Psikoterapi, kişinin yaşadığı sorunlara tahlil bulmak, kişinin ahengini arttırmak, bireye farkındalık kazandırarak olumlu istikamette değişimini sağlamak gayesiyle iki taraf ortasında gerçekleşen etkileşim sürecidir. Bu süreç içerisinde terapist dürüst, dengeli, içten, samimi ve empatik bir tavır içerisinde danışanı itimat ve işbirliği ile şartsız kabul eder. Bu süreçte terapistler sağlam muhakkak bir grup teknikler ve teoriler ile süreci yönetirler. Bu prosedürlerden biri de Bilişsel Davranışçı Terapi’dir.
Bilişsel Davranışçı Terapiye nazaran beşerler tıpkı olaylar karşısında farklı yansılar vermektedir. Bu farklı yansılar, bireylerin bu olayları nasıl yorumladığıyla ilgilidir. Bilişsel olarak yapılan yorumlar kişinin davranışlarını etkilemektedir. Hatta davranışları da hissini ve kanısını etkilemektedir. Bu sebeple bilişsel davranışçı terapide kişinin hisleri ve davranışlarında değişimler oluşturmak için danışanın niyet sisteminde bir kadro değişiklikler yapılması hedeflenir. Terapist birinci olarak niyet yanlışlarını tespit eder ve bu kanılar üzerinde çalışmaya başlanır. Kişi, hislerini ve davranışlarını etkileyen gerçekçi ve fonksiyonel olmayan fikirlerini daha gerçekçi ve daha fonksiyonel bir hale çevirebilmeyi öğrendiğinde his ve davranışlarında olumlu tarafta değişiklikler meydana gelmektedir. Bu terapi halinde fikir, his, davranış değişikliği oluşturabilmek hedefiyle çeşitli teknikler kullanılmaktadır.
Bilişsel davranışçı terapiye nazaran erken devir çocukluk yaşantıları kişinin temel inançlar ve varsayımlarını meydana getirmektedir. Kişinin fonksiyonel olmayan fikirleri temelde yetersizlik yahut değersizlik temel inancı etrafında şekillenmektedir. Altta yatan fonksiyonsuz inançların değiştirilmesi ile niyetlerde daha gerçekçi ve fonksiyonel değişiklikler meydana getirilebilmektedir. Altta yatan temel inançlarındaki danışanın şuurlu farkındalığı ve bu inançlardaki temel değişim danışanın yaşadığı problemlerinin tekrarlaması ihtimalini azaltmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapide danışanlar pasif bir iştirak göstermezler. Terapilerde etkin olarak çalışmalara katılırlar. Danışanlardan sistemli olarak seanslara gelmeleri ve kendilerine verilen ruhsal ölçekleri doldurmaları beklenir. Danışanın seanslardaki tecrübelerini günlük hayatına aktarabilmesine yardım niteliği taşıyan ödevlerini, terapist ile birlikte belirledikten sonra uygulaması beklenir. Bu yüzden seanslarda işbirliği temeldir. Danışanın sorunu azaldıkça ve terapi sürecine alıştıkça, terapist seanslarda; hangi meseleler hakkında çalışılacağına danışan ile birlikte karar vererek, kanısındaki bozuklukları belirleyerek, kıymetli noktaları özetleyerek ve seansların sonunda verilen idmanları danışan ile birlikte tasarlayarak danışanın süreç içerisinde daha etkin olmasını desteklemektedir.
Terapiler gayeye dönük ve soruna odaklıdır ve sorunun tahliline odaklanmaktadır. Terapide tanıya bağlı kalmaksızın “şimdi ve burada” danışanın meseleleri incelenmektedir. Bu emelleri terapist ile danışan aciliyet sırasına nazaran birlikte belirlemektedirler. Terapi süreci vakti belli ve kısa periyodiktir. Seanslar ekseriyetle haftada bir defa, 50 dakika formunda sürdürülür. Bu süreçte danışana kendi kendisinin terapisti olması öğretilmektedir. Kişinin özyeterliliğini kazanmasını sağladığı için bu terapi biçiminin öğretici ve eğitici bir istikameti vardır.
Bilişsel Davranışçı Terapi ile çalışılabilecek alanlar:
-
Depresyon
-
Panik Bozukluk
-
Yaygın Dert Bozukluğu
-
Fobik Bozukluklar (Sosyal Fobi, Özgül Fobi, Agorafobi)
-
Obsesif – Kompulsif Bozukluk
-
Yeme Bozuklukları
-
Uyku Bozuklukları
-
Somatoform Bozukluklar
-
Kişilik Bozuklukları
-
Travma Sonrası Gerilim Bozuklukları
-
Cinsel Fonksiyon Bozuklukları
-
Husus Bağımlılığı
-
Öfke Sorunları
-
İlgi Sorunları
Bilişsel davranışçı terapi bilhassa korku bozuklukları, depresif bozukluklar, panik bozukluklar, fobik bozukluklar üzerinde epeyce tesirli ve fonksiyonel terapi yollarından biridir.
