Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite

Beynin ön kısımlarında yer alan dikkat şebekesi, kişinin muhakkak bir mevzuya odaklanması, muhakkak bir misyonu başlatması, planlaması, organize olması, dikkat fonksiyonlarının yönetilmesi üzere maharetleri gerçekleştirir. Dikkat eksikliği olan çocuklarda beynin bu bölgesindeki bir ekip düzensizlikler, olgunlaşmasındaki yetersizlikten bahsedebiliriz. Dolasıyla öbür öğrenme zahmetleri üzere nörolojik temellidir.
Buna bağlı olarak çocuğun dikkatini bilhassa onu zorlayan keyif almadığı bir hususa odaklanmasında bir zahmet yaşamasına sebep olur. Bu nedenle çocuğun çok sevdiği bir bahse rahatlıkla odaklanırken (bilgisayar oyunu gibi) ödev yaparken tıpkı odaklanma ve sürdürme maharetini sergileyemeyebilir. Bir kişi istemeyerek yapmak zorunda olduğu şeyleri ne kadar kaliteli yapabiliyorsa o kadar beynini faal kullanıyordur.
Üstün yetenekli olan çocuklarda öğrenme zahmeti olma ihtimali öteki çocuklara kıyasla yüksektir. Bu sebeple dikkat eksikliği ve hiperaktivite görülebilir.
Dikkatin üç hali bulunmaktadır, seçici dikkat, bölünmüş dikkat ve sürdürülen dikkat. Kısaca seçici dikkat, özel bir noktada dikkatin toparlanması, bölünmüş dikkat eş vakitli iki girdi ortasında dikkatin bölünme hali, sürdürülen dikkat ise kişinin vakit içinde performansını sürdürme yeteneğidir.
DEHB Genetik nedenlidir. Anne-babadan birinde yahut her ikisinde de DEHB varsa, bunların çocuklarında da DEHB belirtilerine rastlanabilir. DEHB çocukluk çağı sağlıksızlıklarından sonra görülebilir. Gelişimsel sıkıntılar DEHB ile kontaklı olabilir. Beyin dokusundaki doğumsal ya da sonradan olma zedelenmeler DEHB ye sebep olabilir. Doğuştan yatkınlıklarla dünyaya geliyoruz, kanser sağlıksızsı örneği Çocuğun DEHB ye yatkınlığı vardır ve uygun olmayan bir etraf ile karşılaştığı vakit bu tanıyı alabilir.
Dikkat eksikliği olan çocuklar; yönergeleri başından sonuna kadar takip edemez, dikkatini yaptığı işe vermekte zorlanır. Meskende yahut okulda silgisini kitabını kaybeder, kalemini düşürür, defterini meskende unutur, sistemsiz görünür. ilgisi kolaylıkla diğer taraflara kayar. hayatlarını planlayamazlar, neden sonuç münasebetini kuramazlar. Duymakta zahmet çekerler.
Hiperaktivite ön plandaysa yerinde duramaz, oturması gerektiği halde oturamaz, yerli yersiz koşup tırmanır. Bu çocuklar çok konuşur, sessiz sakin oyun oynamakta zahmet çeker, her vakit bir şeylerle uğraşır, yanıtları ağzından kaçırır, sırasını beklemekte zorlanırlar. Olaylara yada konuşmalara müdahale eder, yarıda keser.
Okul öncesi çocuklarda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı koymak zordur, zira bu yaşlar çocukların genelde hareketli oldukları ve öz kontrollerinin yetersiz olduğu yıllardır. Bu devirde DEHB tanısı koymakta telaşlı davranmamak kıymetlidir. Hiperaktivitesi olan pek çok çocuk bebekliklerinde de huzursuz, hareketli, çok ağlayan, az uyuyan, beslenme sıkıntıları olan güç mizaçlı bebekler olarak gösterilebilir, hatta anne karnın da bile fark edilir. Lakin dikkat eksikliği okul çağında fark edilir.
Dikkat eksikliğinin tanısı detaylı psikiyatrik muayene, okul ve ebeveynden alınan bilgiler ışığında çocuk ve ergen psikiyatri uzman hekimi tarafından konulmalıdır.
İlaç tedavisiyle birlikte DEHB tanısı almış çocuklarla nörolojik tabanlı terapi programları uygulanmalıdır.
Dikkat arttırıcı idmanlarla beynin ön bölgesinde yer alan dikkat şebekesine giden kan akışı hızlanır.
3T (televizyon, tablet, telefon) kullanımı DEHB’yi olumsuz etkilemektedir
. Televizyon ve oyunlarda devamlı uyaranlar olduğu var. Beyin uyaranlara, hareketli manzaralara ne kadar alışırsa durağan ve sıkıcı uyaranlara (ders çalışmak, kitap okumak) karşı o kadar dikkat sorunu yaşar.
Çocukların meskende uygulayabilecekleri dikkat arttırıcı alıştırmalar ve oyunlar; son harften söz bulma, okuduğunu anlatma, anlatılan hikaye ve masalla ilgili soru sorma, benzeri iki fotoğraf ortasındaki farklılıkları bulma, farklı olan resmi bulma, saklanan eşyayı bulma üzere misal bir çalışmada tepsi içine konulan bir bardak suyu dökmeden getirebilmesi üzeredir. Şişirilmiş balonu avucun içinde düşürmeden konutun içinde dolaşması, yılan halinde uzatılmış ipin üzerinden yürümeye çalışması üzere oyunlar çocuğun konsantrasyonunu artırmaya yöneliktir.
DEHB li çocuklar anne ve babaların yönergelerini duymazlar, söyleneni birçok defa duymadıkları için yapmazlar. Bu yüzden meskende kurallar kolay ve anlaşılır olmalıdır. Vazifeler açık, net ve kısa olarak anlatılmalıdır. ‘Aferin’, ‘İyi gidiyorsun’, ‘Yaptın mı’, ‘Başladın mı?’ üzere geri bildirimler verilmelidir.