Çocuklarda endişe: eşlik edin!

Endişe, bir belirsizlik karşısında tehdit algısı ile tetiklenen, hissettiğimiz rahatsız edici ve olumsuz histir. Üniversal bir his olarak nitelendirilen dehşet, insanı tehlikelerden korur. Gelişiminin bir modülü olarak çocuklarda dehşet sıklıkla rastlanır. Bu dehşetler daha çok gelip geçicidir. Düşünülenin tersine; çocuğunuzun ruh dünyasının olgunlaştığını gösterir.

Çocuklarda karşılaşılan kaygı tipleri; gelişim periyotlarına nazaran çeşit ve sıklık olarak birbirinden farklılık gösterir. Bebeklik devrinde etraflarında ani, yeni ve bilinmeyen durumları kapsayan yüksek ses, parlak ışık, fizikî dayanağın ansızın kaybolmasından ve yabancılardan korkarken okul öncesi devirde karanlıktan, anne-babanın terk etmesinden ve hayalî varlıklardan (cadı, canavar, hayalet gibi) korkabilir. Benzeri halde okul devrinde konuttan ayrılarak okula başlamasından, yalnız kalmasından, kendisine ziyan gelmesinden ve doğal afetlerden (deprem, sel gibi) korkarken ergenlik periyodunda kendisiyle alay edilmesinden, dışlanmasından yahut beğenilmemesinden korkabilir.

Bu bağlamda dehşetin olağan olduğunun bir sefer daha altını çizerken şayet çocuğunuzun hayatını çok dertli hale getirmiyorsa bir sorun olmadığını hatırlatmakta yarar var. Sizler, ebeveyn olarak direkt çocuğunuzun dehşetinin üstüne gitmek yerine korkusuna eşlik edebilirsiniz.

Ebeveyn Olarak Çocuğunuzun Korkusuna Eşlik Etmek

Dünyaca ünlü Psikoterapist Isabelle Filliozat; ebeveyn olarak çocuğunuzun korkusuna eşlik etmeyi 8 kademeyle açıklamaktadır. Haydi gelin, bu basamaklara daha yakından bakalım:

Hissettiği Duyguya Hürmet Duymak

Çocuğunuzun size güvenmesi için bu kaidedir. Onun hissettiği dehşet, size mantıksız gelse bile hürmet göstermelisiniz. Zira onun korkmak için kesinlikle nedenleri vardır. Bu nedenleri bazen kendisi de açıklayamaz; fakat burada değerli olan onu anladığınızı ve korktuğu her neyse, ona hürmet duyduğunuzu hissettirmenizdir.

Dinlemek

Dinlemek yalnızca çocuğunuza kulak vermek değil, onun gerçek hislerini söz edebilmesine yardım etmenizdir. Burada çocuğunuz endişelerinin yargılanmadan dinleneceğinden emin olmalıdır. Onu dinlerken olduğu üzere kabul edildiğini hissetmesi ve daha derinlerdeki sesini duyabilmesi, korkusunu keşfetmesinde sağlıklı bir yol olacaktır. Vücudunuzla ve kalbinizle anlatacaklarını dinledikten sonra; evvel onu anladığınızı tabir eden cümleler (“seni anlıyorum, senin için çok sıkıntı olmalı” gibi) kurabilirsiniz. Daha sonra ise ona açık uçlu sorular sorarak yardımcı olabilirsiniz. Lakin burada “neden?” sorusunu sormamaya uğraş etmelisiniz. Zira bu soru suçlayıcı olarak anlaşılabilir ve hisleri değil, kanıyı harekete geçirebilir. Onun yerine; içinde bulunduğu durumu uzun uzadıya konuşacağı ve hislerini paylaşacağı soruları sorabilirsiniz (“seni korkutan ne, neye muhtaçlık duyuyorsun, senin için neler yapabilirim?” gibi).

Kabul Etmek ve Anlamak

Çocuğunuzun hissettiği endişeyi kabul ederseniz onu onayladığınızı hissedebilir. Hissettiği şeyi hissetmeye hakkı olduğunu anlamak onu rahatlatacaktır. Onu bir an evvel endişesinden kurtarmaya çalışmaya ya da çabucak sorunu çözmeye çalışmayın. Şefkat ve sempatiyle onu kabul edip anladığınızı tabir eden cümleler kurabilirsiniz (“korkmanı anlıyorum, burası nitekim çok yüksek” gibi).

