Çocuklarda Bağlanma
Beşerler kendileri için kıymetli olan bireyler ile duygusal bağlar kurma eğilimindedir. Bu gereklilik doğum anından itibaren bebeklerde rahatlıkla gözlemlenebilir bir bebeğin annesinin sesini duyunca ağlamayı kesmesi bağlanmaya verilebilecek en hoş örnektir. Bağlanma kuramı gelişim psikolojisinde değerli bir yer meblağ. Bebek doğduğu andan itibaren kendi gereksinimlerini karşılayamaz ve bir bakıcıya gereksinim duyar, bu kişi genelde çocuğun annesidir. Bebek bu kişi ile duygusal ve olumlu bir bağ kurmak ister bu zihinsel çalışan modele bağlanma denir. Bebek bu kişi ile yakın kalarak hayatta kalma talihini da arttırır. Ek olarak bebek bu kişiyi bir güvenlik üssü olarak kullanarak çevreyi yavaş yavaş keşfetmeye başlar. Bağlanma kuramı, anne ve bebek ortasında doğumdan itibaren oluşan toplumsal ve duygusal bağlardır (Bowlby, 1980,1982; Ainsworth, 1989). Bu bağlar bilhassa çocuğun ileriki hayatında toplumsal ve duygusal istikametten çok değerli bir yer meblağ. Annenin davranışına nazaran bebeğin zihninde makul davranış paternleri oluşur ve bu paternler ile bebek kendi ve öbürleri hakkında benlik modelleri üretir. (Baker, 2003; Bretherton, 1990; Vaughn, 2006;). Bu yüzden annenin bebek ile bağı çok kıymetlidir bebeğe vaktinde karşılık vermeli, ona sıcaklık sağlamalı, nizamlı beslemeli ve ona bir güvenlik üstü oluşturmalıdır.
Bağlanma davranışını gösteren muhakkak davranışlar vardır bunlardan bir tanesi bebeğin bağlandığı kişi ile ilgi de olmaya çalışması, onu daima araması, kokusunu hissedince yahut sesini duyunca rahatlamasıdır. Şayet bağlandığı kişi bebeğin yakınında yoksa da bunu hissetmesi ve ağlamak üzere reaksiyonlar göstermesi. Bir öteki davranış ise bebek bağlandığı kişi ile daha sıcak ve inançta hissederken öbür bireyler ile huzursuz hissedebilmesi bağlanmanın varlığına kanıt olan en temel davranışlardır.
Bağlanma genelde dört farklı kümeye ayrılır bunlar:
- İnançlı bağlanmış bebekler: Bu bebekler çevreyi keşfetmek için anneyi güvenlik üssü olarak kullanırlar. Çevreyi incelemeye, etraftaki oyuncaklarla oynamaya bayılırlar. Yabancı birisini gördüklerinde bakım veren şahsa yönelirler. Bakım veren kişi ile yine bir ortaya geldiklerinde kolay kolay sakinleşirler. Onunla olumlu bir bağlantı içerisindedirler, ona güler ve kucağına tırmanırlar. Bakım veren kişi ile tekrar bir ortaya geldiklerinde çevreyi keşfetmeye devam ederler.
- İnançsız kaçınan bebekler: Genelde bakım veren bireye karşı ilgisiz üzere görünürler. Bakım verenden kaçınırlar ve onunla çok az bağlantıya geçerler. Yabancılara ve bakım veren bireye de emsal reaksiyonlar verirler. Dikkatlerini daha çok oyuncaklara vermeye çalışırlar. Bakım veren kişi ile tekrar bir ortaya geldiklerinde reaksiyon göstermezler.
- İnançsız dirençli bebekler: Bu bebekler sıklıkla anneye yapışırlar, ayrılma anında direnç gösterirler, birleşme anında ise bakım verene kızarlar, ağlarlar ve reaksiyon göstermeye devam ederler.
- İnançsız dağınık bebekler: Çok inançsız, dağınık ve şaşkındırlar. Ayrılma esnasında davranışlarında çelişkiler gözlemlenir. Anneden ayrıldıkları anda sersemlemiş ve şaşkın gözükebilirler. Anne kucağına aldığı anda ise uzaklara bakar ve reaksiyonsuz davranırlar.