Davranış, bireyin dışarıdaki beşerler tarafından direkt doğruya gözlemlenebilecek hareketleridir. Ahenk ise bireyin sahip olunan özellikleriyle benliği ve etrafı ortasında istikrarlı alaka kurması ve sürdürmesidir. Çocukların makul bahislerde çatışma yaşadıklarında birtakım uyumsuz davranış tablolarının açığa çıkması kaçınılmazdır. Kişilik, çatışma çözme maharetleriyle gelişen bir olgudur. Çocuk gelişiminde yetenek ve marifetlerin kazanılması kadar sorun çözme hünerinin de kazanılması gelişim seyrinin bir kesimidir.
ÇOCUKTA UYUMSUZLUK BELİRTİLERİNİ ARTTIRAN ETKENLER
Çok esirgeyici yaklaşımlar, çocuğun ebeveyn müdafaasından çıkarak bağımsız hareket etme marifetini maniler. Okul öncesi kümesinde karşılaşılan sıkıntılar olağan ve geçicidir. Yanlış anne ve baba tavırları davranışın kemikleşmesi ve duygusal seviyede bozulmalara yol açabilir. Destekleyici ebeveyn modeli; ülkü ebeveyn tavrı olarak gösterilmektedir. Bu tavır dışında kalan çocuklar etraflarına kuşkuyla bakar. Karmaşa yaşar ve ahenk problemleri geliştirerek sonluluk, kavgacılık, hırçınlık, geçimsizlik üzere olumsuz davranışlar geliştirirler. Psikososyal ögeler kadar organik kökenli sorunlar de (beyin incinmeleri, sakatlıklar, anomaliler, süreğen rahatsızlıklar…) çocukta uyumsuzluk belirtilerini arttıran etkenlerdir.
ÇOCUĞUN DAVRANIŞINI BOZUKLUK OLARAK TANIMLAMAK İÇİN NELER KRİTER ALINMALIDIR?
1.YAŞA UYGUNLUK
Her devrin kendine has özellikleri vardır. Bu özellikleri ve çocuğa tesirlerini âlâ tanıyıp gözlemlemek gerekir. Örneğin çocuk 2 yaşta kişiselleşmeye başlar. Bu sebeple paylaşımda zorlanabilir.3-5 yaş çocuğunun hayal gücü sınırsızdır. Palavraya benzeyen, hayal gücü hudutlarını zorlayan hikayeler anlatabilir. Lakin bu anlatımlar ergenlik periyoduna dek sürüyorsa önemli sorunlar teşkil edebilir.
2.YOĞUNLUK
Davranışın sıklığı ikinci ölçüttür.4-5 yaş civarında sık öfkelenme olağan bir durumken, öteki çocuklara ziyan verme davranış bozukluğuna girer.
3.SÜREKLİLİK
Belli davranış çeşidini ısrarlı devam ettirmedir.
4.CİNSEL ROL BEKLENTİLERİ
Erkek ve kız davranışları ortasında oluşan gelişim farklılıkları (erkeklerde geç konuşma daha sık rastlanır vb.) cinsel kimliğin yarattığı farklılıklar da dikkate alınmalıdır.
AHENK VE DAVRANIŞ SIKINTILARI HANGİ FORMLARDA GÖRÜLÜR?
Tırnak yeme Zorbalık Otoriteye Başkaldırma Tansiyon Çalma Davranışı Okul Devamsızlığı Çok utangaç, korkak, kaygılı ve kuşkucu tutumlar sergileme vb. formlarda gözlemlenmektedir.
DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ
Dikkati Çekmek: Çocuğa yeteri kadar vakit ayrılmadığında çocukta etraf ilgisini toplamak ismine uyumsuz davranışlar gelişebilir.
İntikam Alma İsteği: Dayak yiyen, örselenen (travmatize olan) çocuk, anne babaya karşı gelen davranışlarda bulunabilir; zira aileden intikam almak ister.
AHENK BOZUKLUĞU VE OLAĞAN DAVRANIŞI AYIRMAK
Ebeveynler için bu ayrımı yapmak zordur. Ancak muhakkak noktalarla ilgili yapılan müşahedeler çıkarım yapmada yarar sağlamaktadır. Örneğin; alt ıslatma davranışında 1,5 yaşında ve tuvalet eğitimi almış bir çocuğun sonraki 1-1,5 yıl alta kaçırması olağandır. Kas denetimi bu çağda sağlanmaya başlamaktadır. Lakin 3,5-4 yaşından sonra bu sorun devam ediyorsa ahenk bozukluğudur. Zira artık bu adaptasyon sürecini aşmıştır. Yanlış tavırlar sorunun tırmanarak artmasına sebep olabilir. Aslında çocukların büyük bir çoğunluğu bu davranışları” Beni Dinle “mesajını vermek için yaparlar.
DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARLA OLUMLU MÜNASEBET NASIL KURULUR?
Karşılıklı Hürmet Çocuğa Kaliteli Vakit Ayırmak Cesaretlendirmek Sevgiyi Anlatmak Çocuğa karşı sakin olmak ve etiketlememek gerekmektedir.