“Ben de” Demek

Çocuğunuz kendi hissettiklerinden bahsettikten sonra siz de bugüne dair ya da geçmişte hissettiğiniz endişelerinizden bahsedebilirsiniz. Çocuklar, birçok vakit anne-babalarının da bir vakitler çocuk olduğu gerçeğini unutur. Küçük bir çocukken yaşadığınız dehşetleri sizden duymak ona kendisini âlâ hissettirecektir. Burada ‘kork-muş gibi’ değil, geçmişte hakikaten hissettiğiniz kaygıyı anlatmanız kıymetlidir. Bilhassa onun korkmadığı bir endişeyi anlatmayı seçerseniz; o sırada kendisini sizden daha güçlü görerek endişesiyle yüzleşmesine de yardımcı olabilirsiniz.

İç ve Dış Kaynakları Arayın

Daha evvel yendiği bir kaygısından örnek vererek ona hatırlaması için vakit verebilirsiniz. Hatırlamasına yardımcı olduktan sonra destekleyici cümleler kurabilirsiniz (“daha evvel de şöyle bir korkun vardı lakin sonra onu yendin; artık yeni endişende da birebirini deneyelim mi?” gibi).

Gücünü Boşaltmasına Yardım Edin

Çocuğunuz korktuğunda diyaframı kasılır. Öncelikle onu gevşetmesine yardımcı olacak etkinlikler yapmanız kıymetlidir. Derin nefes almak, müzik söylemek, bağırmak, kahkaha atmak üzere etkinlikler baskı hissinden kurtulmasına katkı sağlar. Siz de onunla birlikte yapabilirsiniz. Böylelikle kendini yalnız hissetmeyecektir. Şayet bu aktiflikleri yapamayacak kadar gerginse; kendisini bu durumdan korkmayacak birinin yerine koymasını isteyerek tekrar denemesini sağlayabilirsiniz. Sonrasında içindeki bu gücün ve inancın kendisinde olduğunu belirtmeniz gereklidir.

Gereksinim Duyduğu Bilgileri Vermek

Çocuğunuz kendi kaynaklarına ulaştıktan sonra korktuğu her neyse onunla ilgili açıklayıcı bilgiler verebilirsiniz. Zira korkan çocuğunuz aslında rahatlamaya ve bilgiye gereksinim duyuyordur. Burada kıymetli olan gereksinim duyduğu bilgiyi çok erken vermemektir. O vakit sizi duyamaz. Üstte bahsedilen sıralamada olduğu üzere çocuğunuzun hislerini söz etmesine yardımcı olup kendi kaynaklarına ulaşmasını sağladıktan sonra açıklamanızı dikkatle dinleyecek duruma geldiğinde konuşabilirsiniz. Böylelikle düşünmesine yardımcı olabilirsiniz. Tahminen kaygısıyla ilgili kitaplar alabilir, sinemalar izleyebilirsiniz. Korktuğu her neyse, onunla ilgili araştırma yapmasına fırsat verebilirsiniz. Böylelikle kendisini daha güçlü hissetmesine de yardımcı olabilirsiniz.

Korkusuna Karşı Farklı Yanıtlar Hazırlatın

Çocuğunuz korkusuna karşı tatmin edici tahliller bulduğunda durmasını ya da diğer alternatifler üretmesini isteyebilirsiniz. Burada fikirlerini “yeterli” ya da “makûs” olarak değerlendirmemeye dikkat etmelisiniz. Zira bu değerlendirmeyi onun yapması daha yanlışsız olacaktır. Siz alternatifler üretmesine yardımcı olacak cümleler (“öbür neler yapabilirsin?” gibi) kurarak takviye olabilirsiniz.

Ebeveyn olarak çocuğunuzun korkusuna eşlik edebileceğiniz basamakları detaylarıyla açıkladıktan sonra sizlere hatırlatmak istediğim çok kıymetli bir konu var:

Gerçek yaklaşımınıza karşın çocuğunuzun korkusunu birlikte aşamıyorsanız, gündelik hayatınızı sekteye uğratıyorsa ve komplike bir halde size ve çocuğunuza ziyan vermeye başladıysa kesinlikle bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyiniz.

Uzman Ruhsal Danışman Ece Şahin

steroid sipariş

Please follow and like us: