep olur. Bazen de bireyler gerekenden fazla ahenge durumu yaşayabilirler. Bu şahıslar yemek yemek için iştahları olmaması sebebi ile kişinin daima kilo kaybı kelam bahsidir. Tekrar bu halin tam karşıtı olan durum da, kişinin çok aşırı yemek tüketiyor olması durumudur, bunun sonucunda da kişi çok fazla kilo alabilir (Türkçapar, 2009).
Majör Depresyona Bilişsel Davranışçı Yaklaşım
Bilişsel davranış terapisi, depresyonun güzelleştirilmesinde hislerin ve davranışların bilişsel süreçlerin durduğu alana ehemmiyet vermektedir. Bir kişinin ilgili hadiseyi nasıl değerlendirdiğini ve tanımladığını, kişinin bir duruma karşılık gösterdiği duygusal ve fizikî geribildirimleri kıymet taşır. Bilişsel terapi bireyin en yaygın bedel formları ve şemaları tarafından düzenlendiğini oraya koyar ve psikolojinin bozulmasının da çok sayıda belirleyicinin alakası olarak kabul görmektedir. Şahısların kavrama geçmişlerine nazaran belli telaş yaratıcılarına karşı göstermiş oldukları yansılar bu duruma eklenebilirken, tıpkı vakitte bireylerin kalıtsal bir yatkınlığının olma ihtimali de kelam bahistir.
Olağan hissel yansılar de psikopatolojik hissel imgeler üzere gelişmelere karşı daha ağır ve ısrarlı bir usulde gündeme gelmektedir. Örnek olarak, depresyondaki şahısta keyifsiz ve ilgi alakasını kaybetmiş olma durumu yaygın olarak görülür. Kognitif tertibin muhtevasına nazaran psikopatolojinin davranışsal sonuçları değişmektedir (Corsini Wedding, 1989: 290-291).
Beck’in bilişsel modeline nazaran, Bilişsel davranışçı terapinin bilişsel ayağını oluşturan depresyonun, kişinin yaşadıklarını inatçı ve karamsar bir biçimde değerlendirmesinden kaynaklı olduğu dikkat çeker. Bu yanlışları yorumlamak karamsar kognitif üçlü sisteminin meydana gelmesini sağlar. Bu sistemde kişinin, yaşamakta olduğu dünya ve gelecek vakitlerde yaşayacakları hakkında olumsuz düşünme sistemini içermektedir. Şayet kişi bu olumsuz ve karamsar niyetleri sık sık hatırlıyorsa negatif duygulanım hisseder (Kramer, 2009).
Kişinin birinci çocukluk devirlerinde yaşamış olduğu olumsuz durumlar, kişinin olumsuz tema oluşturmasını ve bu şemaların ilerleyen günlerde yaşanan olumsuz hayat tecrübesi ile canlanarak kendini net bir formda göstermesi depresyonun meydana gelmesinde tesirlidir. Kişinin niyet biçimi, bilişsel çarpıtma sistemi olağana döndükçe olumsuz hisler depresif göstergeler göstermeye başlar (Kramer, 2009).
Davranışçı terapinin davranışçı ayağını içeren kısımda ise depresyonu bir çeşit öğrenmeler ile ilişkilendirerek yorumlamaktadır. Bilişsel davranışçı terapi ekolünün bilişsel ayağına nazaran birey bir yaşantı geçirdiğinde bu hal öğrenmeye ortam hazırlar halinde bakılır. O denli ki kişi geçirdiği yaşantı ile yanılgılı sonucu eşleştirmiş olursa, yanlış bir öğrenme meydana gelir ve farklı bir sonuca ulaşır (Kramer, 2009).
Mevzuyu daha da detaylı incelemek gerekirse Davranışçı yönelime nazaran kişi daha evvel öğrendiği bir çaresizlik durumu ile karşı karşıya kalırsa bu hal majör depresyonun meydana gelmesi ile sonuçlanmaktadır (Maier, 1984). Yaşanan bu çaresizlik durumu insanlarda gözlendiği üzere birebir vakitte hayvanlarda da gözlemlenebilmektedir. Kişi kendi uğraşı ile ulaşamazsa bu hal imkânsıza yakın bir halmiş üzere görülmeye ve o halde hissedilmeye başlar ve nihayetinde bu durum kendini gerçekleştirir. Bu durum da davranışçı ayağın majör depresyonu açıklama biçimlerinden bir adedidir (Kramer, 2009). Bu vakit zarfı içinde birey iştah kaybı, karamsar niyet üzere depresif semptomlar sergilemeye başlar ve bakıldığında bu hal hayvanlar ile gerçekleşen öğrenilmiş bir çaresizlik gözlemlerindeki hareketleriyle epeyce benzerlik gösterir (Willner, 1990).
Majör Depresyona Psikanalitik Yaklaşım
Psikanalitik Ekolde, sevgi gösterilen objenin kaybedilmesi halinde ve devamında, bireyin benlik hürmeti ve özgüveninde gerçekleşen düşüş; suçluluk, mutsuzluk, kıymetsizlik algılarında artma durumunda Majör Depresyon olduğu söylenebilir (Berry, 2000).
Psikanalitik Yaklaşım depresyonu çocuklukta Oral ya da Geç Anal Periyot bir takılma olmasından kaynaklandığını göstermektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Depresyondaki birey yaşamış olduğu bir yıkımın akabinde bir kadro ruhsal meseleler ile karşı karşıya kalmıştır. Bu noktada bahsedilen ruhsal sıkıntılar ile yaşamayı sürdürmeyi katlanılabilir hale getirmek için de savunma sistemleri ortaya çıkmaktadır. (Alper, 2002).
