<
<
<
<
Genel Sağlık

Çocuklara Kaybı Nasıl Anlatırız?

Kayıplar ve vefat her yaştan insan için anlaşılması güç bir süreç olabilir. Herkes için çok farklı ilerleyen bu süreç bilhassa çocuklar açısından gelişim devirleri, zihinsel ve ruhsal süreçleri dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

0-2 yaş kümesi çocuklar; vefatla ilgili kavramları anlayamazlar. Daima etraflarında olan yakınlarının artık olmadığını fark ederler lakin etraflarındaki insanların temsillerini şimdi iç dünyalarında oturtamadıklarından mevt ve ayrılığı ayırt edemezler. Yani çocuk ayrılığı hisseder lakin vefatın kalıcılığını anlamaz. Ölen kişinin kokusuna, sesine hasret duyabilirler fakat onlar için ölen kişinin geri gelmeyeceğini manalandırmak imkanlı değildir. Bu yaşlarda verilen reaksiyonlar insanın ruhsal gelişimi içerisinde birinci olarak ayrılığı anlamlandırdığını gösterir.

2-6 yaş kümesi çocuklar; ölüme ait sonlu ve meçhul anlayışa sahiptir. Hala vefatın kalıcı bir durum olduğunu anlamayabilirler. Örneğin; yakınının vefatına reaksiyonsuz kalan çocuk bahçesinde meyyit bir kuş gördüğünde “Ölü dediğiniz şey bu mu ?” diye sorabilir. Ve kuşu tekrar tekrar ağaca koyma isteği duyabilir. Bunun en kıymetli nedeni, büyüsel inançlara sahip olmalarıdır. Yani gereğince dua ederlerse ve dilek dilerlerse birçok şeyi yapabileceklerini düşünmeleridir. Ölmüş bir kişiyi de canlandırabileceklerini düşünürler.

6-9 yaş kümesi çocuklar; belirgin bir vefat algısı geliştirmeye başlarlar. Bu devirde vakit kavramı öğrenilir ve bu çocuğun mevti anlamasında kıymetli bir faktördür. Ölen kişinin artık gelmeyeceğini bilirler ama mevti kendileriyle ilişkilendirmezler. Kendilerinin ölümlü olduğunu düşünmezler. Çocuk bu periyotta vefat temaları içeren düşler görebilir. Bir yakını öldüğünde yetişkin üzere tasaya kapılabilir. Uyku ve yemek yeme alışkanlıklarında değişiklikler , alt ıslatma sorunları görülebilir. Ancak ömrün birinci yıllarında ruhsal istikametten desteklenmiş, itimat ortamında büyümüş çocuklar bu periyotları daha rahat atlatırlar.

9-12 yaş kümesi çocuklar; ruhsal ve zihinsel manada epey ilerlemişlerdir. Vefat ve ayrılığın ayrımı bu yaşlarda tam bir netlik kazanır. Bu yaşlarda vefata ait teorik ilgi ve merak başlar. Çocuk olan biteni anlamaya çalışır. Yaşayan her canlının başına gelebilecek bir şey olduğuna ikna olur. Ama bu periyodun en güç kısmı anne-baba ya da sevdikleri bir kişinin ölebileceği ihtimaliyle yüzleşmektir. Bu ihtimal çocukları huzursuz eder. Kabuslara ve kaygılar geliştirmeye yol açabilir.

13- 18 yaş kümesi çocuklar; ergenlik devrinin getirdiği zihinsel, bedensel, cinsel gelişmeyle mevte ait reaksiyonları de yetişkin üzere vermeye başlar. Bu devirde ergenler kendi varoluşları ve hayatla ilgili bir cins sorgulama içine girerler. Mevtle ilgili daha felsefi sorgulamalar yapmaya başlarlar. Bu soruları yetişkinlere yöneltirler. Ebeveynler çocuklarının sorularına ilgiyle ve samimiyetle karşılık vermelidir. Mevt üzerine baş yormak vefat korkusunu da artırabilir. Ergenlik periyodu çocukluk yaşantılarının tekrar gözden geçirildiği bir devirdir. Çocukluk çağında yaşanan kayıpların acısı tekrar hissedilebilir. Bu periyotta zorlanan ebeveynlerin bir uzmandan yardım almaları yararlı olur.

Anlaşılacağı üzere her yaşın mevt bilgisi farklıdır. Çocukların vefata ait sorularını cevaplarken ya da vefat haberi çocuğa verilirken gelişim özellikleri dikkate alınmalıdır. Çocuğa vefat haberi verilirken dikkat edilmesi gereken genel prensipler şöyle sıralanabilir;

1. Uygunsuz bir vakitte değil çocuğun hazır olduğu ve sakin bir vakitte olmalıdır.

2. Çocuğun bağlantı teşebbüsleri engellenmemeli ve soruları karşılıksız bırakılmamalıdır.

3. Açıklamalar dürüstçe yapılmalı ve net olmalıdır. “artık bizimle değil” “gitti” üzere karmaşık tabirler çocuğun başını daha da karıştıracaktır.

4.  Bilhassa uykuya ait açıklamalardan kaçınmak gerekir. ” uyudu ve artık uyanmayacak”, “uzun bir uykuya yattı” üzere sözler çocuklarda uyku bozukluklarına sebep olabilir.

5. Sağlıksızlık sürecinden sonra bir aile üyesi ya da bir yakınınızı kaybettiyseniz ” mikrop kaptı, sıhhatsiz oldu” üzere tabirler kullanmak çocuklarda paklık takıntısı geliştirebilir.

5. Yaşantının tekrar sisteme gireceğine ait çocuklarınıza itimat vermeniz değerlidir.

Unutmayın; beşerler çocuk da olsalar, bilmedikleri şeyden daha çok korkarlar. Çocuğunuzu korumak ismine zihnindeki meçhullüğü pekiştirirseniz daha derin endişelere sebep olabilirsiniz. Çocuğu muhafazanın en ülkü yolu ona yaşına uygun açıklamalar yapmak ve meçhullüğü ortadan kaldırmaktır. Yas süreçleri ebeveynler ve yetişkinler  için de sıkıntı bir süreçtir. Daha kolay üstesinden gelmek için profesyonel yardım almanız aileniz için yararlı olacaktır.

Please follow and like us:
Pin Share
Etiketler

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir