Çocukluk ve ergenlik kendine has olarak bariz halde çocuğun ve ergenin süratle değişim gösterdiği devirlerdir. Fizikî, toplumsal, ruhsal, bilişsel açılardan süratle geçişler içermektedir. Bu devir değişikliklerine ahenk sağlamakta ve çevresel faktörler ile alaka kurmada ve başa çıkmada bir kadro zahmetler görülebilmektedir. Çocuk psikoloğunun birinci gayesi bu süreçlerde dayanak olmaktır. Akabinde başa çıkmada zorlandığı alanlarda sorunun tahlili için hem çocuk/ergene hem de ailesine yardımcı olmaktır. En kıymetli nokta hem çocuklar için hem de ergenler için kendi içlerinde bulunan güçlü yanların keşfidir. İşte terapi de kendi içlerinde bulunan bu güçlü yanları keşfetmelerini sağlamaktadır. Burada terapiste düşen en büyük vazife de olumlu-şartsız-kabul süreci ve itimat bağlantısıdır.
Çocuk Terapisi
Çocukluk periyodu kişilik gelişiminin oluşmaya başladığı bir devirdir. Bu devirde öğrenilen davranışlar yetişkinlikte kişinin, karakterini, bilişsel yapısını, öz-güvenini, toplumsallaşmasını, alışkanlıklarını, davranışlarını, tavırlarını büyük ölçüde belirlemektedir. Çocukluk kişilik gelişiminin en değerli kısmıdır. Bu sürece bir de, bu devirde yaşanan, çevresel, ruhsal faktörler etkilenebilmektedir. Bu sebepledir ki, çocukluk periyodu patolojileri, çocuk psikologları tarafından, terapi ile çalışılmaktadır. İçinde bulunduğu süreci en sağlıklı halde atlatabilmesi, yetişkinlik yıllarında kalıcı bir ekip patolojilerin oluşmaması ve ileride karşılaştığı durumlarda başa çıkma yollarını içselleştirmesi amaçlanmaktdır.
Çocukluk periyoduna ait besbelli kimi davranış değişiklikleri bulunmaktadır. Çocukluk sürecinde gerek çevresel faktörlerin tesiri, gerek içsel sebeplerden ötürü davranış sorunları meydana gelebilmektedir.
Davranış değişikliğine sebep olabilecek çevresel faktörleri şu halde sayabiliriz; aile içi şiddet, boşanma sürecinde olan ebeveynler, yakın birinin kaybı, v.b. Çocuklukta karşılaşılan davranış değişikliklerini de sıralamak gerekirse; alt ıslatma, parmak emme, kreş ahenk sorunları, vurma, atma, içe kapanıklık-olağan dışı sakinlik, yaygın dehşetler, fobiler halinde sayılabilmektedir.
Bu devir ile çalışılan en tesirli terapi usulü oyun terapisidir.
Ergen Terapisi
Ergenlik kişiliğin oluşumu için kıymetli bir süreçtir. Konu kişiliğimiz olunca da onun oturması da çalkantılar, çatışmalar, ahenk ve uyumsuzluklar yaratmaktadır. İnsan gelişiminin en değerli periyodu olduğundan bu periyot hem kendine has hem de bireye mahsus benzerlikler ve büyük farklılıklar göstermektedir. Bu periyodun temel karakteristik özelliklerinden birisi büyük bir değişimdir. O denli ki bazen kişi kendi değişimini dahi yakalayamamaktadır. Kendisindeki süratli değişime uymaya çalışmak bir çatışma yaratmaktadır. Terapinin özgül hedeflerinden biri bu noktada kişinin kendindeki değişimi farketmesini sağlamaktır. Bir öteki karakteristik özelliği ise Kimliktir. Kişi kendisi olmaya başlamaktadır ve bir kimliğe bürünmektedir. Onu bekleyen realist gayelere karşılık hislerini içeren maneviyat da sürece dahil olmuştur. Bunun sonucunda kişi duygusal değişiklikler, adaptasyon sorunları ve içe kapanma yaşayabilmektedir. Terapi bu noktada onun kendi gücünü keşfetmesine yönelik dinamiklere odaklanmaktadır. Aşağıda bu periyotta kişiyi etkileyebilecek çevresel faktörler ile bu periyoda ait sıkıntılar kategorize edilmektedir.
Aile İçi
- Uyuşmazlıklar ve çatışmalar,
- Otorite çatışmaları,
- Kardeş bağlantıları,
- Ergenlikte yaşanan bir kayıp,
- Ergenlikte aile bireylerinin boşanması,
Ferdî
- Cinsel ve bedensel gelişim,
- Kimlik karmaşası,
- Benlik algısı,
- Duygusal gelişim,
- İlgi alanlarının belirlenmesi,
- Cinsel kimlik,
- Okul ahengi.
Çevresel/Sosyal
- Okul ahengi,
- Otorite sıkıntıları,
- Arkadaş alakaları,
- Öğretmen ilgileri,
- Meslek seçimi,
- İmtihan korkusu,
- İmtihanlara hazırlanmada eğitim koçluğu programı.
Ergenlikte karşılaşılan birtakım davranış sorunları
- Unsur kullanımı/bağımlılığı,
- Anksiyte,
- Depresyon,
- İntihar teşebbüsleri,
- Toplumsal fobi
- İçe kapanma,
- Beslenme ve uyku sorunları,
- Öfke ve saldırganlık,
- Çekingenlik,
- Saldırganlık.