Bireyin depresyonda olduğu vakit içinde hissettiği öfke durumu agresif ve düşmanca dürtülerin ilgili objeye iletilmesi yerine bireyin kendisine döndürmesi ile gelişen bu savunma sistemi de depresyonla açıklanabilmektedir (Alper, 2002). Bireye bu durumda yapılması gereken, bireyde depresif belirtilerin görülmesine sebep olan olay ve durumların incelenmesi ve birey için hangi manaları taşıdığının incelenmesidir (Öztürk, Uluşahin, 2016). Bireyin yaşadığı düşünceli durumun temelindeki çatışmaları ve asıl sebepleri araştırıp bireyi bunlar ile karşı karşıya getirmek yardım sürecinde kıymetlidir (Berry, 2000).
Bireyler kendilerini kaybedenler olarak tanımlar. Geleceğe dair yaşadıkları dünyayı tatmin olmalarını engelleyen bir etraf olarak tanımlarlar ve gelecekleri ismine hiçbir ümidi kalmadığını düşünürler.
Depresyon tedavisinde psikoterapi kullanılması Psikanalitik Model ile başlamıştır. Psikodinamik temelli olan terapi biçimlerinde depresyon, şuurlu olmayan sürtüşmelerden temelini alan özümsenen öfke, ruh ve akılla ortaya çıkan bir münasebet biçiminde tanımlanır. Bu sebeple bu tıp çatışmalarla projekte edilen kıssadaki yaşantılara ve getirilen yorumlarla danışanın içsel çatışmalarına yönelik farkındalık düzeyinin arttırılmasına odaklanır ve bu durum uzun periyodiktir. Burada özgür çağrışım metodu ve terapistin yorum yapması vasıtasıyla bu çatışmalara yönelik sağlıksıznın iç görü sağlaması amaçlanmaktadır (Sütçügil ve Özmenler 2007).
Psikodinamik Psikoterapilerin depresyon tedavisinde epeyce etkili olabileceği yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Psikanalitik yönelimi olan terapistlerin daha az düzenlenmiş ve daha doğal kültürün olması etkisiyle Psikodinamik Psikoterapistler faaliyeti ve tesirliliği deneysel olarak göstermeleri istikametindeki baskıya karşılık vermekte geç kalmıştır. Yapılan çalışmalar Psikodinamik Psikoterapinin depresyon tedavisinde etkili olduğu ve kişilik, savunma düzeneklerinde da güzelleşmeler gösterdiği belirtmektedir. Öteki psikoterapilerden üstün olmadığı da görülmüştür. Daha yüksek seviyedeki depresyonlarda ilaç tedavisiyle kombine psikoterapi elzem görülmektedir. Kabiliyetli ve hoş eğitilmiş hemşireler olay danışmanlığı ile genel psikiyatri görevleri manasında etkili kolay psikodinamik psikoterapiyi gerçekleştirebilmektedir (Alper, 2002).
Majör Depresyona Varoluşçu Yaklaşım
Bu yaklaşıma nazaran bireyin en birincil özelliği hayatta mana bulma eforu ve değerli olma hissidir. Yalom, anlamsızlık olgusunun yani hayatta mana yitimini hayatın bir gerçeği olarak tanıtmaktadır. Bu münasebetle Varoluşçu Terapi majör depresyonu da kişinin hayatının manasını kaybetmesine bağlar ve bireye hayatında mana bulması için yardımcı olur. Kişi bu realiteyle karşı karşıya geldiğindeyse telaş ve çatışma yaşamaktadır.
Tolstoy mana krizini “Hayatımın ellinci yılında beni sona yakınlaştıran sual “Şimdi yaptığım aktiviteden ve yarın yaptığım işten ne yarar gelecek” ? Öteki bir söyleyişle kişinin hangi hedefle yaşadığı, hayattan ne beklediği, neden harekete geçmesi gerektiği hususlarında sorular sorar. Kişiyi bekleyen kaçınılmaz mevtten etkilenmeyecek hayatta bir mana olup olmadığını sorgulamak değerlidir. Hayatta mana yokluğu nevrozların bilhassa depresyonların başlamasında kıymetli bir yer tutmaktadır (Yalom, 2001).
Majör Depresyona Biyolojik Yaklaşım
Bugün görüldüğü üzere majör depresyonun gelişiminde bilhassa seratonin ve nöradrenalin sistemleri başta olacak halde beynin nörotransmitterlerle alakalı görevsel bozulmaların epey ehemmiyette sahip olduğu görülmektedir. Majör depresyonda takip edilen bu görevsel bozulmalar ya beyin işleyişinde kendini gösteren değişmelerden tesirlenerek gerçekleşmekte yahut depresyonun ta kendisi bu değişikliklerin başlamasında misyon almaktadır. Şimdiye kadar olan genel görüş şudur ki nörotransmitter Sistemleri bozulmasıyla depresyon tetiklenmektedir. Bir öteki deyişle nörotransmitterlerin fonksiyonel patolojileri depresyonun temelinde yer alır (Işık et all, 2013).
Depresyonun nörobiyolojik tanımlanmasına dönük birçok bilimsel araştırmada Seratonin Hipofonksiyonu merkezi oluşturmaktadır. Selektif seratonin geri alım inhibitörlerinin antidepresanmış üzere etki etmesi daha evvel hiç tedavi almamış karamsar bireylerde yapılan araştırmalarda trombositlerin seratonin geri emiliminde ve seratonin taşıyıcısına yapışmasında eksilme olması, antidepresan ilaçlarıyla tedavi edilme sonrası hassaslık, nöron iletimi ve fonksiyonlarında artma olması bu hipotezi yanlışsız çıkaran bulgulardandır (Tamam &Zeren, 2002).
<br>
